Dat het gerecht grote spelers aanpakt die een loopje nemen met de Belgische wetten en cao’s is een goede zaak. Voor geen enkele van de chauffeurs die in hun opdracht rijden draagt PostNL ook maar enige sociale bijdrage af. Ze duwen elke verantwoordelijkheid van zich af en leggen deze volledig bij de onderaannemers.

Ze stellen dus vast dat grote spelers in de e-commerce sociale dumping organiseren. BTB-ABVV juicht dan ook toe dat de overheid deze sociale dumping snel en hard aanpakt en hoopt dat ook de rest van de transportsector nu eindelijk volgt.

De ene fraude is blijkbaar de andere niet

In de volledige transportsector is een ‘race to the bottom’ aan de gang. Bedrijven besteden hun transportactiviteiten uit. Of het transport nu met een vrachtwagen, een bestelwagen (zoals bij PostNL), een fiets of scooter (zoals bij Deliveroo of Uber Eats) gebeurt, telkens is er een rode draad in het verhaal. Transport moet zo goedkoop mogelijk.

Pakjesbedrijven, die deel uitmaken van de transportsector, ontsnappen niet aan de voortdurende vraag naar (veel té) goedkoop, snel en flexibel transport. Meestal opgelegd door grote multinationale ondernemingen zoals Zalando, Bol.com of Amazon.

In de volledige transportsector is een ‘race to the bottom’ aan de gang.

Dat hetzelfde Amazon bezig is om zijn eigen logistieke bedrijven op te zetten in het Antwerpse voorspelt weinig goeds voor de toekomst van de sector. Amazon heeft immers een gitzwarte reputatie als het om respect van werknemersrechten gaat. Nochtans, met een omzet van 111 miljard dollar in het derde kwartaal van 2021 en een omzetstijging van 15% kunnen ze zich wel veroorloven om correcte loon- en arbeidsvoorwaarden te hanteren.

Het werk dat de gerechtelijke diensten verrichten rond PostNL en andere pakjesdiensten staat echter in schril contrast met hun werkwijze in andere zaken van sociale dumping. Daar worden schikkingen getroffen worden, zaken geseponeerd en wordt er vaak helemaal niet opgetreden.

In oktober 2021 kocht het Waalse transportbedrijf Jost door middel van een minnelijke schikking van 30 miljoen euro de vervolging voor sociale fraude en mensenhandel af. De ene fraude is blijkbaar de andere niet. Datzelfde Jost houdt zich immers niet in om dezelfde praktijken ondertussen verder te zetten.

Het afbouwen van de gerechtelijke en de inspectiediensten hebben er voor gezorgd dat het kankergezwel van sociale dumping is blijven groeien.

Het afbouwen van de gerechtelijke en de inspectiediensten hebben er in België voor gezorgd dat het kankergezwel van sociale dumping is blijven groeien. In 2012 daagde BTB-ABVV het transportbedrijf Gilbert De Clercq uit Sint-Niklaas voor de rechtbank wegens het organiseren van sociale dumping. Het bedrijf werkte op dat moment in België met chauffeurs met een Slovaaks contract bij De Clercq Slovakia, een postbusbedrijf in Bratislava.

We zijn tien jaar verder en het dossier zit nog steeds in de traagwerkende molen van justitie.

Als we voor uitgebuite Bulgaarse chauffeurs een dossier kunnen winnen, dankzij schitterend werk van de inspectiediensten, blijven ze met lege handen achter. Het Belgische bedrijf in kwestie waarvoor ze via een Bulgaarse postbus werkten, liet zich tijdens het proces failliet verklaren en het sluitingsfonds weigerde tussen te komen, want er werden voor hen geen RSZ-bijdragen in België betaald.

Bedrijven die transportopdrachten willen binnenhalen of geen marktaandeel willen verliezen zijn genoodzaakt om hun tarieven steeds verder te laten zakken. Multinationale opdrachtgevers zoals Nike, Ikea, BMW, … om er maar enkelen te noemen, eisen een steeds lagere prijs. Ze nemen geen verantwoordelijkheid voor wat er in hun logistieke keten gebeurt.

Bij de koeriers van PostNL en GLS zijn werkdagen van meer dan 12 uur, waarvan slechts 8 uur worden betaald, geen uitzondering.

Het gevolg is dat chauffeurs worden uitgeperst, steeds flexibeler en langer moeten werken, voor altijd minder geld. Ze kloppen veel te lange werkdagen, zijn vermoeid en vormen op die manier een gevaar voor zichzelf en voor de andere weggebruikers.

Bij de koeriers van PostNL en GLS zijn werkdagen van meer dan 12 uur, waarvan slechts 8 uur worden betaald, geen uitzondering. Werkdagen van 200 stops per dag, 6 dagen op 7, zijn ‘normale werkdagen’. De laatste tijd wordt de druk nog opgedreven en evolueert het aantal stops naar 250 à 300 per dag, met pieken van zelfs 400 stops.

Tijd om de transportsector grondig uit te mesten: politieke actie graag!

Het gerecht treedt op tegen de wanpraktijken bij PostNL, en dat is niet meer dan terecht. Minister Petra De Sutter werkt aan een ‘postwet’ om mistoestanden in de sector tegen te gaan. Ook zeer terecht!

Als BTB steunen we dit voor honderd procent. De vraag is echter of die nieuwe postwet niet wordt ingegeven enkel en alleen om de positie van Bpost – waarvan de Belgische overheid nog steeds een belangrijke aandeelhouder is – te beschermen.

De vraag is of de nieuwe postwet niet wordt ingegeven enkel en alleen om de positie van Bpost te beschermen.

Als men de rechten van het personeel wil beschermen, dan mag er geen sprake zijn van een reactie met twee snelheden. Dan moet alle fraude aangepakt worden. Mee daarom vraagt BTB al jaren minstens een verdubbeling van het aantal inspecteurs die controleren op sociale dumping.

De arrestatie van de toplui van PostNL is hopelijk een startpunt waarbij justitie eindelijk prioriteit geeft aan sociale dumping. Geef de gangsters in de transportsector niet langer de kans om hun straf met een minnelijke schikking af te kopen. Trek hun transportvergunning in en maak het hen onmogelijk om een nieuwe firma op te starten. Vervolg hen als ze hun schulden aan de overheid en chauffeurs niet betalen.

Geef de inspectiediensten meer mensen en middelen. Sterker nog, blijf inspecteurs aanwerven zolang sociale dumping en fiscale fraude niet zijn uitgeroeid.

Frank Moreels is voorzitter van de Belgische Transportbond (BTB)

Klik hier voor het zwartboek van BTB over de e-commerce.