Naar aanleiding van Wereldvluchtelingendag op 20 juni spreken wij onze solidariteit uit met asielzoekers en vluchtelingen overal ter wereld. Dit jaar blaast de Conventie van Genève (1951) 70 kaarsjes uit. We maken dan ook van deze gelegenheid gebruik om de nationale, Europese en internationale actoren op te roepen om de problematiek met betrekking tot vluchtelingen te doen matchen met de nationale en internationale regelgeving gebaseerd op de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens.

Asiel is een gendergerelateerd verhaal

 Asielzoekers en vluchtelingen vormen geen homogene groep. De Vrouwenraad werkt al sinds de jaren ‘90 aan een gendergevoelig asielbeleid. We hebben dit thema toen al op de beleidsagenda gekregen. Ondertussen is er wel degelijk vooruitgang geboekt. Maar lang niet alles is zoals het zou moeten zijn.

Vrouwen en meisjes als asielzoekers en vluchtelingen vormen ongeveer 50 procent van alle vluchtelingen, ontheemden en staatlozen. Bijzonder kwetsbaar zijn zij die niet begeleid, zwanger, gezinshoofd, gehandicapt of oud zijn. Niet alle vrouwen en meisjes die het slachtoffer zijn van geweld en discriminatie, kunnen hun land ontvluchten. Dat heeft te maken met hun status van zorgverlener, met afhankelijkheid en kwetsbaarheid binnen het gezin. Of met weinig tot geen financiële middelen.

Zij die wel kunnen vertrekken, worden tijdens de vlucht geconfronteerd met alle mogelijke vormen van geweld. Bij aankomst mogen ze dan ervaren hoe moeilijk het is om asiel aan te vragen én te krijgen. Bij asielzoekers die voor de eerste keer een aanvraag doen, zijn er tweemaal zoveel mannen als vrouwen (63,8 % t.o.v. 36,1%).^.

Er zijn twee specifieke vervolgingscategorieën voor vrouwen. De eerste categorie is het privéleven: discriminatie en geweld vanwege de partner of een familielid. We denken hierbij aan seksueel en intrafamiliaal geweld, aan traditionele of culturele praktijken zoals genitale verminking en eerwraak. De tweede categorie is de vervolging binnen de openbare ruimte door de overheid of militante groeperingen. Hier gaat het over beperkingen van de seksuele vrijheid, seksueel geweld, verkrachting, mensenhandel, gedwongen huwelijken enz. Vrouwelijke asielzoekers moeten kunnen bewijzen dat ze tot een van deze categorieën behoren. Dit vormt een bijkomende moeilijkheid.

Binnen de ontvangende landen lopen meisjes en vrouwen die asiel vragen ook nog eens het risico met geweld en extra obstakels geconfronteerd te worden. In de opvang- en asielcentra moet men steeds rekening houden met hun specifieke levensomstandigheden, behoeften en noden.

Na de erkenning als vluchteling dient het volgende probleem zich aan: het inburgerings- en integratietraject dat traag en niet altijd soepel verloopt. Redenen daarvoor zijn onder meer het feit dat ze alleenstaande moeders zijn, het gebrek aan kinderopvang, obstakels dus om op zoek te kunnen gaan naar geschikte en betaalbare huisvesting, om een taalcursus of opleiding te volgen.

Een van de drie grote ambities van de Vrouwenraad is de transitie mee helpen maken naar een feministische zorgeconomie, gebaseerd op gelijke waardering van werk en zorg en op solidariteit met zij die het slachtoffer zijn ongelijkheid, discriminatie en geweld. Dus ook met asielzoekers, vluchtelingen en mensen zonder papieren. Zij hebben niet enkel plichten, maar ook rechten, zoals een rechtvaardige en gelijke behandeling in een samenleving waar ze eindelijk veilig kunnen zijn.

Vida Razavi
Projectcoördinator Asiel & Gender – Vrouwenraad
Co-auteur van het boek The History of Her Story. Hoe vrouwen een nieuwe thuis bouwen.

Goed om te weten

• Conventie van Genève of het VN-vluchtelingenverdrag 1951 en het protocol 1967 vormen de hoeksteen van het internationale rechtsstelsel ter bescherming van vluchtelingen.
• Asielzoekers zijn mensen die een formeel asielverzoek in een ander land dan hun thuisland indienen omdat ze bang zijn dat hun leven in hun eigen land in gevaar is.
• Vluchtelingen zijn mensen met een gegronde angst voor vervolging wegens ras, religie, nationaliteit, politiek of lidmaatschap van een bepaalde sociale groep, die als zodanig in hun gastland zijn erkend. In de EU stelt de kwalificatierichtlijn richtsnoeren vast voor de toekenning van internationale bescherming aan degenen die het nodig hebben.
• Subsidiaire bescherming is het statuut dat iemand krijgt die niet in aanmerking komt voor de vluchtelingenstatus, maar die niet kan terugkeren naar zijn land omdat hij of zij dan een reëel risico zou lopen op ernstig schade (zoals doodstraf, foltering of algemeen geweld door een conflict)
• # Er zijn wereldwijd 80 miljoen vluchtelingen op de vlucht voor oorlog, conflict, geweld, en vervolging. 85 procent van de vluchtelingen wereldwijd verblijft in ontwikkelingslanden. slechts een klein percentage daarvan komt naar Europa.
• # De landen die het grootste aantal vluchtelingen opvangen zijn Turkije, Colombia, Pakistan, Uganda en Duitsland. Slechts 14% van de vluchtelingen in de wereld wordt opgevangen door ontwikkelde landen.
• België
  Bevolking in België in 2019 : 11.455.519
  Asielzoekers in 2019: 27.460
  Vluchtelingen in 2019: 61.677