Billy Miquel / Collectif Krasnyi
Opinie - Benoit Dhondt

‘Mark Elchardus is een rasechte post-truth propagandist geworden’

Advocaat Benoit Dhondt reageert op een stuk van socioloog Marc Elchardus dat dit weekend in De Morgen verscheen. Volgens hem neemt Elchardus meer dan één loopje met de waarheid.

dinsdag 17 oktober 2017 11:50
Spread the love

Mark Elchardus, de zogenaamde huisideoloog van de sociaaldemocraten, toont in zijn stuk in De Morgen van 14 oktober 2017 nog maar eens aan hoe snel hij is geëvolueerd van eerder summier geïnformeerd criticus van een humaan asielbeleid tot een rasechte post-truther. Zijn directe lijn met Vlaanderens onderbuik en zijn roeping om die te vertolken, maken van hem een buikspreker met geldingsdrang. De gemeenschap moet en zal afgebakend worden, desnoods slaat Elchardus tussen het buikspreken in persoonlijk de heipalen de grond in.

Op een moment dat het aantal asielaanvragen historisch laag ligt, de Europese repressie ten opzichte van asielzoekers nog nooit zo stringent geweest is, en we een klein jaar verder zijn sinds Theo Francken zijn eerste arrest van de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen met de voeten trad, vindt Elchardus het opportuun in zijn stuk nota bene een rechter op de korrel te nemen die de deportatie van de Soedanezen in het gesloten centrum van Vottem tijdelijk heeft verboden.

Volgens Elchardus liegen ngo’s, gaat het niet om vluchtelingen, is Soedan weliswaar niet democratisch maar toch ook niet levensgevaarlijk en zet de beslissing de deur open voor eender wie die niet in een democratie woont. Een dergelijke positie is volgens de socioloog direct verantwoordelijk voor de regimes in kwestie en voor de doden in de Middellandse Zee. Maar nog los daarvan is er gewoon geen draagvlak voor een humaner migratiebeleid en hoort een rechter zich niet te moeien met het beleid. Het zou de al erg broze rechtsstaat immers onderuithalen, en mensen hebben er hun buik van vol. Hij eindigt met een oproep aan partijen om klare taal te spreken over hun visie op migratie en de rechtsstaat en de kiezer om hen daarop af te rekenen.

Mark Elchardus doet dus wat niemand anders durft, toch als we meer dan twee decennia flinkse praat er even buiten laten, en benoemt de zaken. Een rechter mag dan nog een jurist zijn die jarenlange ervaring heeft en de wet- en regelgeving nauwgezet poogt toe te passen, Mark Elchardus, de socioloog en gemeenschapsafbakenaar-uit-liefhebberij, ziet het anders.

 

Frontlijn

Dat de Soedanezen geen vluchtelingen zouden zijn en de ngo’s daarover niet gewoon fout zitten maar liegen, is een bijzonder zware claim die het reeds bedreigde middenveld verder aanschiet. Zonder in te gaan op het element moedwilligheid dat liegen tot liegen maakt, moet ik enkele bedenkingen formuleren.

De reden die Elchardus geeft om te stellen dat het niet om vluchtelingen gaat is dat ze geen asiel aangevraagd hebben. Maar gelet op het feit dat de vluchtelingenstatus declaratoir is en men erkend wordt als vluchteling, en dat men dus reeds vluchteling was voor de asielaanvraag door hetgeen men ondergaan heeft, klopt hier alvast juridisch geen jota van.

Logisch klopt het ook niet, het is niet omdat je wel asiel hebt aangevraagd dat je een vluchteling bent. Maar ook voorbij de juridisch-arbitraire beperkingen moet opgemerkt worden dat het niet is omdat je geen vluchteling bent dat je geen bescherming nodig hebt. Wat je kan afleiden uit het feit dat de Soedanezen geen asiel hebben aangevraagd is trouwens niet dat ze geen bescherming nodig hebben maar dat het Dublin systeem failliet is, niet toevallig net als de Europese ‘frontlijn’-staten, en dat er geen vertrouwen is in de Belgische staat. Niet geheel onterecht, overigens.

Ironisch genoeg kan een deel van de Soedanezen in kwestie enkel en alleen al in aanmerking komen om erkend te worden als vluchteling vanwege de identificatie van de Soedanese geheime dienst, de NISS, die hier werd uitgenodigd met dat doel. Experts en ervaringsdeskundigen hebben zoveel al letterlijk bevestigd.

Wat Mark Elchardus immers niet weet, en dat kan enkel liggen aan het feit dat hij zich niet terdege geïnformeerd heeft vooraleer hij zijn steun uitspreekt om mensen richting foltering te sturen, is dat de NISS op de luchthaven bijzonder wantrouwig is ten opzichte van teruggekeerde asielzoekers, in een soort van welkomstcomité voorziet en hen routineus vasthoudt om hen te ondervragen. Of dat in elk geval met foltering gebeurt vormt een twistpunt, maar wat wel vaststaat is dat de NISS en de Soedanese ordediensten in het algemeen zich op grote schaal bezondigen aan foltering, seksueel geweld en buitengerechtelijke executies.

De US State Department is daar duidelijk over, Amnesty International en Human Rights Watch ook, evenals tal van binnenlandse ngo’s. Maar Mark Elchardus kijkt liever naar het reisadvies van onze Buitenlandse Zaken dat weinig te zien heeft met de mensenrechtelijke situatie maar Belgische gezinnen al dan niet afraadt ergens heen te gaan (een reisadvies dat overigens duidelijk afraadt naar Soedan te gaan). Het zou grappig zijn indien het niet om te huilen was.

Maar voor Elchardus zouden de Soedanezen slechts economische vluchtelingen zijn, en het land enkel niet-democratisch. Gaan we een kijkje nemen bij de massaslachtingen in Darfoer, of geef ik je een zinsnede uit een beroep dat ik niet zo erg lang geleden geschreven heb voor een Soedanese vrouw?

Maar waar begin ik, bij de seriële verkrachtingen door de ordediensten, de zweepslagen, de groepsverkrachting in detentie waarbij ze haar kind verloren heeft? Of liever iets objectievers, iets uit een rapport, van Human Rights Watch (als ze niet liegen natuurlijk): ““In one of the interrogation sessions, she said she lost consciousness and woke up “naked with all four security officers there looking at me.” She said that she was then shown a video of the four men raping her. Rihab said security officers raped her three more times during her month of detention. Upon her release, she appeared bruised and could not walk properly. She left Sudan fearing for her safety and now lives in exile (Human Rights Watch, “Good Girls Don’t Protest” – Repression and Abuse of Women Human Rights Defenders, Activists, and Protesters in Sudan, 23 maart 2016, p.25)”

 

Klauwen

Slechts een gebrek aan democratie dus. Maar we gaan verder, we moeten wel. Elchardus laat uitschijnen dat de rechter een beleid uitstippelt, eentje van open grenzen dan nog, terwijl het enige dat die rechter doet zijn job is. Hij werd gevat door een eenzijdig verzoekschrift (omdat het dringend is), neemt de regelgeving, in dit geval artikel 3 en 13 van het EVRM, en gaat na of er ernstige aanwijzingen voorhanden zijn dat de persoon in kwestie aan foltering of aan een onmenselijk of vernederende behandeling onderworpen zal worden en of dit nauwgezet onderzocht werd.

Of die persoon asiel heeft aangevraagd, wat uiteindelijk een vraag om verblijfsrecht op die basis uitmaakt, verandert niets aan het feit dat bij een deportatie men de meest absolute norm van ons internationale bestel, het verbod op refoulement, moet respecteren. Als die rechter dat niet doet stort het ganse kaartenhuisje is. Dan is er geen rechtsstaat, slechts een niet-gecontroleerde overheid die enkel om een handvol Soedanezen en een failliet Europese distributiesysteem zo ver is gegaan dat ze de geheime dienst van een paranoïde dictatuur hebben uitgenodigd om wat druk op de ketel te zetten.

Volgens Elchardus legitimeert de rechter in kwestie de Soedanese dictatuur, terwijl het net de Belgische samenwerking en de beslissing van Europa om uit migratieoverwegingen miljoenen aan cash in de klauwen van dat regime te duwen zijn die het regime weer op de kaart zetten en het aangeven zo verder te doen.

Dat Elchardus stelt dat mensenrechten een draagvlak bij de bevolking moeten hebben, daar ga ik niet op ingaan. Het zou voor elk wel- en slechtdenkend mens duidelijk moeten zijn dat de lijnen in het zand die we als samenleving collectief getrokken hebben niet onderhandelbaar zouden mogen zijn.

Mensenrechten zijn er heus niet enkel om discursief mee uit te pakken. Het is net als ze je beleid in de weg staan dat ze onmisbaar worden. Daar gaat het in wezen over, en niet over de straw man die Elchardus opvoert, die van de open grenzen. Open grenzen zijn nog nooit zo ondenkbaar geweest, we moeten ons ervoor hoeden dat met mensenrechten hetzelfde gebeurt.

In een Europa waarin Oostenrijk zich tot de Visegrad groep keert, waarin de Britse staatssecretaris rechterlijke schorsingen van deportaties naast zich neerlegt, waarin de Italiaanse geheime dienst akkoorden sluit met Libische milities om mensen ter plekke te houden, en zowat elke Europese lidstaat aan rechterlijk toezicht probeert te ontkomen is Elchardus zijn standpunt, niet enkel feitelijk foutief, maar ook bijzonder eigenaardig qua prioriteiten en inhoud. Het propageert het meest kille der Britse standpunten, namelijk dat nationale regelgeving zou moeten primeren op mensenrechten. Hoe er voor een dergelijk standpunt plaats kan zijn in een sociaal-democratische partij is mij een raadsel.

take down
the paywall
steun ons nu!