Hierin konden we lezen dat de nieuwe
missie conform de wet is en we ‘niet verontrust moeten zijn’.
‘Een missie kenmerkt zich doorgaans tot een hoog abstractieniveau.
Veel belangrijker is hoe het OCMW haar bevoegdheden in concreto
uitoefent.’

De oorspronkelijke missie uit 2001
luidde: ‘Het OCMW van Antwerpen garandeert – voor iedereen
die gewoonlijk op haar grondgebied verblijft en dit met eerbiediging
van de bestaande regelgeving – op duurzame wijze de sociale
grondrechten. Ze vormen een eerste opstap naar een volwaardige
integratie die zowel voor het individu als de samenleving
noodzakelijk en zinvol is.’

Het OCMW-bestuur van Antwerpen meent
dat deze missie ‘een rooskleurige voorstelling is van de
activiteiten van het OCMW die de toets met de realiteit niet meer kan
weerstaan’. Men wilde de missie actualiseren aan de huidige
opdrachten en maatschappelijke noden. Waardoor de nieuwe missie werd:
‘Onze organisatie draagt bij aan de maximale realisatie van
sociale grondrechten van iedereen die gewoonlijk op het grondgebied
van de stad Antwerpen verblijft. We streven naar een volwaardige
maatschappelijke integratie en een verhoogde sociale mobiliteit
waarbij actieve deelname van het individu aan de maatschappij
voorop staat.’

Het OCMW-bestuur meent dan ook dat
‘de commotie die ontstaan is naar aanleiding van de nieuwe missie,
louter een semantische discussie lijkt’.

Moeten we niet verontrust zijn over
enkele woorden uit een lokale missie?

We lezen in de reactie van Cathy
Berx op de klacht betreffende de nieuwe missie: ‘Overheden dienen
te streven naar de realisatie van de sociale grondrechten in de
wetenschap dat ze nooit altijd en voor iedereen gerealiseerd
zullen zijn.’ Verder: ‘Er wordt onderstreept dat zodra een
persoon sociaal, economische en culturele grondrechten heeft, hij
tevens een eigen plicht heeft tot medewerking aan de realisatie
ervan. Het zijn dus voorwaardelijke, geclausuleerde en geen absoluut
geformuleerde rechten.’ De voorzitter van de OCMW-raad, Fons
Duchateau reageerde op de commotie rond de nieuwe missie ‘Wij
kunnen bijvoorbeeld recht op arbeid niet garanderen’.

Voor de duidelijkheid: Sociale
grondrechten betekenen het recht op werk, het recht op behoorlijke
huisvesting, het recht op een gezond leefmilieu, het recht op
culturele en maatschappelijke ontplooiing en het recht op
gezinsbijslagen. Alle toch geen luxeartikelen.

Een op zeven Belgen leeft in een gezin met een inkomen onder de
armoederisicogrens. Een op vijf Belgen leeft in een gezin dat
arm of sociaal uitgesloten is. Overmatige schuldenlast vormt een
groeiend sociaal probleem. In 2013 hadden 130.848 Vlamingen schulden.
En dat zijn vooral schulden met betrekking tot nutsvoorzieningen,
telecom en gezondheidsschulden. 900.000 Belgen stellen een bezoek aan
de huisarts uit omwille van financiële redenen.

De rijkdom groeit in België, maar zij is geconcentreerd in een steeds kleiner aantal handen. Eén
op tien Belgen bezit bijna 44% van het totale netto vermogen.
Om een idee te geven: bij een gelijke verdeling van het vermogen zou
elke Belg 130.000 euro bezitten aan vastgoed en spaargeld (!).
Ondanks de crisis steeg het aantal miljonairs in België op één
jaar tijd met 14%, dat zijn 12.000 miljonairs extra.

Moeten we ons erbij neerleggen dat
in één van de rijkste landen ter wereld er steeds een grote groep
mensen zal zijn zonder werk, zonder behoorlijke huisvesting, zonder
stromend water, zonder toegang tot sport en cultuur, zonder toegang
tot gezondheidszorg? “Spijtig maar helaas, iedereen heeft ook zijn
eigen plichten en verantwoordelijkheden?”
Moeten we ons erbij
neerleggen dat een steeds groter deel van de rijkdom geconcentreerd
wordt bij een steeds kleiner elite?

Is een ander beleid mogelijk?

In Antwerpen zijn er 36.000
werkzoekenden voor 4.000 open vacatures. Op mijn raadpleging krijg ik
dagelijks patiënten over de vloer die het werkritme en werkdruk niet
meer aankunnen. Personeel vloeit af en wordt niet vervangen. Recent
werd de pensioenleeftijd opgetrokken tot 67 jaar, maar 28% van onze
Antwerpse jongeren is werkloos. Jammer maar helaas, zij hebben ook
hun eigen plichten en verantwoordelijkheden? Waarom het werk niet
beter verdelen? Met een 30-uren week zorg je voor meer
werkgelegenheid en voor een lagere werkdruk voor de mensen die aan
het werk zijn. De plicht van elke burger om een job te hebben staat
of valt met het voorzien van voldoende open vacatures voor
kwaliteitsvolle jobs.

Er wordt geschat dat 50.000 mensen
in België dakloos zijn. Er staan 107.000 mensen op de wachtlijst
voor een sociale woning. Eén op drie van de huurders geeft meer dan
30% van het inkomen uit aan de huur en voor één op drie van de
Vlamingen is de privé markt onbetaalbaar, mensen die na betaling van
hun huur te weinig overhouden om fatsoenlijk van te leven. “Jammer
maar helaas, ieder heeft ook zijn eigen plichten en
verantwoordelijkheden?” Het kan anders, dat toont bv. Wenen. Daar
verlieten ze het idee dat een sociale woning er enkel is voor ‘wie
het echt nodig heeft’. Liefst 60% van haar inwoners leeft in een
sociale woning, en zijn daar zeer tevreden mee. Die grote hoeveelheid
sociale woningen heeft zijn impact op de (huur)prijzen, ook op de
private woonmarkt.

Het huidige beleid maakt zich erg
snel af van de sociale grondrechten. Men legt heel sterk de nadruk op
iemands eigen verantwoordelijkheid, zonder nog maar in de verste
verte te voldoen aan de randvoorwaarden waardoor mensen hun plicht
kunnen vervullen. Zoals daar zijn voldoende betaalbare en
kwaliteitsvolle woningen en voldoende open vacatures voor een
volwaardige job. Van mensen die dagelijks moeten worstelen met een
financieel tekort, kan je niet verwachten dat ze al hun talenten
inzetten op vlak van werk, participatie en emancipatie. Ondertussen
worden verantwoordelijkheden in de schoenen van het middenveld
geschoven. Terwijl men net ook daar bespaart, in Antwerpen werd vorig
jaar 1,3 miljoen euro bespaard in de sociale en culturele sector.

De commotie over de nieuwe missie
gaat allerminst over semantiek. Het gaat over welk maatschappijmodel
we voorstaan, wat de rol is van een overheid. Heeft de overheid de
taak elke burger zijn sociale grondrechten te garanderen, of kan een
overheid zich erbij neerleggen dat dat nu eenmaal rechten zijn die je
niet voor iedereen en altijd kan garanderen. Jammer maar helaas.

Lise Vandecasteele, OCMW-raadslid
voor de PVDA te Antwerpen, huisarts bij Geneeskunde voor het Volk te
Hoboken.