Discussietekst voor een artikel in voorbereiding.
Vandaag wordt algemeen aangenomen dat we de energievoorziening weliswaar moeten omschakelen naar 100 % hernieuwbaar, maar dat dat een dusdanig prijskaartje draagt dat het niet op korte termijn realiseerbaar is. Hetzelfde geldt voor duurzame investeringsgoederen, waar ook nog eens het eeuwig treurige liedje over de noodzaak van vervangmarkten bijkomt.
In deze artikels gaan we aantonen dat deze aannames fout zijn omdat ze zich baseren op de huidige (=oude) architectuur van energieproductie en distributie en de verspillende toepassing ervan. Bovendien gaan we aantonen dat een radicale ommekeer perfect economisch haalbaar is en rendabel.
De productie en distributie :
Conventionele electriciteitsproductie gebeurt in grote eenheden die een groot verbruikersbestand bedienen. Fossiele en nucleaire installaties moeten groot zijn en weinig fluctuatie in de productie is mogelijk omdat ze anders niet rendabel, of helemaal niet, kunnen werken. Hieruit is ook het distributienet zoals we dat vandaag kennen gegroeid. Het is een zeer hiërarchisch top-down systeem dat gemaakt is om grote hoeveelheden energie te transporteren en vanuit geo-politiek gezichtspunt, te controleren. Economisch betekent dit dat de productie en distributie middelen ook geconcentreerd zijn in grote bedrijven die, zoals alle grote bedrijven, er alles aan doen om dat ook zo te houden. Daarom zien we ook dat de komst van nieuwe technologie zo goed en zo kwaad mogelijk wordt ingepast in het bestaande systeem. Dat leidt echter tot onverenigbare technische en economische consequenties die leiden tot de aanname waarmee we begonnen zijn. Zo is er de aanleg van HVDC naast het HVAC hoogspanningsnet en de “Intelligente” meter in elk huis. Dit kost allemaal heel veel geld en het doel ervan is dubbelzinnig. Technologisch is het net volledig gebaseerd op wisselstroom (AC). De reden hiervoor is puur historisch : AC kon op- of neer worden getransformeerd. Om grote afstanden te overbruggen moet de spanning zo hoog mogelijk zijn. Je hebt dus twee dingen die samenhangen : een groot gebied dat door een centrale (AC) moet worden bediend en daaruit voortvloeiend een AC distributienet.
Trouwens, ik wil graag eens uitgelegd krijgen wat dat nu eigenlijk is, een intelligente meter, een intelligent net, of een intelligente auto. Mijn Smart phone heeft mij tot nu toe enkel geleerd dat er intelligente mensen en zelfs dieren en planten zijn, maar niets van de dingen die wij maken komt nog maar in de buurt van intelligent. Al die dingen meten, wegen, volgens criteria die de makers erin hebben geprogrammeerd en kiezen dan uit tabellen en algoritmes die ook alweer door de makers zijn geprogrammeerd, wat de te kiezen volgende stap is. Niets intelligents aan. Intelligentie berust grotendeels op verbeelding.
Oorspronkelijk werd elektriciteit dan ook hoofzakelijk gebruikt voor verlichting, gloeilampen, verbruikers die zowel op AC als DC werken. Later worden dan motoren, ontladings- en fluorescentie lampen ontwikkeld voor gebruik op AC. Vanaf de ontwikkeling van de electronica verandert het beeld echter volledig. Alle elektronische apparaten werken op DC en hebben een groot stuk van hun gewicht en prijs te danken aan een noodzakelijk onderdeel om ze op een AC net te laten werken : de voeding. Combinatie van transformator, gelijkrichter en stabilisatie. Vandaag is het zo dat bijna alles eigenlijk DC gepowerd kan worden of eigenlijk is. Neem de motor van de wasmachine : dat is een AC motor, jawel maar de snelheidsregeling ervan gebeurt door een frequentieregelaar. Die regelaar zet eerst de binnenkomende AC om in DC om er dan een variabele AC van te maken. Alle computers en informatica zijn DC. De grote datacenters zijn al vollop bezig om te schakelen naar DC. De moderne vermogen electronica heeft ondertussen ook de transformator naar het museum verwezen en overal wordt vollop gewerkt aan het DC-DC conversie die toelaat om DC omhoog of omlaag te regelen en dus het transport probleem op te lossen. Alleen gebeurt dan binnen het denkkader van de oude structuur.
Moest Nicola Tesla vandaag leven, hij zou zich dood schamen over onze onefficiënte manier waarmee we met zijn werk omgaan. En geen cm verder zijn gekomen dan zijn nalatenschap.
Een ander punt is de zeer onduidelijke situatie van de grondstoffen die deze energieproductie voeden. Ons standpunt hierin is hetvolgende :
Nucleair is voorbij. Niemand heeft baat bij een technologie die onverzekerbare catastrofes veroorzaakt. Er zal nooit meer een draagvlak voor worden gevonden. Vooral omdat zowel Tjernobyl als Sellafield en Fukushima in de toekomst ook gaan duidelijk maken dat de opruiming, alleen al van enkel die drie locaties, een veelvoud gaan kosten van wat ze ooit hebben opgebracht. Dus dit is economisch door geen enkele overheid nog te verantwoorden.
Fossiele brandstoffen : zowel olie als steenkool als gas zijn zo belangrijk voor de chemie, farmacie, cosmetica, kunststoffen etc. Dat we er liefst zo weinig mogelijk van opstoken in puur thermische processen. En dat staat nog los van het hele klimaat- en milieuprobleem. Voor zij die geloven dat de hele hype van shalie gas en olie de zaken verandert : vergeet het. Het zal in de komende paar jaar duidelijk worden dat de verwachtingen nooit zullen worden ingelost en dat er gigantische milieuproblemen zullen door ontstaan die ook nog eens een veelvoud van de opbrengst gaan kosten om op te ruimen. Het zou goed zijn als we er even aan herinnerd worden dat de overheden, met ons geld, nu al 30 jaar bezig zijn met de historische vervuiling van vroegere industriële activiteiten op te ruimen. En dat het lang niet duidelijk is of het wel mogelijk is om het definitief op te ruimen.
Hernieuwbare energie heeft een volledig tegenovergestelde aard : de productie is kleinschalig(er) meer verspreid en niet continu. Bovendien is de meeste door hernieuwbaar opgewekte energie gelijkstroom (DC). Dit proberen te integreren in een structuur die volledig het tegenovergestelde is, is zowel technisch als economisch totaal onverantwoord. En de kosten worden op de hernieuwbare energie afgewend, wat eigenlijk niet klopt. Het is eigenlijk een gigantische oplichting, in dezelfde stijl als de bankencrisis, die helemaal in dezelfde stijl, door de overheden wordt getolereerd en zelfs mee ondersteund. De manier waarop de subsidie-netwerk bijdrage wordt georganiseerd is hiervan een zeer duidelijk voorbeeld.
De situatie zoals ze nu is, heeft als belangrijkste gevolg dat al die mensen die menen dat ze zowel aan milieu en energie bijdragen door in hernieuwbaar te investeren in bvb zonnepanelen, in feite het omgekeerde bereiken en zich door hun investering financieel laten binden aan een voorbijgestreefd model waar enkel de grote spelers ( Electrabel, Eandis etcetera ) beter van worden. En de consument slechter van wordt.
We hebben het eens uitgezocht, van alle stroom die zonnepanelen produceren komt slechts een grote helft bij de uiteindelijke bestemming aan. Verlies bij de omvorming DC naar AC ( zonnepanelen produceren DC ) om ze aan het net te kunnen koppelen. Netverlies in het LVAC net omdat het zo oud en versleten is en dus zo lek als een vergiet, transformatie verlies bij de koppeling naar de hoogspannings netten ( dat wordt in de statistieken echter niet als verlies, maar als eigen verbruik van producenten en netbeheerders gerekend). En dan weer terug omzetten naar DC om uw computer te doen werken. En erbovenop mag je voor je injectie in het net ook nog eens betalen.
Aan de kant van de stroomgebruiker hebben we nu de volgende situatie :
De stroom die je geleverd krijgt of zelf produceert, is AC of omgezet naar AC. Omdat ons stroomnet nu eenmaal AC is. Die AC wordt nu echter bijna in elk elektrisch toestel dat in huis aanwezig is eerst terug omgevormd naar DC. Met jawel, alweer een pak verlies natuurlijk. Noteer ook dat het voor gloeilampen en andere thermische toestellen, boilers, was- en vaatwas, fornuis eigenlijk geen verschil maakt of ze nu op AC of DC lopen.
Je hebt dus een hele boel kleine AC-DC omvormertjes in je huis. Allemaal tezamen verbruiken die ongeveer 15 tot 20% van je hele verbruik. Zonder dat je het ziet. Bovendien, in een aantal van deze kleine omvormertjes schuilen nog een paar verdoken problemen en gevaren. (Spaarlamp-killerled).
We worden allemaal verzocht om zuiniger met energie om te gaan, en tegelijk moeten we wel aanvaarden dat er een gigantische inherente overbodige verspilling en overbodige kost (AC-DC omvorming kost ook geld) in het systeem ingewerkt zit. ( Analogie met de financiële wereld ?).
Een ander aspect van al die kleine stukjes electronica is dat, omdat ze klein zijn en zeer goedkoop moeten worden geproduceerd, zeer snel stuk gaan. Een groot probleem aan de miniaturisering van electronica is thermische slijtage. Het gevolg is dat bijna alle electronica ( inclusief spaar- en ledlampen) die in de recyclage terechtkomen, daar eigenlijk komen omdat net het AC-DC onderdeel stuk is.
Dit is compleet in tegenspraak met de claims van groen en duurzaam die de industrie ons aanpraat.
Nu wachten op deel twee : DC Smart microgrids als backbone.
