Opinie - Mieke Van Laer, Leila Lahssaini

Na uitspraak Grondwettelijk Hof over abortus weet toekomstige regering wat te doen

Het is een triestig schouwspel. Hoewel er een wisselmeerderheid bestond voor een versoepeling van de abortuswetgeving, heeft CD&V die kunnen tegenhouden door een mini-crisis uit te lokken. Naar aanleiding van de “Pro Choice”-dag willen we alle partijen oproepen om hier nog eens ernstig over na te denken. “Pro Choice” betekent dat men als vrouw, en het gaat toch om haar, de keuze moet hebben om een zwangerschap al dan niet verder te zetten. Die keuze komt aan de vrouw zelf toe en aan niemand anders.

maandag 28 september 2020 15:31
Spread the love

De politici kunnen de recente uitspraak van het Grondwettelijk Hof er eens bij nemen, die de vorige wijziging van de abortuswet (2018) betreft. Het beroep tegen de wetswijziging werd integraal afgewezen.

De meest symbolische wijziging uit 2018 was de beslissing om abortus uit het Strafwetboek te halen, weliswaar met behoud van enkele specifieke strafbepalingen. Ook bestaat sindsdien de mogelijkheid om na afloop van de termijn van 12 weken toch nog tot abortus over te gaan indien het voltooien van de zwangerschap een ernstig gevaar voor de gezondheid van de moeder zou inhouden, of indien haar kind zou lijden aan een uiterst zware en ongeneeslijke kwaal.

De eisende partijen beweerden dat abortus zo aangemoedigd wordt, maar worden teruggefloten door het Grondwettelijk Hof met een citaat uit de parlementaire voorbereiding: “Het wetsvoorstel zorgt ervoor dat een dergelijke moeilijke beslissing, die nooit lichtzinnig wordt genomen, geen aanleiding meer is voor aanwijzing van schuld.” En het Hof concludeert verder: “De wetgever eerbiedigt het recht van die vrouw om, indien zij dat wenst, om een zwangerschapsafbreking te verzoeken die zonder risico in een veilige medische omgeving wordt uitgevoerd. Zodoende beantwoordt de bestreden bepaling ook aan een wettige doelstelling van volksgezondheid.”

En zo is het maar net.

De publicatie van het arrest komt op een goed moment omdat de abortuskwestie door de regeringsonderhandelingen weer volop in de schijnwerpers staat. De bovenvermelde overwegingen van het Hof zijn ook in de huidige omstandigheden nog zeer relevant.

Positief advies Raad van State

Er ligt immers al een hele tijd een wetsvoorstel klaar waarbij de wettelijke termijn waarbinnen abortus mogelijk is, verlengd wordt van 12 naar 18 weken, de verplichte bedenktijd verkort wordt van 6 dagen naar 48u, en de specifieke strafbepalingen geschrapt worden. Dit voorstel geniet een ruime politieke meerderheid en een groot maatschappelijk draagvlak. Het kreeg van de Raad van State een positief advies, en wat restte was de stemming in de plenaire vergadering van de Kamer.

CD&V gebruikt nu echter de vraag van de andere zogenaamde Vivaldi-partijen om toe te treden tot een nieuwe regering als breekijzer tegen de verdere uitbreiding van de wet.

Zij halen hierbij hoofdzakelijk aan dat er geen medische verantwoording zou zijn voor de verlenging van 12 naar 18 weken en dat het wetsvoorstel snel-snel door het parlement gejaagd zou zijn.

Dit is echter geenszins correct. De verlenging van de termijn lag reeds op tafel bij de vorige wetswijziging in 2018, en toen zijn er hoorzittingen geweest waarbij 19 experts gehoord zijn. De meerderheid van hen sprak zich uit voor een verlenging van de termijn. Dit aspect werd toen niet in de wetswijziging opgenomen, maar de argumenten van de experts gelden nog steeds en zijn raadpleegbaar in de meer dan 100 pagina’s aan verslagen van de hoorzittingen. Er is dus een zeer lang en uitgebreid debat aan dit voorstel voorafgegaan.

Wat betreft de medische kant van de zaak is het zo dat 80 % van de vrouwen die kiezen voor een zwangerschapsafbreking, dat doen voor de zevende week. In Nederland is abortus wettelijk toegestaan tot 24 weken (in de praktijk houden de artsen 22 weken aan als limiet). De meeste late abortussen gebeuren daar tussen de 14 en 16 weken, wat nog ruim voor de grens van levensvatbaarheid van 22 weken is.

Belgische vrouwen die zich te laat realiseren dat ze zwanger zijn of eerder niet op de hoogte waren van de mogelijkheid tot abortus, zien zich nu verplicht om naar Nederland te gaan en daar hoge kosten te betalen voor een zwangerschapsafbreking. Hierdoor is de zwangerschap ook weer verder gevorderd: ze moeten eerst de nodige informatie verzamelen, een afspraak maken, 900 à 1.200 EUR bijeenkrijgen enz. Het gaat over een geschat aantal van 500 vrouwen per jaar. Een onbekend aantal vrouwen nemen hun toevlucht tot een volledig illegale abortus, met alle risico’s vandien. In beide gevallen zijn de vrouwen tot op heden nog steeds strafbaar.

Wetsvoorstel abortus depenaliseren

In het wetsvoorstel wordt abortus volledig gedepenaliseerd. Terecht, want voor de vrouw in kwestie is de beslissing al zwaar genoeg zonder het stigma van strafbaarstelling, en ook voor de artsen is een specifieke strafbepaling overbodig. Net zoals bij andere medische handelingen moeten zij uiteraard al hun beroepsintegriteit aan de slag leggen. Als ze dat niet zouden doen zijn er de gewone tuchtrechtelijke, burgerrechtelijke en ook strafrechtelijke mogelijkheden, zo bevestigt de Raad van State in zijn positieve advies bij het wetsvoorstel.

Fundamentele rechten moeten het richtsnoer zijn. Het is gewoonweg onaanvaardbaar dat elke partij regeringsdeelname weigert als een eis die breed gedragen wordt en fundamentele rechten wil verwezenlijken voor haar te ver gaat. De MR is tegen een vermogensbelasting, de CD&V tegen de versoepeling van de abortuswet,… iedereen wordt op zijn wenken bediend. Als resultaat dreigt de kleinste gemene deler die bitter weinig sociale – en democratische rechten bevat.

In een tijd dat vrouwenrechten meer en meer onder druk komen te staan van (extreem-)rechtse stemmen, is een signaal pro fundamentele rechten zeer belangrijk. Zoniet voed je, al dan niet bewust, die andere stroming.

Het komt er nu op aan dat de toekomstige regeringspartijen luisteren naar de vrouwen. De hoogste rechtbanken – de Raad van State en het Grondwettelijk Hof – geven hen een steun in de rug. De volgende regering heeft geen enkel excuus meer.

 

 

Mieke Van Laer en Leila Lahssaini werken voor PROGRESS Lawyers Network

 

 

Creative Commons

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!