De website van de MIVB is vol lof voor de nieuwe, op radiogolven gebaseerde betaalkaart. Dankzij de elektronische MOBIB-kaart kunnen passagiers van de maatschappij makkelijker gebruik maken van het Brusselse metro-, tram- en busnetwerk.
Gebruikers kunnen de kaart eenvoudig herladen aan een betaalautomaat, zodat lange wachtrijen aan een loket verleden tijd moeten zijn. Volgens de MIVB zorgt de kaart voor “een ware revolutie in uw dagelijks gebruik van het openbaar vervoer”. Dat revoluties ook hun donkere kantjes kunnen hebben, bleek echter al snel na de invoering van het nieuwe systeem.
Volledig traceerbaar
De kaart registreert het volledige komen en gaan van de gebruiker doorheen het hele netwerk van de MIVB. Telkens iemand de kaart gebruikt, worden de reisgegevens opgeslagen in een archief van de MIVB. De vervoersmaatschappij bezit ook een parallel archief waarin de kaartnummers van de MOBIB-kaarten gelinkt worden aan de identiteit van de gebruikers. Politiediensten zouden van deze archieven kunnen gebruik maken om gebruikers te traceren. Dit is voor de Ligue des Droits de L’homme een ontoelaatbare situatie.
“Dat de kaart passagiers van de MIVB volledig traceerbaar maakt, is volgens ons onwettelijk.” stelt Franck Dumortier, vertegenwoordiger van de mensenrechtenorganisatie. “Er mogen immers enkel persoonsgegevens verzameld worden als die strikt noodzakelijk zijn voor een legitiem doel. Volgens ons is dat hier niet het geval”.
De problemen met de kaart gaan volgens hem echter verder dan dat. “De kaart bevat ook veel meer persoonlijke informatie dan bij aanvang van het project werd verkondigd. Bovendien toonden onderzoekers van de ULC begin dit jaar aan dat de geheugenchip op een klein half uur makkelijk te kraken valt, terwijl de veiligheid van de kaart aanvankelijk als veel hoger werd voorgesteld.”
Politieke vragen
Al deze tegenstrijdigheden brachten Ecolo-politica Celine Delforge er eind januari toe om de Brusselse oud-minister van mobiliteit Pascal Smet in de commissie infrastructuur te interpelleren over de zaak. Had minister Smet in 2008 niet beloofd dat de kaart geen persoonsgegevens zou bevatten? En was het toen ook niet zo dat het elektronisch archief met de afgelegde metrotrajecten niet aan gebruikersnamen zou kunnen gekoppeld worden?
Smet wimpelde de kwestie af, door te stellen dat “de meerderheid van de mensen tegenwoordig ook een GB- of Delhaizekaart in hun bezit hebben, wat die ketens ook toelaat om perfect op de hoogte te zijn van de aankopen van hun clienteel.” Dat het privacyprobleem zich ook bij vele andere kaarten voordeed, was voor Smet dus een afdoende argument voor de problemen met de MOBIB-kaart.
Het MOBIB-systeem, dat nu nog enkel in het Brusselse metronetwerk wordt toegepast, zou in de toekomst overgenomen kunnen worden door andere vervoermaatschappijen zoals de Lijn, vanwege de praktische voordelen ervan. Dit zou dus de aanzet kunnen geven tot een nog veel grotere bedreiging van de privacy.
Op vrijdag 5 maart in Brussel houdt het Progress Lawyers Network een colloquium rond privacy. Onder meer Franck Dumortier en andere vertegenwoordigers van de Ligue des Droits de L’homme komen er hun visie op privacy uiteen zetten.
