Een vijftigtal aanwezigen kwam in De Schelp, de zaal onder de publieke tribune van het Vlaamse Parlement, luisteren naar de veelal technische uiteenzettingen. Bart Martens, Vlaams parlementslid en initiatiefnemer, opende. Hij sprak over een “redelijke utopie”. “Utopisch” omdat het gaat over ambities voor de volgende 40 jaar. “Redelijk”, omdat de bestaande kennis aan de basis van deze utopie moet liggen.
WWF zette de toon. 100 procent hernieuwbare energie in 2050 is geen probleem, zo luidde het. Vanaf 2040 wegen de voordelen trouwens al op tegen de kosten. Nu investeren is daarom de boodschap, aldus Jan Vandermosten. Hij lanceerde namens WWF een expliciete oproep tot actie en verwees naar het vrij downloadbare Energy Report van WWF voor meer info.
Joëlle Hérin kwam vanuit Greenpeace het belang van de Grids, of energienetten, duiden. Die moeten uitgebouwd worden tot elektriciteitssnelwegen die vlot de decentrale productie van, en vraag naar elektriciteit in gans Europa met elkaar verbinden. Maar dan moeten nog wel bestaande ‘missing links’ worden aangepakt, zoals bv. het koppelen van de Noordzeeparken aan elkaar, maar ook aan Engeland en Scandinavië. Net als de vorige twee sprekers beklemtoonde ze dat de omschakeling sneller loopt dan gepland. Ook Greenpeace heeft een rapport waarin de weg naar 100 procent hernieuwbare energie wordt uitgestippeld.
Het betoog van Peter Verboven van Vito vulde in hoe op korte termijn de smart grids hun opgang kunnen maken. Hij vertelde ook hoe men momenteel over gelijkaardige processen vanuit diverse instellingen gelijkaardig denkwerk verricht (Leuven, Eindhoven, Grenoble, …).
Daarnaast kwamen drie praktijkvoorbeelden aan bod uit Limburg, Leuven en Gent. Vanuit Limburg vertelde David Michiels over het ambitieuze plan van de provincie Limburg om in 2020 al CO2–neutraal te worden. Merkwaardig, een provincie die de NGO’s pakt op snelheid. Een dag eerder had het Vlaamse Parlement nog aan te geven om voor Vlaanderen vast te houden aan 20 procent minder in 2020.
Voor Leuven verhaalde Benoit Broos over het woonproject op de oude INBEV-site. Architectonisch sterk met de “balk van Beel”, 1200 wooneenheden, passiefbouwen in een groot project volgens de campusidee. Daarin wordt niet enkel gestreefd naar een modal shift maar ook een moral shift, worden boodschappen aan huis geleverd enz.
Tom Balthazar lichtte de herontwikkeling van de gasmetersite in Gent toe: 500 woningen, een goede sociale mix, voldoende ruimte en groen, een groot park, alle stedelijke voorzieningen op loopafstand, duurzame energie, …
Actueler dan ooit
De gedachtewisseling van Mikado was goed getimed. Het drama van Fukushima maakt het thema actueler dan ooit. Kranten staan bol met berichtgeving over energie, met als uitschieters kernenergie, groenestroomcertificaten, de energieprijs voor de particulier,… Een goede zaak is dat er ook meer beschouwende artikels ruimte krijgen. Zo verscheen bv. in De Standaard van 19-20 maart, ‘Meltdown van de nucleaire droom’, een terugblik over de plaatsing van de kerncentrales in België. Daaruit valt alvast één belangrijk besluit te trekken: hierover werd nooit een open maatschappelijk debat gevoerd.
In diezelfde krant plaatste milieu-econoom Aviel verbruggen op 16 en 21 maart enkele messcherpe analyses over kernenergie: mondiaal zorgt het voor 2 procent van onze energievoorziening, maar vooral, winsten worden geprivatiseerd en kosten afgewenteld. Ook voormalig documentairemaker Leo De Bock uitte zijn mening (18/3) en legde nogmaals haarfijn het verschil uit tussen Tsjernobyl en Fukushima. Radioactiviteit kent geen grenzen, zogenaamd “hoogontwikkelde landen” zijn even kwetsbaar, en de langetermijneffecten zijn schrijnend, worden zwaar onderschat en meestal onderbelicht in de media.
Intussen zit elke modale Vlaming zich onrustig af te vragen hoeveel hij morgen betaalt voor zijn energie. Ook daarover woedt momenteel een informatie-oorlog. Martens zei op de Mikado-studiedag dat we vandaag 14 procent stroom importeren, maar we exporteren 100 procent van onze nucleaire winsten.
Enkele dagen later wezen Martens’ partijgenoten Johan Vande Lanotte en Bruno Tobback er in de Standaard van 29 maart op dat de liberalisering van de energiemarkt inderdaad mislukt is, zoals Minister Magnette had aangegeven. Maar ze hadden wel een idee om er iets aan te doen: “Laat de overheid voor een correcte prijs de goedkope stroom van afgeschreven kerncentrales kopen en doorverkopen. En creëer groene stroom met de winst”. Dat de windmolens op zee kunnen gebaat zijn met deze redenering is helder. Maar ook hier is de politiek nooit veraf.
