Lopez Obrador stuurde het voorstel naar de Kamer na de nederlaag zondagavond17 april van een bredere herziening van de elektriciteitssector die hij had bepleit. Het plan werd later in de Senaat goedgekeurd met 87 stemmen voor en 20 tegen, een dag nadat het was goedgekeurd door het Lagerhuis van het Congres.
Buitenlandse bedrijven
Het initiatief van de president wijzigt delen van een wet uit 1992 en bepaalt dat de zoektocht naar, de exploitatie en het gebruik van lithium uitsluitend worden voorbehouden aan de Mexicaanse staat.
President Lopez Obrador bekritiseerde de dertig jaar oude wet omdat ze voorrang geeft aan particuliere bedrijven, met name buitenlandse bedrijven boven Mexicaanse belangen.
Het nieuwe wetsvoorstel kan tot handelsproblemen leiden, aangezien het in strijd zou zijn met de vrijehandelsovereenkomst tussen de Verenigde Staten, Mexico en Canada (USMCA).
“Het lithium is van ons!”
“We gaan de technologie (om lithium te ontginnen) ontwikkelen of verwerven, maar het lithium is van ons”, zei Lopez Obrador, die in 2018 werd verkozen met de belofte om het neoliberale economische model van Mexico te reviseren. Het nationaliseren van grondstoffen ten koste van multinationals heeft in het verleden al eens geleid tot ‘plotse machtswisselingen’ in derdewereldlanden.
Reactie binnen Mexico zelf en buitenlandse inmenging zullen zeker komen, maar momenteel lijkt de Morenaregering onder president Lopez Obrador sterk genoeg te staan om zulke voorstellen zonder al te veel weerstand door te voeren.
Gevaar voor het ecosysteem
Of de productie in handen is van de overheid of van privébedrijven neemt niet weg dat de ontginning erg schadelijk is voor het milieu.
Voor grootschalige lithiumwinning is veel land nodig, waar plaatselijke ecosystemen onder lijden. Buitensporige lithiumontginning maakt land onvruchtbaar en vernietigt de habitats en mineralen die planten nodig hebben om te groeien. De lithiumwinning is dan ook verantwoordelijk voor het begin van woestijnvorming in verschillende delen van de wereld.
Lithiummijnbouw vernietigt de bodemstructuur en leidt tot een verlaging van het grondwaterpeil. Uiteindelijk put zij de watervoorraden uit, waardoor het land te droog wordt en ecosystemen met uitsterven worden bedreigd. Bij de winning van lithium wordt het waardevolle metaal gescheiden van onrendabele resten. Na dit proces blijft er enkel een schadelijk residu over zoals zwavelzuur en radioactief uranium.
Het valt dus af te wachten of het toekomstige staatsbedrijf verantwoordelijk voor de ontginning maatregelen zal nemen om deze impact te verzachten.
Grote speler
Uit gegevens van de Amerikaanse Geological Survey blijkt dat Mexico met zijn reserves van het gewilde metaal tot de grootste producenten ter wereld zou kunnen gaan behoren als het wordt ontgind.
Wat de reserves betreft staat Bolivië op de eerste plaats met 21 miljoen ton, gevolgd door Argentinië (19 miljoen ton) en Chili (9,8 miljoen ton). Mexico bezit 1,7 miljoen ton aan lithiumreserves.
Lithium is de nieuwe olie, aangezien het een onmisbaar bestanddeel is van herlaadbare batterijen in bijvoorbeeld elektrische auto’s. Dat maakt het nu enorm waardevol.
