Begin mei kondigde de Amerikaanse regering aan dat iedereen die voortaan nog op een illegale wijze het land binnenkomt, dat wil zeggen iedereen die niet voorbij een officiële grenspost passeert, automatisch zal worden vervolgd als crimineel. Minister van Justitie Jef Sessions was formeel: “Als je op een onwettige manier het land binnenkomt, zelfs als het de eerste keer is, dan zullen we je vervolgen.”

De consequenties hiervan zijn niet min. Het zorgt er bijvoorbeeld voor dat mensen die op onrechtmatige wijze het land binnenkomen maar juridisch gezien wel aanspraak maken op asiel toch een strafblad krijgen. Bovendien riskeren ze straffen tot zes maanden cel en tienduizend dollar boete. Het hoeft niet gezegd te worden dat dit hun kansen op asiel drastisch vermindert.

Een tweede, nog zwaardere consequentie is dat kinderen voortaan van hun ouders zullen gescheiden worden wanneer op onofficiële wijze de grens wordt overgestoken. Ook hierover liet Sessions weinig twijfel bestaan: “Als je een kind smokkelt, dan zullen we je vervolgen, en het kind zal van je gescheiden worden, vermoedelijk, zoals dat voorgeschreven wordt door de wet. Als je niet wil dat je gescheiden wordt van je kind, steek er dan niet mee op illegale wijze de grens over.”

De Amerikaanse wet schrijft voor dat kinderen van hun ouders kunnen gescheiden worden wanneer deze beticht worden van criminele daden. Het oorspronkelijke idee hierachter is natuurlijk om kinderen te beschermen tegenover criminele ouders. Maar in het geval van migranten wordt het aangewend als afschrikmiddel. In de eerste twee weken na de aankondiging van Sessions zouden reeds 658 kinderen gescheiden zijn van hun ouders, zo bleek uit een hoorzitting van de Senaat.

Kinderen die zonder ouders de grens oversteken of gescheiden worden van hun ouders, komen terecht in shelters die voorzien worden door het Office of Refugee Resettlement (ORR). Eind mei zaten er 10.773 kinderen in dergelijke “opvangplaatsen”. Dat is ongeveer de maximumcapaciteit. De Amerikaanse regering plant nu om legerbasissen te gebruiken om kinderen in onder te brengen.

Voogden

Tot nu toe bleven kinderen gemiddeld ongeveer 41 dagen in de shelters van het ORR. Wanneer het er naar uitziet dat kinderen voor lange tijd van hun ouders zullen gescheiden blijven of wanneer de ouders niet meer gevonden worden, kunnen ze overgebracht worden naar private weeshuizen of voogden.

Wanneer er voogden worden aangeduid is dat vaak familie of verwanten die in de VS verblijven, al dan niet met een permanent statuut. Maar die groep wordt stelselmatig kleiner omdat de Amerikaanse regering van plan is om op een georganiseerde manier informatie in te winnen over potentiële voogden. Niet in het belang van de kinderen, maar om de voogden mogelijk te kunnen uitwijzen wanneer deze niet in orde blijken te zijn met hun eigen verblijfsstatuut. Een gevolg daarvan is dat men meer en meer evolueert naar een systeem van langdurige opsluiting van minderjarigen.

Sowieso loopt het systeem van voogden trouwens volledig spaak. Ongeveer 1.500 kinderen die bij voogden geplaatst werden, vindt de Amerikaanse overheid niet meer terug. Ze is de kinderen gewoon niet blijven opvolgen. Bijgevolg kunnen dus ook de ouders niet ingelicht worden omtrent waar hun kinderen zich bevinden. Om de aandacht te vestigen op de spoorloze kinderen zijn activisten een campagne begonnen met de hashtag #WhereAreTheChildren. Strikt genomen staat de zaak los van het nieuwe beleid van de regering Trump. Maar waar de activisten vooral willen op wijzen is dat de Amerikaanse overheid niet kan vertrouwd worden als het aankomt op het respecteren van kinderrechten.

Drama’s

Ook migranten die op dit moment legaal in de VS verblijven voelen het steeds warmer worden onder hun voeten. Trump heft steeds meer tijdelijke beschermingsmaatregelen op voor groepen migranten in de VS. Tijdelijke beschermingen werden gegund aan mensen die uit landen kwamen die getroffen waren door grote natuurrampen of oorlogen en moeten om de zoveel jaar vernieuwd worden. Dat laatste is doorgaans een formaliteit, maar niet onder Trump. Het gevolg is dat meer dan 425.000 mensen, die dikwijls al decennia lang in de VS woonden en werkten, hun verblijfsstatus verliezen. Het betreft vooral voormalige inwoners van Latijns-Amerikaanse landen zoals Nicaragua, El Salvador of Haïti.

Afgelopen maand kondigde de overheid aan dat de tijdelijke bescherming voor mensen die uit Honduras komen wegvalt. Twintig jaar geleden werd dat Latijns-Amerikaanse land getroffen door orkaan Mitch. Ruim anderhalf miljoen mensen werden daardoor dakloos en de VS bood dus tijdelijke bescherming aan voor vluchtelingen uit Honduras. Nu, twintig jaar later wordt die status ingetrokken. Het betekent dat ruim 86.000 mensen opnieuw een visum moeten aanvragen en de komende maanden in grote onzekerheid zullen leven. Het is immers zo goed als zeker dat slechts een klein deel van de groep die nu tijdelijke bescherming geniet, zal kunnen blijven.

Het is een politiek die leidt tot grote drama’s voor de betrokkenen. Mensen die uitgewezen worden laten hun jobs, huizen, vrienden en familie achter. Het zijn mensen die na twintig jaar dikwijls perfect geïntegreerd zijn in de Amerikaanse samenleving en ondertussen kinderen of zelfs kleinkinderen hebben. Ook deze politiek leidt dus onherroepelijk tot verscheurde gezinnen en familieleden die gedwongen worden afscheid te nemen van elkaar.

Dieren

De draconische maatregelen van de regering Trump hangen samen met een vertoog ten aanzien van migranten dat steeds harder wordt. Migranten uit Latijns-Amerikaanse landen worden voortdurend gecriminaliseerd en gedemoniseerd. Dat gebeurt vaak door ze gelijk te stellen met de bendes als MS-13 wiens geweld ze net ontvluchten.

Trump stelde leden van Latijns-Amerikaanse bendes bijvoorbeeld gelijk aan dieren en waarschuwde ervoor dat die ‘dieren’ de VS binnenkomen. Letterlijk: “We have people coming into this country, or trying to come in. … You wouldn’t believe how bad these people are. These aren’t people. These are animals.”

De uitspraken van Trump maken deel uit van een bewuste retoriek vanuit het Witte Huis. Daags na de fel bekritiseerde uitspraak van Trump kwam Sarah Sanders, de woordvoerdster van het Witte Huis, op een persconferentie aandraven met de meest gruwelijke voorbeelden van misdaden begaan door leden van MS-13. In een officiële verklaring van het Witte Huis werden leden van MS-13 meer dan tien keer gelijkgesteld met dieren. Om het helemaal af te maken verklaarde de stafchef van Trump dat de migranten die het land willen binnenkomen te onopgevoed en onbekwaam zijn om zich aan te passen aan de Amerikaanse samenleving.