Sinds 8 februari 2022 bevat artikel 9 van de Italiaanse grondwet een mandaat voor “de bescherming van het milieu, de biodiversiteit, ecosystemen en dieren, ook in het belang van toekomstige generaties”. Voorheen handelde die bepaling over de bescherming van het “natuurlijke landschap en het artistieke erfgoed van het land”.

Artikel 41 stelde voordien dat ondernemen “niet tegen het algemeen belang mag ingaan of gebeuren op een manier die de veiligheid, vrijheid en menselijke waardigheid kan schaden”. Vanaf nu stelt de tekst dat economische activiteit “geen schade mag toebrengen aan de gezondheid of aan het milieu”.

Donatella Bianchi, voorzitter WWF Italië, spreekt van “een historische gebeurtenis”. “Eindelijk is milieubescherming een grondbeginsel van de Republiek. Toekomstige wetgeving moet op deze beginselen worden gebaseerd, en eerdere regelgeving zal in sommige gevallen moeten worden aangepast.”

Bianchi benadrukt echter dat deze grondwetswijziging slechts een eerste stap is. “Het is nu nodig een organisch en innovatief wettelijk kader te formuleren om de natuur van Italië te beschermen. Het beschermingsniveau van het natuurlijk kapitaal, dat de onvervangbare basis vormt van al onze activiteiten, ook de economische, moet omhoog.”

Italië is niet het eerste land om ecologische principes constitutioneel te verankeren. In 2008 nam Ecuador reeds “de rechten van de natuur” op in zijn grondwet. Argentinië zette reeds in de jaren 1990 minimumnormen voor milieubescherming in de grondwet en ook Nederland maakte van milieubehoud een grondwettelijk principe.