Wanneer we iets willen zeggen over etnische minderheden beroepen we ons steeds op beladen begrippen zoals migrant, allochtoon, autochtoon. Op de startdag van het project ‘Out of the boxes’ werden jongeren uit Nederland en België opgeroepen om verder te gaan dan het ‘hokjesdenken’ en deze begrippen creatief in te vullen.

“Drie jaar geleden richtte het Minderhedenforum een jongerennet op,” vertelt organisator Hakim Benichou. “Via dit Europees project trachten we tegengewicht te bieden aan het negatieve discours over de interculturele samenleving. We willen de verschillen in de samenleving niet verder problematiseren, maar valoriseren.”

Om het debat op gang te brengen, kwamen Ico Maly, coördinator bij KifKif, en Patrick Loobuyck, docent levensbeschouwing en politieke filosofie, hun visie geven.

Onbekend maakt onbemind

Waarom is diversiteit in een samenleving belangrijk? Is het een verrijking? Biedt het economische voordelen? Patrick Loobuyck, doctor in de moraalfilosofie, verduidelijkt de betekenis van diversiteit: “Je kan pas een autonoom wezen zijn in een samenleving waarin diversiteit is. Want dan pas krijg je keuzemogelijkheden. Diverse levensopvattingen zijn dus goed omdat ze ons de kans geven om te kiezen.”

Toch ervaren veel mensen de aanwezigheid van etnisch culturele minderheden eerder als een bedreiging, dan een verrijking.

“Onbekend maakt onbemind is een uitdrukking met een grond van waarheid,” aldus Loobuyck. “De politici hebben nooit durven zeggen dat nieuwkomers een structureel onderdeel van onze samenleving zijn. Er werd dus nooit een draagvlak gecreëerd bij de eigen bevolking. Mensen zagen hun straat vervreemden, trokken aan de noodrem en vonden steun bij het populisme en extreemrechts gedachtegoed.”

Volgens Loobuyck moeten de (progressieve) politici de samenlevingsproblemen erkennen en hun beleid erop afstemmen. Als tegengif voor het rechts populisme pleit hij voor meer sociale mix. “Als mensen zich met de Belgische samenleving identificeren, dan is er meer ruimte voor ontmoeting”, zegt hij. “Gemeenschappelijke doelen werken meer solidariteit in de hand.”

Homogeniteit is niet de oplossing

Volgens Ico Maly is het dominante discours in onze samenleving, een discours van homogeniteit. Het uitgangspunt is dat de samenleving alleen maar leefbaar is als er bij alle onderdanen een gemeenschappelijke grond is. Diversiteit wordt hierdoor de kop in gedrukt.

Daarnaast merkt Maly een belangrijke verschuiving op: “Antwerpen telt 177 nationaliteiten, maar daar horen we zelden over. Het integratiedebat is verschoven naar een islamdebat.” Hoe kunnen we daar best op reageren?

“We leven in een democratie”, zegt Maly. “Moslims hebben evenveel recht om hier te leven en hun godsdienst te belijden. Daarnaast zien we dat de etnische minderheden vaker in armoede leven. Daardoor hebben ze ook een tekort aan machtsposities. Sinds de zwarte zondag in het begin van de jaren ‘90 wordt cultuur gezien als oorzaak van de samenlevingsproblemen. Het is belangrijk om niet in die logica mee op te stappen.”

Meer info over het jongerennet van het Minderhedenforum vind je hier: www.minderhedenforum.be/2participatie/jongerennetwerk.htm

© 2011 – StampMedia – Marieke Van Cauwenberghe