Op 22 juli schoot Breivik de jeugdige hoop, de dromen en het leven aan flarden van 69 overwegend sociaaldemocratische jongeren die op vakantiekamp waren op het eiland Utøya. Enkele uren daarvoor vermoordde hij ook al acht mensen met een bom in Oslo.

Iets meer dan een jaar later is het verdict er. Breivik is toerekeningsvatbaar. Hij wist dus perfect wat hij deed. Hij krijgt voor zijn 77 moorden de maximumstraf van 21 jaar.

Op Twitter namen mensen er meteen hun rekeningmachine bij om uit te tellen hoeveel dagen dat is per slachtoffer. Een verkeerde reactie want het is zeer onwaarschijnlijk dat Breivik ooit nog vrijkomt.

Er zijn namelijk twee types van maximumstraf in Noorwegen. In het ene systeem krijg je dan (eveneens) 21 jaar, maar kan je al vrijkomen na 14 jaar. Voor een aantal misdaden zoals terrorisme kan dat verhoogd worden tot 30 jaar.

In het tweede systeem – waaronder Breivik valt en dat in het Noors forvaring heet – krijg je 21 jaar en kom je al na 10 jaar in aanmerking om voorwaardelijk vrij te komen. Maar daar kan telkens vijf jaar bijkomen als wordt vastgesteld dat de dader nog altijd een gevaar is voor de maatschappij. In principe kan hij zo ook levenslang krijgen.

Maar er is een tweede reden waarom de schampere reacties over het veel te brave gevangenissysteem in Noorwegen (Fox News noemde de gevangenis van Breivik een “heavenly prison”) misplaatst zijn.

Breivik krijgt inderdaad drie cellen van acht vierkante meter: eentje om te slapen, eentje om te fitnessen en eentje met een bureau en een laptop. Hij krijgt die omdat hij geen contact mag hebben met andere gevangenen en daardoor geen beroep kan doen op de normale faciliteiten in de gevangenis.

Met zijn aanslagen viseerde de islamofobe Beivik alles wat links, progressief en liberaal is. In zijn verwrongen brein was links een nog grotere vijand dan de moslims zelf omdat links de islam geen strobreed in de weg legt.

Breivik glimlachte toen hij hoorde dat hij toerekeningsvatbaar werd verklaard. Het was zijn grootste vrees: afgedaan worden als een eenzame gek. Maar hij zou nog harder glimlachen, mocht hij merken dat hij er in geslaagd is om de Noren aan hun humane systeem te doen twijfelen. En hij zou hardop lachen bij elk pleidooi voor de doodstraf.

Iemand als Breivik kan je enkel straffen door hem nog humaner te behandelen dan in zijn donkerste nachtmerries, door geen duimbreed toe te geven aan zijn roep om verrechtsing en verharding, door te wijzen op de diepgewortelde vertakkingen van zijn islamofobe ideologie die helaas alsmaar meer mainstream klinkt, door luidkeels My rainbow race te blijven zingen.

One blue sky above us
One ocean lapping all our shore
One earth so green and round
Who could ask for more
And because I love you
I’ll give it one more try
To show my rainbow race
It’s too soon to die.