De werknemers moeten langer aan het werk. Maar denk je dat je dat bereikt door alleen maar de leeftijd van pensionering of brugpensionering op te trekken?  Want in plaats van meer oudere werkenden, bereik je misschien alleen maar meer gewone werklozen, of meer invaliden, of meer niet-actieven zonder uitkering.  Wat dan wel? Een vingeroefening op data van het Europees vakbondsinstituut wijst de marsrichting…

Hieronder  een grafiek die het verband toont tussen het aantal oudere werknemers actief op de arbeidsmarkt (verticale as) en de kwaliteit van de jobs (horizontale as), en dit voor verschillende Europese landen. De algemene indicator voor jobkwaliteit houdt rekening met het loon, het type contract, de balans tussen werk en privé, de arbeidsvoorwaarden en jobzekerheid, de opleidings- en loopbaankansen en de inspraak- en participatiemogelijkheden van mensen op het werk.* Voor de werkzaamheid van de ouderen nemen we de Europees gedefinieerde doelgroep van 55 tot 64 jaar.

Wat leert deze grafiek ? De trendlijn maakt dit snel duidelijk: in landen met een hoge(re) baankwaliteit zijn meer oudere werknemers actief op de arbeidsmarkt. Gaat het om een perfect verband? Neen, dat niet. Het feit dat bijvoorbeeld België (BE) en Zweden (SE) een vergelijkbare jobkwaliteit laten optekenen, maar toch aanzienlijk verschillen op het vlak van werkzaamheidsgraad van oudere werknemers, illustreert dit. Andere verklaringen spelen dus zeker mee.

En ja, achter deze grafiek schuilt geen gesofisticeerd statistisch model. Dit weten wij ook. Maar als eye opener kan ze wel dienen. Ze brengt opnieuw onder de aandacht dat langer werken niet alleen een kwestie is van loonkosten, uittredemogelijkheden en dies meer. Maar ook van een evenwichtig loopbaanbeleid, met meer aandacht voor levenslang en levensbreed leren ook. Van jobs met leervermogen. Van een personeelsbeleid dat rekening houdt met leeftijd en levensloop, dat werkbaarheid en werkzaamheid in balans houdt. Zodat de werkgoesting bewaard blijft. Met dit alles moet dus terdege rekening gehouden worden wanneer we debatteren over meer en langer werken. Want alleen zo zullen we ons doel om meer mensen langer aan de slag te krijgen en te houden, daadwerkelijk realiseren. Het ACV laat deze boodschap niet los.

Stijn Gryp
Adviseur studiedienst ACV

* Gebaseerd op Leschke & Watt (2008). Job quality in Europe. Brussel: ETUI-REHS. Met dank ook aan het Hoger Instituut voor de Arbeid.