Nu we de vijfde maand van de uitbraak ingaan, voelen miljoenen werkende gezinnen zich alsof ze gegijzeld zijn en in de hel terechtgekomen zijn.

Naarmate de (officieel gerapporteerde) werkloosheid stijgt naar 30 procent of meer, zullen naar schatting nog eens 20 miljoen mensen hulpeloos onder de armoedegrens terechtkomen. In een recente Pew-enquête verklaarde 60 procent van de Latino’s dat ze hun baan of loon hadden verloren, net als meer dan de helft van alle werknemers onder de 30 jaar. Naast hun baan zullen miljoenen mensen alles verliezen, waarvoor ze hun leven lang hebben gewerkt: huizen, pensioenen, medische dekking en spaarrekeningen.

De meesten van ons hebben al een brutaal voorproefje van de economische ineenstorting meegemaakt: de “Grote Recessie 2008-09”. In een tijdspanne van 18 maanden verloor een meerderheid van de zwarte en Latino families al hun netto rijkdom en afgestudeerden van niet geprivilegieerde achtergronden strandden, schijnbaar voor het leven, in de meest slecht betaalde banen. Dat is de reden waarom zoveel miljoenen mensen zich aangesproken voelden door de New Deal van Bernie Sanders. Maar de dreiging die voor ons ligt, is massale verarming en honger op een schaal die sinds 1933 ongezien is.

Mensen moeten dringend weer aan het werk en redden wat er van het leven te redden valt. Maar dat wil niet zeggen dat er gehoor moet worden gegeven aan de oproep van de Trumpgezinde demonstranten. Het zijn niks anders dan marionetten gemanipuleerd door hedgefondsen, casino-eigenaren en miljardairs. “De economie heropenen” zou alleen maar leiden tot een tragedie.

Denk eens na over deze punten:

• Miljoenen mensen weer aan het werk sturen zonder bescherming of testen, zou een doodvonnis voor duizenden zijn. Vierenendertig miljoen werknemers zijn ouder dan 55 jaar; 10 miljoen van hen zijn ouder dan 65 jaar. Nog eens miljoenen mensen lijden aan diabetes, chronische ademhalingsproblemen en andere chronische aandoeningen. Voor velen zou dit neerkomen op een traject van huis naar het werk, de intensieve zorg tot in het lijkenhuis.

• Miljoenen van onze “essentiële werknemers” worden geconfronteerd met onaanvaardbare risico’s door het tekort aan beschermende uitrusting. Het zal in het beste geval weken duren voordat er voldoende aanbod is voor medische hulpverleners. Werknemers in magazijnen, markten en fastfood hebben geen garantie dat ze ooit een masker zullen krijgen, tenzij de wetgeving dit verplicht. Als dit een oorlog is, is de weigering van Trump om de bestaande wetten te gebruiken om de productie van maskers en ventilatoren te federaliseren een oorlogsmisdaad.

• Het voorstel om het bloed van mensen te testen en dan back-to-work-certificaten af te geven als ze de juiste antilichamen hebben, is op dit moment niet meer dan fantasie. Washington heeft meer dan honderd verschillende firma’s toegestaan om serologische kits te verkopen zonder menselijke proeven of FDA-certificering. De resultaten die ze geven staan overal en zijn een puinhoop. Het kan weken of langer duren, voordat de gezondheidswerkers betrouwbare diagnoses hebben. Zelfs dan zou het maanden duren om het personeel te testen en het is twijfelachtig dat genoeg mensen de antilichamen zullen hebben om alle gesloten bedrijven veilig te bemannen.

• De meest optimistische veronderstelling is dat er tegen het voorjaar van 2021 een vaccin beschikbaar zou kunnen zijn, hoewel niemand weet hoe lang de verleende immuniteit zou standhouden. Ondertussen werken honderden onderzoeksteams en kleinere biotechbedrijven aan geneesmiddelen die het risico op ademhalingsfalen en ernstige hart- of nierschade verminderen. Maar het ontbreekt dit verrekte wetenschappelijke experiment aan coördinatie en financiering vanuit Washington.

Onbeperkte uitsluiting

In zekere zin leven we in een lockdown van onbepaalde duur. We worden geconfronteerd met een administratie die een hogere prioriteit geeft aan het vernietigen van de postdienst dan aan het organiseren van een crash-programma om de tests, veiligheidsuitrusting en antivirale middelen te produceren waarmee de VS weer aan het werk kunnen.

De handlangers van Trump zijn monsters zoals Amazone, die in twee weken tijd Jeff Bezos 25 miljard dollar rijker maakten, en UnitedHealth Group, ‘s werelds grootste ziektekostenverzekeraar, wiens winst in de eerste drie maanden van de pandemie met 4,1 miljard dollar toenam. Medische verzekeraars hebben een meevaller meegemaakt, aangezien de meeste van hun inschrijvingen nu niet meer in staat zijn om operaties te boeken of vitale behandelingen te verkrijgen.

Een enorme woede komt bovendrijven in dit land en we moeten deze aanwenden om vakbonden te verdedigen en op te bouwen, om Medicare voor iedereen te verzekeren en om de schurken van hun vergulde troon te stoten.

Hoe zijn we tot hier gekomen?

Op oudejaarsavond, toen we onze glazen optilden, onze vrienden omhelsden en een paar verzen zongen van een lied dat enkele eeuwen geleden door een Schotse revolutionair was geschreven, meldden Chinese artsen aan collega’s over de hele wereld dat een snel toenemend aantal acute longontstekingen, geclusterd rond de stad Wuhan, het gevolg was van infecties veroorzaakt door een tot dan toe onbekend virus.

Binnen een week was het virus ontmaskerd als een “coronavirus”. Tot 2003 was het onderzoek naar deze virusfamilie vooral gericht op de ernstige ziekten die ze bij verschillende dieren, waaronder vee en pluimvee, veroorzaken. Van slechts twee van deze virussen was bekend dat ze de mens besmetten en aangezien ze slechts lichte verkoudheden veroorzaakten, beschouwden de onderzoekers ze destijds als onbeduidend.

In 2003 begon een nieuwe virusepidemie met een reiziger in een Chinees luchthavenhotel die zijn infectie doorgaf aan iedereen met wie hij contact had. Binnen 24 uur was het virus naar vijf andere landen gevlogen. Ernstig acuut respiratoir syndroom (SARS) doodde één op de tien slachtoffers.

De ziekteverwekker van SARS werd geïdentificeerd als een ander coronavirus, doorgegeven van vleermuizen aan kleine lenige carnivoren die bekend staan als civet, een sinds lang gewaardeerd gerecht in de Zuid-Chinese keuken. SARS bereikte 30 landen en veroorzaakte grote internationale paniek. Maar het virus had een achilleshiel: het was alleen besmettelijk in het stadium waarin besmette mensen symptomen vertoonden als droog hoesten, koorts en spierpijn. Omdat het zo gemakkelijk te herkennen was, werd het SARS-virus uiteindelijk ingedamd.

Een soortgelijk virus als SARS, een soort vloek van de mummie omdat het via grafvleermuizen op kamelen wordt overgebracht, is in 2012 opgedoken en heeft 1.000 mensen gedood, voornamelijk op het Arabisch schiereiland. Het wordt echter meestal verspreid door direct contact met kamelen en wordt dus niet beschouwd als een kandidaat voor het starten van een pandemie.

Het Stealth-virus

Onderzoekers hoopten dat de huidige moordenaar, een virus dat bekend staat als SARS-C0V-2 en de meeste van zijn genen deelt met SARS, ook eenvoudig te identificeren zou zijn door middel van correlatie met de symptomen van patiënten. Ze vergisten zich.

Na vier maanden van circulatie in de menselijke wereld weten we nu dat het virus, in tegenstelling tot zijn voorgangers, op dezelfde vleugels meereist als de griep: gemakkelijk te verspreiden door mensen zonder zichtbare tekenen van ziekte. De huidige ziekteverwekker is een “stealth-virus” gebleken op een schaal die de invloed van de influenza’s ver overstijgt en misschien wel ongekend is in de annalen van de microbiologie. De marine heeft bijvoorbeeld bijna de gehele bemanning van het getroffen vliegdekschip Theodore Roosevelt getest en ontdekt dat 60 procent van de geïnfecteerden nooit zichtbare symptomen vertoonde.

Een enorm universum van niet vastgestelde besmettingen kan je goed nieuws noemen als infecties duurzame immuniteit zouden produceren, maar dat lijkt niet het geval te zijn. Geen enkele van de tientallen antilichaam-bloedtesten die nu gebruikt worden werden gecertifieerd door de FDA¹, ze geven verwarrende en tegendraadse resultaten en maken het idee van een terug-aan-het-werk-antilichaam-identiteitskaart voor het ogenblik onmogelijk.

De meest recente research suggereert dat verworven immuniteit zeer beperkt is en dat het coronavirus even verspreid geraakt als influenza. Zonder dramatische mutaties zullen tweede en derde infecties waarschijnlijk wel minder gevaarlijk worden voor overlevers, maar er is tot op heden geen bewijs dat ze minder gevaarlijk zullen zijn voor nog niet besmette personen in de hoge-risico-groepen. COVID-19 zal nog lang blijven rondspoken.

Ze wisten dat dit er aan zat te komen

Maar deze ziekte is geen uitbarsting van iets compleet onbekends, het is geen biologische asteroïde. Hoewel de vorm van overdraagbaarheid onverwacht was voor een coronavirus, beantwoordt deze pandemie zeer nauwgezet aan het scenario van de vogelgriep.

Reeds een hele generatie hebben de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en alle grote regeringen plannen gemaakt om een dergelijke pandemie te detecteren en te bestrijden. Op internationaal niveau is er altijd een algemeen besef geweest van de noodzaak van vroege detectie, grote voorraden van urgente medische voorraden en een piekcapaciteit aan intensive care bedden. Belangrijkst van al is het akkoord van de WHO-lidstaten om hun respons te coördineren volgens richtlijnen die ze allen hadden gestemd en aanvaard. Vroege inperking is cruciaal volgens dat akkoord: volledig testen, traceren van alle contacten en isolering van de verdachte gevallen. Grootschalige quarantaines, steden verzegelen, enorme sectoren van de economie afsluiten – het zouden alleen maar laatste-poging-maatregelen zijn, onnodig dankzij een uitgebreide planning.

In lijn met deze voorstellen publiceerde de regering van de VS in 2005, na de verspreiding van de vogelgriep een ambitieuze “National Strategy for Pandemic Influenza”, gebaseerd op de vaststelling dat alle niveau’s van het Amerikaanse gezondheidssysteem totaal onvoorbereid waren op een grootschalige uitbraak. Na de paniek rond de varkensgriep in 2009 werd deze strategie geactualiseerd. In 2017, een week voor de eedaflegging van Trump, voerden de ontslagnemende hoge ambtenaren van Obama samen met de beginnende collega’s van Trump een grootschalige simulatie uit die de responscapaciteit van federale agentschappen en hospitalen testte voor een pandemie in drie verschillende scenario’s: varkensgriep, Ebola en het Zikavirus.

In deze simulatie slaagde het systeem er uiteraard niet in de uitbraak te voorkomen of de curve op tijd af te vlakken. Een deel van het probleem was detectie en coördinatie. Een ander probleem was onvoldoende voorraden en bevoorradingsketens met duidelijke bottlenecks, zoals de afhankelijkheid van een klein aantal overzeese fabrieken om de vitale beschermingsuitrustingen te produceren. En achter dit alles schuilt het onvermogen om deel uit te maken van de revolutionaire vooruitgang in de biologische planning van de afgelopen tien jaar en om een arsenaal aan nieuwe antivirale middelen en vaccins op te slaan.

Met andere woorden, de VS waren niet klaar en de regering wist dat ze niet klaar waren.

Dominostenen

Op het einde van januari 2020 gebeurden er drie dingen. Eerst begon de WHO snel met de verdeling van honderdduizenden testkits, ontworpen door Duitse wetenschappers. Dat werd terzijde geschoven door elke staat, die vervolgens hun deuren vergrendelden en alle toezeggingen tot wederzijdse hulp negeerden.

Ten tweede wisten drie Oost-Aziatische staten met goed voorbereide medische arsenalen – Zuid-Korea, Singapore² en Taiwan – succesvol de uitbraak in te dijken met minimale sterftecijfers en beperkte periodes van social distancing. Na een rampzalige start die het virus toeliet te ontsnappen langs lijnvluchten en leidde tot de lockdown in Wuhan, mobiliseerde China op een nooit geziene schaal en kon het land zeer snel alle COVID-19-haarden buiten Wuhan indijken.

Ten derde beslisten onze Centers for Disease Control and Prevention (CDC) een eigen diagnosekit te creëren in plaats van de kits die door de WHO werden verdeeld. De productielijnen van de CDC waren echter met virussen besmet en de testkits waren onbruikbaar. De hele maand februari, toen het nog mogelijk was geweest om de exponentiële toename van de infectie te voorkomen door testen en contact tracing, werd verkwanseld.

Dit was de eerste ramp. De tweede ramp volgde in maart, toen kritische patiënten de hospitalen begonnen te overrompelen. Toen zorginstellingen zonder beschermingsmateriaal en ventilatoren begonnen te vallen, keerden ze zich naar de staten en naar de National Strategic Stockpile van de federale regering, die specifiek was opgezet voor gebruik tijdens een uitbraak zoals COVID-19.

Maar de voorraadkasten waren zo goed als leeg. Ze waren grotendeels leeggehaald tijdens de nationale pandemie van de varkensgriep in 2009 en van een aantal volgende urgenties. De regering van Trump was herhaaldelijk gewezen op zijn wettelijke verplichting om ze te herbevoorraden maar had andere prioriteiten zoals inhakken op het budget van de CDC en de Affordable Care Act (Obamacare, nvdr.) doden.

Het resultaat is dat miljoenen Amerikaanse werkende mensen nu volop strijd voeren in de hospitalen, de woonzorgcentra, het openbaar vervoer en de warenhuizen van Amazon, zonder essentiële bescherming, waarvan de productie slechts centiemen kost. Niets is zo emblematisch als het totale plichtsverzuim van de regering-Trump, dan het feit dat op dezelfde dag dat de president stond te bluffen over de “ongeëvenaarde wetenschappelijke en technologische superioriteit” van de VS The New York Times een pagina wijdde aan: “Hoe naai je thuis een mondmasker”.

Dit stuk werd met toestemming vertaald en overgenomen van Labor Notes. De originele, engelstalige versie vind je hier.

Notes: