Mogen alleen gezonden de economie doen draaien?

Al dagen blijft 'de economie moet draaien op gezonde mensen' in mijn achterhoofd hangen als een oorwurm. De woorden vielen afgelopen zaterdag tijdens het coronadebat van Medische Wereld. Ik spreek me niet graag uit over politieke praat, omdat gebrek aan dialoog een goede interpretatie meestal in de weg staat. Waarom dan nu de uitzondering? Omdat het me raakt waar het al pijn doet.

donderdag 14 mei 2020 12:18

Spread the love

Voor wie het gemist heeft, even het citaat:

Een normale quarantaine, historisch, is een quarantaine van zieken en niet van gezonden. Het is de eerste keer dat eigenlijk gezonde mensen worden opgehokt, en je ziet natuurlijk, naarmate dat dat duurt, zeker bij de jongere cohort waar de mortaliteit zeer laag is, dat ze dat niet meer snappen en dat ze dat ook niet meer kunnen volhouden. Natuurlijk, het ging niet anders want we konden niet tracken, we konden niet tracen en we konden niet testen. Als we dat nu wel kunnen? Ja, dan zou de volgende quarantaine, de quarantaine van de zieken én van de besmetten moeten zijn, en niet van de gezonden. De economie moet draaien op gezonde mensen. De kwetsbaren, de 65-plussers, mensen met gezondheidsproblemen, de mensen die besmet zijn, …

En toen werd het betoog onderbroken met volgende vraag: ‘De winkels sluiten zoals we gezien hebben, dat niet meer wat u betreft? Het antwoord: Voor mij is dat geen optie meer. Er is een heel duidelijke waarschuwing gegeven dat we monetair nu al zover in niemandsland zijn, dat als men bij een tweede golf nog eens hetzelfde gaat doen, niemand de klippen nog ziet waar het monetair beleid zou kunnen op varen. En dan zouden we wel eens naar de crisis der crisissen kunnen gaan, dixit Bart De Wever tijdens de ‘impact van corona op de economie’-ronde van het coronadebat. (Lees hier het verslag van het hele coronadebat van Medische Wereld dat afgelopen zaterdag 9 mei plaatsvond in de VUB.)

Factcheck, iemand?

Op de man wil ik liever niet spelen, maar het woordenspel vraagt wel om ontleding. Een historicus die het woord ‘historisch’ dropt, die moet wel weten waarover hij spreekt, toch? En dan is er de ophokplicht. Normaal enkel het lot van (pluim)vee, maar nu toch vooral erg en oneerlijk voor de vitale (werk)mens.

Al eens gepraat met een langdurig zieke, een 65-plusser of een kansarme? Extra aangesproken worden de ‘minder kwetsbare’ jongeren, die sinds de start van de lockdown nog maar weinig aandacht kregen. Ongezien en ongehoord, een wonde waar je best gemakkelijk in kan gaan porren. Opvallend vind ik de eigen invulling van hun gevoelswereld: ze snappen het niet (meer) en kunnen het niet volhouden. Da gade gij nie bepalen, toch?

‘De economie moet draaien op gezonden.’ Of hoe je met één zin de zin kan halen uit de inspanning die velen dagelijks leveren om te komen tot een inclusieve(re) samenleving en een succesvolle re-integratie van mankemensen die door fysieke en/of psychosociale problemen al een tijd aan de zijlijn zitten. Die groep van ‘kwetsbaren’ gaat bovendien alleen maar toenemen door corona en al haar neveneffecten. Geen beter momentum om duurzaam te investeren in werkbaar werk en – ook bij een tweede golf – te kijken hoe we collectief ons steentje kunnen bijdragen in tijden van crisis. Want wie voelt zich graag ‘niet-essentieel’?

Money, money, money

Uiteraard moet de machine draaien, maar in de manier waarop schuilt nog best wat omdenkruimte. Dat beschrijft ook deze rake opinie van de hoofdredacteurs van Apache en Mo*, Karl Van den Broeck en Gie Goris:

Dat de economie opnieuw moet worden opgestart, is duidelijk. Maar het zou misdadig zijn om nu niet van de gelegenheid gebruik te maken om de slinger opnieuw in het midden te plaatsen. Het economische belang dient het welzijn van mens en planeet, niet omgekeerd. Of beter: de economie is de samenleving en omgekeerd. […] Hoe de wereld er na de coronacrisis zal uitzien, is vandaag niet te voorspellen. Als we het denkwerk daarover alleen overlaten aan de ‘usual suspects’, die na een paar cosmetische ingrepen opnieuw de vrije teugel aan de markt willen laten, dan stevenen we geheid af op de volgende crisis.

Mogen mankemensen ook meespelen?

Kampen bouwen is plezant, maar misschien beter niet in het maatschappelijk debat? Verdien je alleen de stempel ‘gezond’ wanneer je de economie optimaal mee doet draaien? Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt namelijk dat werk – en hopelijk ook de daaruit volgende zingeving – een cruciaal onderdeel is van je mentale en fysieke welzijn. Terug aan het werk moet volgens meer dan één expert gezien worden als een deel van het herstelproces zelf, en niet als iets waar je pas toegang toe kan krijgen wanneer (arbeids)artsen je groen licht geven op basis van veelal voorbijgestreefde criteria. De grote return on investment die volgt op het activeren van al wie werkwillig is, wordt bovendien al lang niet meer in vraag gesteld. Waar wachten we op?

Ook onze huidige Vlaamse minister van Welzijn Wouter Beke ziet de zinnigheid van ‘niet-gezonden’ een zinvolle bezigheid te bezorgen: We komen uit een model waar het veel te veel of-of was: ofwel was je gezond en kon je werken, ofwel was je ziek, had je een uitkering en bleef je thuis. We moeten veel meer naar een en-en-model gaan, waarbij werken, maar dan niet aan veertig uur of vijf dagen per week, het model van de toekomst is. En waarbij de combinatie tussen een uitkering en een loon – waar we al stappen toe gezet hebben – vlotter gaat. (Lees hier het volledige interview)

#BeterNaCorona?

Ik ben heel benieuwd.