De jaren 1960 waren een kantelpunt in het globale landbouwbeleid. Uit angst om onvoldoende in voedsel te kunnen voorzien voor de exponentieel groeiende wereldbevolking, werd volop ingezet op de modernisering en intensivering van de landbouw. Nieuwe irrigatiesystemen, grondige mechanisatie, chemische pesticiden en meststoffen en productievere rassen raakten snel alomtegenwoordig.
Ondanks het feit dat de voedselproductie al lang de wereldwijde bevolkingsgroei heeft overstegen, zijn we er niet in geslaagd om de honger uit de wereld te helpen.
Deze zogeheten groene revolutie heeft echter grote problemen veroorzaakt. Ondanks het feit dat de voedselproductie al lang de wereldwijde bevolkingsgroei heeft overstegen, zijn we er niet in geslaagd om de honger uit de wereld te helpen. Een stijgend aantal mensen houdt er ook een eenzijdig voedingspatroon op na. Zo kampt in Mexico 38% van de bevolking met obesitas (47% in de VS). De huidige voedingssector is dus helemaal losgekoppeld van de gezondheid van de mens.
Bovendien verdwijnt stilaan de link tussen de landbouwsector en de vraag naar voedsel. Zo wordt op dit moment 70% van de landbouwgrond gebruikt voor de productie van vlees. De verspilling van voedsel is amper te overzien. In huishoudens gaat 51% van de productie verloren. In ontwikkelingslanden daarentegen, waar mensen vijf keer zoveel van hun inkomen besteden aan voedsel, blijft slechts 10% onbenut. Tot slot heeft de “groene revolutie” dramatische gevolgen op ecologisch vlak: verlies aan biodiversiteit, klimaatverandering, uitputting van grondstoffen, enz.
Oplossingen
De Schutter ziet drie mogelijke oplossingen. Ten eerste moeten we voluit kiezen voor een agro-ecologische landbouw die werkt volgens logische, natuurlijke principes. Ten tweede moeten we terug naar een lokale voedselproductie. Daardoor hoeven, onder anderen, boeren uit het Zuiden niet meer weggeconcurreerd te worden door goedkope importgoederen van bij ons. Ten derde moeten sociale beschermingsmaatregelen ook de zwakkeren in onze samenleving in staat stellen om op een duurzame wijze te consumeren in plaats van ze in de armen van lowcost-producenten te drijven.
De ervaring heeft De Schutter geleerd dat de logge structuren van bovenaf niet snel in beweging komen. Hij ziet echter een veelheid aan initiatieven van onderuit opkomen. Ze dragen elk op hun manier hun steentje bij aan een duurzamere maatschappij. Samen hebben ze wel degelijk een grote impact.
Aan het slot meldde De Schutter nog dat hij een belangrijke rol ziet weggelegd voor de man in onze samenleving. De emancipatie en activering van de vrouw op de arbeidsmarkt hebben ervoor gezorgd dat minder tijd overblijft voor het bereiden van gezonde maaltijden. Het is aan de man om deze rol mee op te nemen en ervoor te zorgen dat we duurzamer consumeren en gezonder eten.
Tim Vandewiele is medewerker van BioForum Vlaanderen
