Er is een merkwaardige manipulatie aan de gang rond de moord op Samuel Paty en het nakende proces tegen veronderstelde aanstokers van de moord, namelijk Brahim Chnina, die van zijn dochter hoorde over wat Paty deed, dat meisje zelf, Z., en de moslimactivist Abdelhakim Sefrioui. De teneur van een artikel dat aan de basis ligt, verschenen in Le Parisien op 7 maart, is dat de hele rel rond Paty berustte op de leugens van Z. Die vervalsing van de gegevens gaat in de Franse media rond, maar heeft ook de Nederlandstalige bereikt. “Leugentje van 13-jarige leidde tot moord leraar” (De Morgen 10/3), “Het leugentje dat uitdraaide op een onthoofding” (De Standaard 10/3), “Hoe de leugen van een 13-jarige scholier tot de onthoofding van Samuel Paty leidde” (De Volkskrant, 9/3), “Tienermeisje loog over onthoofde onderwijzer Paty” (NRC 10/3)…

Dat Z. gedeeltelijk gelogen had, is helemaal geen nieuws, dat was al bekend sinds november 2020. Het enige wat nu nieuw is, is achtergrondinformatie over het waarom van die leugens, door een aan Le Parisien gelekt rapport, en verder een aantal uitspraken van de advocaat van Brahim Chnina en die van zijn dochter. Dat laatste is nogal onverkwikkelijk, want die van de vader probeert de dochter in diskrediet te brengen, en die van de dochter de vader. Zowel de vader als de dochter leggen nu heel andere verklaringen af dan vroeger, kennelijk onder druk van een mogelijke zware veroordeling en geadviseerd door de advocaten. Zo zegt de vader nu dat die cartoons hem eigenlijk niet kunnen schelen, dat hij (als goede vader) reageerde op wat zijn dochter vertelde, dat ze slecht was behandeld op school. En de dochter heeft heel veel spijt, had ze dat allemaal maar niet verteld… Maar kijken we even terug naar het begin van de rel rond Paty. Hier is een screenshot van wat vader Chnina op de sociale media zette op 7 oktober 2020:

Hier blijkt duidelijk dat de eerste aanleiding tot actie voor Chnina de pedagogische aanpak van Paty is: het tonen van een tekening van een naakte persoon waarbij de leraar uitlegt dat dat de Profeet is. “Dat is een schande van de kant van een leerkracht die onze/uw kinderen geschiedenis moet leren.” Het klopt ook dat Paty wist dat de prent schokkend kon zijn, maar in de loop van de 5 à 6 jaar dat hij dit soort lessen gaf, had hij zowel gezegd dat de islamitische leerlingen misschien even moesten wegkijken, of ze gevraagd buiten te gaan. (Dit is geattesteerd door een dame die ooit een les heeft bijgewoond, en met de betreffende islamitische leerlingen naar buiten ging.) Chnina kondigt aan dat hij over “die schande” van de prent met de directie zal gaan spreken en vermeldt dan een bijkomende reden: dat zijn dochter twee dagen geschorst is.

Halve leugen maskeert de waarheid

Het leugentje van Z. was dat zij de zaak voorstelde alsof ze erbij geweest was, terwijl dat niet het geval was. En ook dat zij het voorstelde alsof haar schorsing – wegens absenteïsme e.d. – gebeurd was op grond van protest van haar kant tegen Paty’s aanpak. Maar de kern van de zaak, dat Paty de obscene cartoon van de Profeet getoond had, was correct, en ook dat hij wist dat dat schokkend kon zijn voor islamitische leerlingen, en daarvoor waarschuwde. (Wegkijken of ogen sluiten of buitengaan waren alternatieve oplossingen daarvoor.)

Chnina nodigt ook zijn relaties uit om een protestbrief aan de schooldirectie te sturen, hij is bereid het adres mee te delen. En hij vindt dat Paty ontslagen moet worden. Samen met de ervaren activist Abdelhakim Sefrioui gaat hij naar de school en daar hebben zij samen een gesprek met de directrice. Die verdedigt haar leerkracht, en zegt de zaak te zullen melden bij hogerhand, maar geeft verder niets toe. Dat brengt het tweetal tot echt actie voeren, en dat doen ze met een paar videofilmpjes die op de sociale media gepost worden. En zij gaan ook op zoek naar een juridische aanpak van het probleem-Paty – daarvoor bezoeken zij het CCIF, dat de zaak in onderzoek neemt, maar alvast aanraadt de verspreiding van de filmpjes stop te zetten. (Dat bezoek zal voor de regering aanleiding zijn om het CCIF te ontbinden.)

Hierbij moet opgemerkt worden dat het activisme van Chnina en Sefrioui volkomen legaal is: zij maken gebruik van hun vrijheid van vereniging en van meningsuiting, en roepen nergens op tot geweld. Ook hun keuze om een juridische oplossing te zoeken, wijst op iets heel anders dan behoefte aan “jihad”, zoals nu in de media wel gesuggereerd wordt. Later zal de Minister van Binnenlandse Zaken, Darmanin, in het publiek beweren dat zij een “fatwa” hebben uitgesproken, dus een oproep tot executie van Paty, maar dat wordt door niets bevestigd. Dat de moordenaar van Paty op hun actie stuit en besluit tot executie van Paty, valt helemaal buiten hun verantwoordelijkheid en gebeurt zonder hun medeweten.

De artikels die nu in de media verschijnen, verdoezelen dat het gedrag van Paty problematisch was, hoewel dat op verschillende manieren bleek: een aantal collega’s stonden niet achter zijn aanpak, de inspectie wees hem terecht, er was al eens een ouder komen klagen bij de directie, en hijzelf had twijfels. Hij is postuum ingepast in de politieke strategie van president Macron en tot icoon van de Republikeinse waarden verheven (vrije expressie, recht op blasfemie, laïciteit…) terwijl hij in werkelijkheid volop in overtreding was. Het charter van de laïciteit dat in alle scholen hangt, stelt immers in alle duidelijkheid: “Frankrijk (…) respecteert alle geloofsovertuigingen.” En nog eens: “De laïciteit impliceert de verwerping van alle geweld en van alle discriminatie, garandeert de gelijkheid van meisjes en jongens en berust op een cultuur van het respect en het begrip voor de ander.” Het tonen van een mateloos kwetsende, obscene voorstelling van de Profeet is een vorm van symbolisch geweld die volkomen in strijd is met deze uitgangspunten. En ook met de pedagogische richtlijnen van het vak dat Paty gaf, waarin “het respect voor de godsdiensten” als principe voorkomt. En bovendien: moet je om de vrijheid van meningsuiting uit te leggen werkelijk het allervunzigste exces tonen, dat mateloos kwetsend is voor een deel van je publiek? Welk pedagogisch nut heeft dat, hoe is dat te verantwoorden?

Geslaagde manipulatie, volop hetze

Brahim Chninan en Abdelhakim Sefrioui hebben dus zeer terecht actie gevoerd tegen de ontsporing van de lessen van Paty, die echt wel problematisch waren. Dat wordt nu verdoezeld door alle aandacht te richten op het leugentje van Z., dat nochtans maar een bijzaak betreft, want dat zij niet in de les aanwezig was, verandert niets aan de laakbare pedagogiek van Paty. Ondertussen worden de verdachten in de media zwartgemaakt en wordt er een hetze tegen hen gevoerd. Hier wat commentaren bij het artikel uit Le Parisien zoals weergegeven op de televisie en dan op op Twitter:

• We weten al sinds het begin dat ze gelogen heeft en bloed aan haar handen heeft. Een smeerlap die bekentenissen aflegt, blijft een smeerlap: degene door wie het allemaal gebeurd is. Zonder leugen, geen kabaal. Zonder kabaal, geen moord.
• Dertig jaar gevangenis, onverkort, voor medeplichtigheid aan de moord, dat zal die hoer doen nadenken!
• Dertig jaar is te weinig!
• Er is dus geen minimumleeftijd om een smeerlap van de ergste soort te zijn. Het wordt tijd om een einde te maken aan de schandelijke straffeloosheid waar de minderjarigen in Frankrijk van genieten.
• Ik denk aan haar familie die nu tegen zichzelf moet zeggen dat hij gestorven is omwille van een leugen.  Moed voor de familie.
• Voor al die verdorven mensen die Mohammed verdedigen, zou ik de sharia voor hen bepleiten, op republikeins grondgebied.  Dat ze gestraft moge worden net zoals degene die gedood heeft. Waarom haar niet stenigen in het openbaar?
• De leugen van een smerig wicht dat geïndoctrineerd is door haar vader heeft de moord op een leraar FSE uitgelokt. Onvoldoende reden om de hele familie uit te wijzen?
• In de huidige context is zo’n leugen niet onschuldig, ze hoort bij de nieuwe generatie die de haat voor het Westen aanwakkert met goedkeuring van de ouders. Het probleem zijn de ouders en de moskee die in die richting geduwd hebben.
• Een kinderstreek die een staatszaak wordt omwille van ouders die niet in staat zijn hun kinderen tot de goede waarden op te voeden. Die vader moet worden veroordeeld wegens medeplichtigheid aan de moord en moreel veroordeeld worden door de zijnen.

Commentaren die kritisch staan tegenover de mediahetze zijn zeldzaam:

• Dat is toch al enkele dagen na de moord allemaal geschreven. Waarom wordt daar dan nu pas op de televisie over gesproken?
• Ik begrijp niet waarom deze informatie nu naar buiten komt. Wie zich wilde informeren, wist toch dat die leerlinge niet aanwezig was, dat de leraar heeft moeten erkennen dat hij iets verkeerds gedaan had, dat Samuel Paty klacht neergelegd had.
• Tenzij zij op voorhand wist wat er zou gebeuren, denk ik dat je haar niet verantwoordelijk kan stellen voor wat er gebeurd is. Het blijft problematisch dat zij zo gelogen heeft, maar niet noodzakelijk in die mate dat zij verantwoordelijk is voor zijn dood.

Als je de commentaren leest, krijg je de indruk dat we hier te maken hebben met een geslaagde desinformatiecampagne en doeltreffende karaktermoord.