Vorige week
maandag arriveerden 300 mensen in Augusta, een haven van de Siciliaanse
provincie Syracuse. Onder hen de 19-jarige Ahmad en 22-jarige Mohammed. De
twee Somaliërs ontmoetten elkaar in Libië, waar ze enkele maanden werkten om
genoeg geld bij elkaar te krijgen voor de overtocht.

Lang willen Ahmed
en Mohammed niet in Italië blijven. Ahmed hoopt dat hij naar België kan
gaan, waar al enkele familieleden wonen, terwijl Mohammed naar Duitsland
wil.

Voor Mohammed was de boottocht het zwaarste wat hij ooit in zijn
leven heeft gedaan. “Maar nu ben ik hier, en zal alles beter worden.” Ook
Ahmed heeft duizend angsten uitgestaan, maar kijkt nu vooral vooruit. Hij
hoopt in Europa te kunnen studeren voor dokter.

Ahmed had voor de
overtocht wel gehoord van de tragedie met 700 slachtoffers, maar dat hield
hem niet tegen. “De risico’s in Somalië zijn groter dan die op de boten”, zegt
hij.

Kalme zee

“Het weer is slecht geweest, maar kijk hoe kalm
de zee vandaag is”, zegt een carabiniere, lid van de Italiaanse militaire
politie. “We verwachten dat er nog heel veel mensen aankomen.” Hoewel al meer
dan 25.000 migranten Italië bereikt hebben dit jaar, is het eigenlijke
‘migratieseizoen’ nog niet begonnen.

De zuidelijke EU-lidstaten kijken
naar Europa voor hulp. Momenteel wordt er gepatrouilleerd op de Middellandse
Zee onder de vlag van operatie Triton. Het Europese agentschap dat toeziet op
de bewaking van de buitengrenzen, Frontex, wil op deze manier migranten
afschrikken. Operatie Triton vervangt operatie Mare Nostrum, die zich breder
ook met opsporing en redding bezighield.

Op een bijzondere Europese top
over de vluchtelingencrisis in het Middellandse Zeegebied op 23 april,
beslisten EU-leiders om de fondsen voor reddingsoperaties te verdrievoudigen.
Maar dit is geenszins de ‘Europese oplossing’ voor de
migratiecrisis.

“Natuurlijk leiden meer capaciteit, meer schepen en
meer vliegtuigen voor vroege detectie tot een grotere kans om mensen te
redden”, verklaart Ewa Moncure, de Frontex-woordvoerder in Catania. “Maar als
mensen in boten de zee op worden gestuurd, zonder veiligheidsmateriaal,
zonder voldoende water, kan niemand garanderen dat ze op tijd gevonden zullen
worden en dat iedereen wordt gered.”

Terwijl EU-leiders blijven
discussiëren over de mogelijkheid om de Libische territoriale wateren met
schepen te blokkeren en Zuid-Europese landen ervoor pleiten dat
vluchtelingen beter worden verdeeld over alle lidstaten, is het aan de
Siciliaanse autoriteiten en burgers om eerste hulp toe te dienen en de
migranten op te vangen.

Sympathie

Augusta, een stad van
ongeveer 40.000 inwoners, is een belangrijke basis voor de Italiaanse
zeemacht in Sicilië. Het diende als hoofdkwartier voor de Mare
Nostrum-operatie tot die afliep in oktober 2014.

Ondanks protest van
mensen die vinden dat gemeenten die het economisch al moeilijk hebben, zoals
Augusta, geen migranten moeten opvangen, is er ook sympathie bij de bevolking
– zeker als het om vluchtelingen gaat.

“Het zijn mensen van vlees en
bloed, net als wij. We kunnen hen niet in de steek laten”, verklaart Alfonso,
die een kraam heeft op de vismarkt. “Ze ontvluchten oorlog en armoede. Als we
niet kunnen verhinderen dat ze vertrekken, moeten we ze helpen eenmaal ze de
kust naderen.”

De meeste Sicilianen lijken toekomstige
vluchtelingenstromen niet te vrezen. Maar ze voelen zich wel in de steek
gelaten om met de situatie om te gaan, zoals een klant op de markt uitlegt:
“Dit is een haven. We zijn het gewend om vreemdelingen te zien. De impact op
ons dagelijkse leven is beperkt. Toch moet er iets gebeuren om hen te helpen,
en dat kunnen wij niet alleen. Dit is een Europese – zelfs globale –
kwestie, en de EU moet in actie komen.”

Auteur: Silvia
Giannelli