Beste meneer Beke, 

Ik ben één van de sociaal werkers die afgelopen donderdag 5 mei naar Antwerpen kwam voor de Sociaalwerkconferentie 2022. Ik kocht het boek “Publiek gaan! Politiserend handelen in het sociaal werk” en las uw opiniestuk “Sociaal werk tussen sterktes en uitdagingen”. 

Na een aantal sessies over politiserend werken woonde ik de laatste sessie bij waar u deelnam aan het debat. Een minister die komt luisteren is een kans die ik niet snel laat liggen. Met de pagina van uw opiniestuk open op de stoel naast mij, was ik benieuwd naar wat er komen ging. 

Het werd een gesprek over ‘nieuwe inzichten verwerven’, ‘keuzes moeten maken’ en ‘leren omgaan met (de schaarste) van middelen’. Alsof we werden terug gekatapulteerd naar de ontstaansperiode van het sociaal werk zonder enige vorm van erkenning voor het werk dat al die jaren al aan de gang is. 

Het gesprek ging verder over de geneugten van impactevaluatie. Welke impact? Welke evaluatie? En waarom moet dat dan gaan over het werk dat we amper kunnen verzetten? Waarom gaat het niet over dat we dat werk niet naar behoren kunnen uitvoeren? De zaal kreeg een schoolvoorbeeld van de eeuwenoude bureaucratische leuze ‘meten is weten’. Weg sfeer. 

Meneer Beke, laat me duidelijk zijn. U hoeft sociaal werkers niet te overtuigen over de impact van ons werk in het leven van mensen. En wij u trouwens ook niet. Wij, sociaal werkers, ervaren die impact dagdagelijks. Het drijft ons ondanks alle besparingen en tekorten. 

Er is geld. De middelen zitten goed verscholen in het kafkaiaans kluwen aan tijdelijke subsidiëring en enveloppefinanciering waardoor sociaal werkers concurrenten dreigen te worden. Er valt te discuteren over de grootte van de pot geld. Mensen komen niet rond terwijl de grootste bedrijven in ons land meer winst gemaakt hebben. Onze huidige regering controleert hoe we deze tekorten moeten managen. 

Denken dat het meten van sociaal werk een verschil maakt in hoe we het best ‘sociaal werker zijn’ is ronduit absurd. U onderhoudt de tekorten in op ‘sterk’ sociaal werk en stelt ons vervolgens zonder schroom of schaamte de vraag: “Welke methodieken zijn meer succesvol dan andere om resultaten te behalen en om die in cijfers te gieten?”. 

Methodieken zijn tools. Sociaal werk is een stiel. Resultaten behalen leerlingen op de schoolbanken. Sociaal werkers gaan aan de slag: voor, door en met mensen. Het volstaat om hen en ons daar gewoon naar te vragen. Menselijk kapitaal is onmeetbaar en bijgevolg moeilijk in cijfers te gieten.

Welgeteld zes minuten kreeg het publiek om te wachten op uw antwoorden op haar vragen. Dat via een digitaal platform waar we netjes eenmalig een vraag konden formuleren van 123 karakters en zonder ruimte voor discussie. Uiteindelijk werd er pas in de laatste minuut (van de volle zes) snel meegedeeld wat we ervan dachten: wie zal al dat impactevalueren financiëren? 

“Ik ben alvast bereid te luisteren”, klinkt u misschien bekend in de oren. Ik citeer de laatste zin uit uw eigen opiniestuk. Vergeef me mijn gefronste wenkbrauwen en opgetrokken neus, maar luisteren? U heeft ons niet eens gehoord. Niet over wat we in de eerste instantie nodig hebben om ons werk naar behoren te doen, laat staan dat we het kunnen evalueren. 

Vergis u niet. Hoe graag ik mijn werk ook doe: een wereld zonder sociaal werk(ers) is de wereld waar wij naar streven. Onszelf onnodig en overbodig maken. Een wereld waar hulpzoekenden niet langer naar hulp hoeven te zoeken en waar gesubsidieerde diensten uw subsidies niet langer nodig hebben. 

Of beleid in Oostende wél naar cijfers luistert en in Antwerpen niet, is irrelevant. Het gaat namelijk niet om steden of regio’s. Het gaat over mensen in precaire situaties. Sociaal werk zit overal. De slagkracht van ons werk dreigt langer hoe meer afhankelijk te zijn van beleid dat al dan niet gunstig reageert op de per definitie ongunstige levens van mensen zonder de structurele tekorten op te lossen. 

Beste minister, ik was kwaad na uw passage op de Sociaalwerkconferentie. Een tikkeltje geraakt en teleurgesteld, dat ook. Niet over mijn eigen situatie overigens. Ik ben een gelukzak die haar rechten kent, een dak boven haar hoofd heeft en haar stem laat horen. Ik spreek voor de mensen die lijden, vergeten worden en geen stem krijgen. 

Bij wijze van een goede raad, voor u een volgende keer het hol van de leeuw betreedt: wees voorbereid. Wij zijn dat namelijk ook. Durf uit te spreken dat er middelen zijn en dat ze niet correct ingezet worden. Durf ons recht in de ogen te kijken wanneer u ons deze boodschap geeft. Wij zijn wel wat meer gewoon, neem het van deze sociaal werker aan. 

En, durf nooit of te nimmer nog te vragen aan een hoop gemotiveerde, gedreven sociaal werkers wat hun impact is. Als u vandaag was komen doen wat u zei dat u ging doen, luisteren, dan had u het antwoord op die vraag allang geweten. 

Met vriendelijke groeten,

Kaat Severs, sociaal werker bij Sociaal werkers in Actie