“We moeten investeren in sociaal werk in de buurten”, zegt Imelda Marrufo, oprichtster van Red Mesa de Mujeres, een netwerk van vrouwengroepen in het door geweld geplaagde Ciudad JuárezOm hierover ervaringen uit te wisselen, bracht de Duitse Heinrich Böll Stichting verschillende groepen uit Latijns-Amerika bijeen op een conferentie in Mexico-Stad.

Maffiaboek

Daar lieten ze zich inspireren door de Italiaanse journaliste María Ficara, auteur van een boek over de ‘Ndrangheta, de maffia in Calabrië, in het zuiden van Italië. Het boek bestaat uit fictieve verhalen van 14- en 15-jarigen over de maffia. “De verhalen laten zien hoe kinderen naar de maffia kijken”, zegt Ficara. Het is gebaseerd op een project op drie scholen om een cultuur van vrede te ontwikkelen, en om de slachtoffers van geweld zichtbaar te maken.

“We moeten werken aan ethisch burgerschap onder jongeren, en in de hele samenleving, om oorlog en geweld te delegitimeren”, zegt Teresa Bernal, voorzitter van Redepaz, het netwerk van vredesgroepen in Colombia, ook aanwezig op de conferentie.

Ficara doet dat onder meer door te werken voor het Museum van de ‘Ndrangheta, een museum dat de herinnering aan de slachtoffers levend wil houden. Het is gehuisvest in een voormalig gebouw van de maffia dat in beslag genomen is. Het museum wordt door duizenden mensen bezocht, vooral scholieren.

Ontdoen van mystiek

“Geweld moet van z’n mystiek worden ontdaan, en de cultuur van geweld moet worden gedeconstrueerd”, zegt ze. “Zo’n museum zou volgens hetzelfde model kunnen worden opgezet in Mexico.”

Ficara is nu bezig met een tweede boek, waarin ze 120 levensverhalen geeft van mensen die gedood zijn door de maffia. De ‘Ndrangheta werkt in dertig landen, en is een grote speler in de cocaïnehandel. Lokale scholieren van 16 en 17 jaar deden mee met het project.

Volgens Imelda Marrufo doet haar netwerk in Mexico ook onderzoek naar de slachtoffers. Alleen al in Ciudad  Juárez zijn dit jaar al tweehonderd vrouwen vermoord. “Het is niet waar dat alle slachtoffers van de oorlog tegen drugs banden met de misdaad hadden. Families willen hun verhaal vertellen, en willen gehoord worden.” Daarom legt de Red Mesa de Mujeres contact met families in verschillende staten, om moorden en verdwijningen in kaart te brengen en te protesteren tegen de straffeloosheid.