Foto’s: Het Limburgs woonwagenwerk kan een inspiratie zijn voor bemiddeling tussen Roma-ouders en scholen (foto: Ons Leven vzw). 

Het regent op het woonwagenterrein van Genk. Een vijftiental Roma, Voyageurs en gadgé (of niet-Roma) zit behaaglijk rond de tafel in een kleine keuken in een klein huis. Bewoner Tinus legt uit dat hij Voyageur of woonwagenbewoner is.

Voyageurs zijn geen Roma, maar Belgen

Eerder dit jaar kwam de Franse president Nicolas Sarkozy in opspraak nadat hij in een pijnlijk agendapunt Voyageurs of woonwagenbewoners en Oost-Europese Roma over één kam scheerde.

Opeens komt Tinus’ vader binnen: “Eén ding moeten jullie weten. Wij zijn geen Roma. Roma komen uit Oost-Europa, wij zijn hier al heel lang. Wij zijn gewoon Belg.”

Tinus vult aan: “Wat ons een beetje anders maakt dan de gewone Belg is onze leefwijze. Vroeger trokken wij rond, nu wonen wij samen op één terrein.”

“De term ‘zigeuner’ is ook een beladen term”, zegt Toon Machiels, voorzitter van Vroem vzw, Vlaamse vereniging voor Voyageurs, Roms, Roma en Manoesjen. “We spreken beter over Voyageurs en Roma”. 

Weinig Roma in secundair onderwijs

Hoewel Voyageurs en Roma twee verschillende gemeenschappen zijn, kennen zij wel gelijkaardige problemen. Machiels: “Vroeger bezochten heel weinig woonwagenkinderen het secundair onderwijs. Nu zien wij hetzelfde probleem met Roma-kinderen.”

De dames van Ons Leven vzw, vereniging van en voor Belgische woonwagenbewoners, erkennen dat er twintig jaar geleden problemen waren met het schoolbezoek van woonwagenkinderen. Samen met Machiels werkten zij aan een actieve aanpak om het schoolbezoek tot een succes te maken.

Machiels: “In 1990 hadden we in Limburg drie voltijdse bemiddelaars die aanvankelijk conflicten tussen de scholen en ouders oplosten. Later lieten wij de ouders kennismaken met de school. En de leerkrachten en de directies bezochten met ons het woonwagenterrein. Sindsdien gaat ieder woonwagenkind altijd naar school.”

Meer bemiddelaars zijn noodzaak

Een bemiddelaar die beide groepen samenbrengt, is dus de juiste weg, volgens Machiels en de dames van Ons Leven vzw. Een Roma-bemiddelaar kan van Belgische of van Roma-afkomst zijn. 

Norah Van Den Daele, stafmedewerkster Roma bij het Vlaams Minderheden Centrum (VMC): “Wij geloven in Roma-bemiddelaars. Vooral de stad Antwerpen heeft meer bemiddelaars nodig.”

Machiels: “Als je mensen marginaal laat zijn, dan worden zij steeds marginaler. Door bemiddelaars aan te stellen, kun je daar iets aan doen. Zij vormen een brug tussen gezin en school, waardoor de kans op integratie groter wordt. Roma kunnen dan op den duur actiever gaan deelnemen aan de samenleving.”