Vandaag vrijdag 10
oktober ben ik met Ringland op bezoek geweest in Maastricht. Daar loopt één van
de drukste Nederlandse snelwegen los door de woonwijken. De oplossing is een
tunnelcomplex met twee kokers onderaan voor doorgaand verkeer, twee daarboven
voor bestemmingsverkeer. Daar bovenop komt een kilometers lang park met 2000
lindebomen, met beiderzijds één baanvak voor louter lokaal verkeer en 30.000 m2
nieuwe ruimte voor de bouw van nieuwe woningen, kantoorgebouwen, detailhandel en horeca. De gelijkenis met
Ringland waarbij ook het doorgaand en bestemmingsverkeer in tunnels worden
gescheiden, een park komt bovenop de Antwerpse Ring en hectaren plaats gewonnen wordt voor nieuwe woningbouw
is treffend. (foto 1)
De A2 is een drukke Nederlandse autosnelweg die het verkeer
leidt van Amsterdam, Utrecht, ’s Hertogenbosch, Eindhoven naar Maastricht en dan
verder naar het Zuiden. In Maastricht loopt de autostrade los door het
oostelijk deel van de stad. Daar zijn dan nog de enige stoplichten over het hele traject van de A2 geplaatst,
met als gevolg voortdurende filevorming. (foto 2 en 3) Per dag passeren daar 50.000
voertuigen.
Alles openbaar
gefinancierd
In 2006 starten de Rijkswaterstaat (ministerie openbare
werken), de stad Maastricht en de provincie Limburg een onderzoek naar de
ondertunneling van de A2 op de plaats waar deze de bewoonde wijken doorkruist. 849
miljoen euro werd bijeengebracht voor het project: de ondertunneling en de
stadsvernieuwing. 681 miljoen euro kwam van het ministerie, 103 van de gemeente
Maastricht en 54 van de provincie Limburg.(foto 3) Gezien deze drukke
verkeersader deel uit maakt van het Trans Europees Netwerk kwam er van Europa
nog eens 10 miljoen euro. De aanleg van de tunnels zal 575 miljoen euro kosten.
Maastricht telt 125.000 inwoners, een
kwart van Antwerpen. Geëxtrapoleerd zou Antwerpen van de hogere overheid dan
2,7 miljard euro moeten krijgen. Precies het budget dat nodig is om de A102 tangent
aan te leggen, de Liefkenshoektunnel tolvrij te maken en de volledige Ring te
overkappen.
Openbare aanbesteding met als gunningscriterium de kwaliteit
Met deze enveloppe werd in Maastricht in 2006 een openbare aanbesteding
georganiseerd. Men liet concurreren op de kwaliteit van het project. Midden de
aanbestedingsprocedure was er publiekelijke consultatie over de drie ingediende
projecten van kandidaten die meedingen.
Er werd gekozen voor ‘Avenue 2: de Groene Loper’. Centraal komt er een
tunnelcomplex van vier kokers. Twee bovenaan voor lokaal verkeer dat daar 80
km/u kan rijden. Twee onderaan voor doorgaand verkeer aan 100 km/u. Bovenop de
tunnels komt er een Parklaan, waarlangs 2000 lindebomen worden gepland. Dat is
een centrale strook voor fietsers, wandelaars, banken en speeltuintjes.
Beiderzijds is er nog één baanvak voor het louter lokale verkeer. De tunnels
zijn 2,3 km lang, maar de Groene loper wordt een lintvormig park dat met zijn
uitlopers 5 km lang meet. Meer dan 80% van het verkeer gaat de tunnels in. De
tunnels hebben een capaciteit van 125.000 voertuigen per etmaal. Bovenaan
zullen nog amper een 4000 tal voertuigen per dag passeren. De tunnels kennen
geen op en afritten en dus ook geen weefbewegingen.(Foto 4, 5 en 6)
Sterke verbetering
leefbaarheid
De tunnels kennen geen afzuigsysteem en filtersysteem voor
de bevuilde lucht. De tunnelmonden worden zo ver mogelijk van de bewoning
aangelegd en verspreid in het landschap. Toch zijn de te verwachte resultaten
op vlak van luchtvervuiling en lawaai overlast vrij spectaculair. De Nox
daling, de beste indicator voor de meting van verbetering van de luchtkwaliteit
langs snelwegen, daalt (foto van de huidige 50 microgram/m3 naar 18 à 20 microgram/m3. De Europese maximum
norm ligt op 40. Ter vergelijking in Antwerpen werden in 2013 NO2 concentraties
van 45 tot 55 microgram/m3 gemeten.
Ook het geluid daalt ver onder de 52 dB. Over het hele
tunneltraject wordt er op de meeste plaatsen een daling van het lawaai van 10 db en
meer verwacht. (foto 5) Ter vergelijking in Antwerpen langs de hele ring is er
een geluidsbelasting van meer dan 60 tot 75 dB. In 2012 werden in Deurne Noord Lden
van 72 dB gemeten, t.h.v. het Erasmus ziekenhuis mat men 66 dB.
Een nieuw park op de
autostrade en 30 ha bijkomende plaats voor nieuwe woningbouw
Met de parklaan wordt
een groenpark van 5 km lang en 2000 nieuwe bomen aangelegd. Daarnaast komt er
plaats vrij om 1100 nieuwe woningen bij te bouwen, inclusief de 500 woningen
die door het project zijn moeten gesloopt worden. Er komt 6000 m2 vrij voor
Horeca en detailhandel.(Foto 6)
Geen tol en geen PPS
De werken zijn gestart in 2011 en zullen klaar zijn eind
2016. Door het enveloppe systeem is er geen overschrijding van het budget. Het
geld komt volledig uit openbare middelen. Er wordt geen tol gevraagd. Er komt
geen publiek-private samenwerkingsconstructie (PPS). Ook de ruimte tot
woningbouw en de uitbreiding van het vastgoed zal tientallen miljoenen euro’s
opbrengen.
Foto 7 het bezoek aan de werf
