Geachte minister Weyts
Naar aanleiding van uw zoveelste ‘pensée unique’-beslissing om het Steunpunt Onderwijsonderzoek af te schaffen, is voor ons de maat vol. Graag zouden wij u eens willen vragen waarmee u denkt bezig te zijn? Het Steunpunt draagt al bijna 20 jaar bij aan de beleidsvorming rond onderwijs. Niet alleen is het een mooi voorbeeld van interdisciplinaire samenwerking tussen de verschillende universiteiten, het biedt ook de kans om op langere termijn structurele en beleidsgerichte onderzoeken uit te voeren. Met de afschaffing van het Steunpunt geeft u belangrijke knowhow uit handen en snijdt u ook in uw eigen vingers. Want het Steunpunt genereert voor u een evidence based manier van werken. Wij betreuren het zeer dat u de wetenschap de rug toe keert. Toch komt dit besluit niet als een verrassing.
U heeft sinds 2019 de eer om minister van Onderwijs te mogen zijn. U bezit binnen de Vlaamse regering de belangrijkste portefeuille. U kunt vijf jaar lang wegen op hoe onze jeugd zal gevormd worden en hoe ze zich klaarstoomt voor de maatschappij van morgen. Het is een positie vol kansen en opportuniteiten. U slaagt er echter al meer dan een jaar in om die kansen weg te nemen en ons onderwijs enkel nog maar verder te doen kantelen richting de afgrond. Zowel de jeugd als het werkveld is het beu. We kunnen ons niet meer vereenzelvigen met een minister die enkel luistert naar zichzelf.
De stakeholders voelen zich niet gehoord en niet vertegenwoordigd. U leeft op een eiland waarbij geen rekening wordt gehouden met de noden van de belanghebbenden. Een passend voorbeeld hiervan zijn enerzijds de vele leerkrachten en directies die tijdens de volle coronacrisis u meer in de media hebben gehoord dan dat ze effectief begeleid werden om deze crisis aan te pakken. Anderzijds lieten u, en uw eigen N-VA-fractie, ook de studenten van #GeefOnsEenStem links liggen wanneer er schrikwekkende cijfers opgetekend werden op vlak van het voorkomen van angst- en depressiestoornissen. Als minister vertegenwoordigt u alle belanghebbenden en moet u samen met hen strijden voor een beter, inclusiever en rechtvaardiger onderwijs. Gisteren maakte u nogmaals duidelijk dat u liever voortdoet volgens uw eigen dogmatisch denkkader want alles dat enigszins kritisch is, wordt gewoon systematisch genegeerd tot zelfs geschrapt.
Het beleid-Weyts kan worden gevat in nog een ander goed voorbeeld: voor de verkiezingen van 2019 was het idee dat er meer financiering moest komen voor het basisonderwijs kamerbreed gedragen, ook uw eigen partij was hier toen mee akkoord. Uit de beleidsnota blijkt dat er inderdaad meer geld vloeit naar het basisonderwijs. Alleen trekt u, om dat te bekostigen, broodnodige middelen weg uit het secundair onderwijs. Die houding is op zich al betreurenswaardig en toch wordt het nog erger als jullie ook nog eens instanties zoals het Steunpunt Onderwijsonderzoek gaan afschaffen. Professor Glorieux stelt het correct: door enkel uw eigen visie te bewerkstellingen, organiseert u een grote braindrain. Deze houding is problematisch en moordend voor ons onderwijs en de samenleving van morgen.
De twee belangrijkste slogans van uw beleid worden: excelleren en het Vlaams canon. Weet u meneer Weyts, de Vlaamse jeugd krijgt geen kans meer om te excelleren. Terwijl de PISA-onderzoeken aantonen dat onze laagst scorende leerlingen het gemiddelde naar beneden halen en onze hoogst scorende leerlingen nog steeds tot de top behoren, krijgen de zwakste leerlingen nog steeds niet altijd de broodnodige begeleiding. Experts riepen in de onderwijscommissie al meermaals op om het gebrek aan degelijke leerlingenbegeleiding weg te werken en het dysfunctionele watervalsysteem aan te pakken. Iedereen moet kunnen excelleren, niet enkel de allerbesten.
Naast excelleren werd ook plots het Vlaams canon belangrijk. Begrijp ons niet verkeerd: aandacht voor de samenleving en cultuur heeft zeker een plaats in ons onderwijs. Alleen stopt de wereld en de samenleving niet aan de grenzen van Vlaanderen. We zijn één van de meest open economieën ter wereld, met één van de meest diverse steden ter wereld in ons eigen land. Laten we daarom ons onderwijs zo vormgeven dat ze onze kijk op de wereld verruimt, kadert en ontdoet van onze eurocentrische bril. Waar blijft u met een vak zoals LEF (Levensbeschouwing, Ethiek en Filosofie) om onze leerlingen te leren omgaan met onze superdiversiteit, met burgerschap en ons samenlevingsmodel?
We hadden dit moeten zien aankomen, de N-VA stelt zich in de onderwijscommissie al sinds jaar en dag kritisch op tegen alles wat enigszins de inclusiviteit van ons onderwijs wil bevorderen. Een kritische houding is wenselijk, maar het wordt op een bepaald moment gewoon hypocriet. Steevast wanneer er experts en ervaringsdeskundigen komen spreken in de commissie is N-VA niet overtuigd van hun visie omdat ze niet past binnen het conservatieve eenheidsdenken van u en uw partij. Daar schuilt het probleem.
Daarom vragen wij u, beste Ben Weyts, om eens na te denken over uw functie als minister. Stop met strijden tegen de mensen en schakel niet alles uit wat niet binnen uw kraam past. Uw huidige werkwijze gebaseerd op het eigen gelijk en de neiging van u en uw partij om te snoeien in wat werkt, brengt niet alleen ons uitstekende onderwijs maar ook onze toekomst in gevaar. De vakbonden, #GeefOnsEenStem, wetenschappers bij SONO en andere stakeholders bezitten expertise en ervaring die u en uw kabinet onmogelijk kunnen vatten zonder samen aan de tafel te gaan zitten, naar hen te luisteren en samen aan een daadkrachtig onderwijsbeleid te werken. Want weet u, de toekomst die maken we samen. En misschien, heel misschien, kan solidariteit de brandstof zijn die de toekomst nodig heeft?
Met vriendelijke groet
Steven Arents & Gide Van Cappel
Gide Van Cappel is voorzitter van Jongsocialisten Oostende, heeft de master politieke wetenschappen behaald en studeert nu voor een MaNaMa in het internationaal en Europees recht aan VUB.
Steven Arents is voorzitter van Jongsocialisten StuGent, de Gentse studentenafdeling, studeert politieke wetenschappen aan de UGent en is gemeenteraadslid voor Sp.a in Blankenberge.
