Malaria wordt veroorzaakt door een ééncellig organisme met de naam Plasmodium. Het is geen bacterie.  Bepaalde soorten muskieten ontwikkelen het Plasmodium in hun lichaam, nadat ze besmet zijn door het prikken van personen die reeds aan malaria lijden. Een paar weken later gaan de besmette muskieten gezonde mensen prikken.  

De Plasmodium-organismen vermengen zich daarop in het speeksel van de muskiet. Dat speeksel duwt de muskiet in het lichaam van de mens om zo bloed te kunnen zuigen.  Hoe gaan die parasieten nu precies te werk om zich te vermenigvuldigen in de muskiet? Wat zorgt ervoor dat ze de muskiet besmetten? Wetenschappers vragen zich dat al lang af.

Proteïne

Na drie jaar genetisch onderzoek hebben wetenschappers van de Universiteit van Glasgow en het Wellcome Trust Sanger-instituut nu het antwoord. Het gaat om een proteïne, AP2-G, die ze als de hoofdschakelaar in de parasiet bestempelen.

De proteïne activeert genen waardoor de parasiet gametocyten gaat ontwikkelen. Dit zijn geslachtscellen en het zijn deze cellen die verantwoordelijk zijn voor de infectie van de muskiet. Als de parasiet de gametocyten niet kan ontwikkelen, dan treedt geen infectie op en kan de muskiet de ziekte niet overdragen op een mens. De hele transmissiecyclus wordt dan immers onderbroken.

Nog geen vaccin

De ontdekking opent perspectieven voor de ontwikkeling van nieuwe methodes om de ziekte te bestrijden. Een vaccin bestaat nog altijd niet en de bestaande geneesmiddelen worden minder efficiënt omdat steeds vaker resistentie opduikt.

In 2012 veroorzaakte malaria de dood van naar schatting 627.000 mensen, waarvan 483.000 kinderen jonger dan vijf jaar. Negentig procent van de slachtoffers valt in Afrika. De volledige studie staat in de prestigieuze vakpublicatie Nature.