Rain Dogs

Rain Dogs is een veelbesproken album van Tom Waits waarop de invloed van Marc Ribot duidelijk te horen is. Veel nummers uit dat album werden gebruikt in Down By Law, een uitstekende cultfilm van Jim Jarmusch.

Het album en de film maakten deel uit van een avant-gardistische beweging waartoe ook John Lurie behoorde en misschien ook wel de veelbesproken schrijver Charles Bukowski, op wiens leven de tv-serie Californication gebaseerd is. De beweging werd gekenmerkt door de invloed van het stadsleven, van jazz en doordat er niet in hokjes werd gedacht. 

Marc Ribot is een zeer getalenteerd artiest die nooit bang is om nieuwe horizonten te verkennen en die zeer uiteenlopende dingen gemaakt heeft met bands als Los Cubanos Postizos en Ceramic Dog, zo ook met artiesten als Elvis Costello en John Zorn.

Voor het concert liet hij even zijn licht schijnen over de thema’s die hem bezig houden. 

Which Side Are You On?

Ribot had geen aanzet nodig om bezield te spreken over protestsongs: “Voor mij zijn veel geëngageerde liedjes nogal dubbelzinnig. Zo kregen sommige van de steenkoolmijnwerkers die in de jaren dertig Which side are you on zongen, later veel macht.”

“Het waren uiteindelijk dezelfde mensen die achter de moord op Joseph Yablonski in 1969 zaten. Yablonski werd vermoord omdat hij openlijk de verkiezing van de baas van de United Mine Workers, een mijnwerkersvakbond, in vraag durfde te stellen en vroeg om een onderzoek.”

“Ook de vicevoorzitter van mijn muzikantenvakbond weerlegt altijd kritiek met de zin Which Side Are You On?”

Ik hoorde dat je laatste album ‘Your Turn’ werd beïnvloed door de Occupy Wall Street-beweging. Wat denk je nu over de beweging?

“Het is spijtig om te beseffen dat er van die beweging eigenlijk niet zo veel meer over is. Ik vond het heel inspirerend omdat ze zo divers was. Zo waren er zowel vakbondsmensen als arbeiders en studenten bij betrokken. De 99 procent was echt vertegenwoordigd, zoals de retoriek luidde.”

“Ik had het gevoel dat er eindelijk iets gebeurde en mensen zich wat vragen begonnen te stellen bij de machtsverhoudingen in de VS. Jammer genoeg bleek die hoop tevergeefs.”

Vind je dat artiesten via sociaal engagement een rol kunnen spelen om mensen de ogen te openen?

“Nee, zeker niet. Ik denk dat artiesten niet meer dan andere mensen verplicht zijn om alles in vraag te stellen, maar natuurlijk ook niet minder. Het stoort mij dat wij bijna worden verplicht om ons te engageren, meer dan dokters en automechanici. Ik vind dat iedereen zijn verantwoordelijkheid moet opnemen.”

“Toen ik twaalf jaar geleden Democratisch presidentskandidaat John Kerry ondersteunde en hielp in zijn strijd tegen Bush, had ik echt het gevoel dat wij, de artiesten, fungeerden als marionetten voor het partijbureau. We mochten even op het podium komen, een paar liedjes zingen en dat was het.”

Veel mensen beweren dat het internet veel mogelijkheden biedt aan muzikanten. Wat denk jij daarover?

“In het begin leek het internet alleen maar goede dingen in petto te hebben voor muzikanten. Veel mensen bleven ook beweren dat de muzikanten echt beter af zouden zijn en ik geloofde daar tot op zekere hoogte ook in, in de mogelijkheid van het internet als medium. Toch begon ik opeens de schade die het aangericht had te zien en ook te voelen.”

“Zo hebben ook de onafhankelijke labels het moeilijk om de eindjes aan elkaar te knopen. Het Tzadik-label van John Zorn bijvoorbeeld kan maar de helft van het voorschot op de artiestengage betalen dan dat het vroeger betaalde. Nonesuch, nog zo’n indielabel, betaalt zelfs maar een kwart van wat het vroeger kon betalen.”

“Die voorschotten waren vroeger net genoeg om een album van te maken. Beeld je eens in waarmee we het nu moeten doen. Geloof mij, het doet de sector echt geen deugd, de artiesten zijn er echt het slachtoffer van. Ikzelf heb duizenden euro moeten opleggen om bepaalde platen te kunnen maken.”

Er zijn toch manieren om je muziek online te verkopen met diensten als Spotify?

“Ja, natuurlijk zijn die er, maar ze brengen echt helemaal niet zoveel op als overal beweerd wordt. Ik krijg er soms wel wat geld van, maar dat zijn meestal zeer minieme bedragen.”

Je kan je muziek toch gratis verspreiden en dus bekender worden?

“Het is inderdaad waar dat meer mensen mijn muziek kennen, maar dat betekent nog niet dat ik daar werkelijk iets aan verdien. De groepen en mensen die echt beter worden van het internet zijn diegenen die de reclame die erbij komt kijken, kunnen betalen.”

“De grootste slachtoffers van de opkomst van het internet zijn de muzikanten zelf. Zo vraag ik mij af in hoeverre de mensen achter de Pirate Party, na twee jaar, nog altijd kunnen beweren dat ze de belangen van de 99 procent behartigen als het internet en zeker het muzikale deel ervan nu voor het grootste deel in handen is van een paar hele machtige en grote bedrijven.”

“Zij zijn diegenen die aan de opkomst van die nieuwe diensten iets verdienen. Mij valt duidelijk op dat er veel minder geld in de muziek zelf gestoken wordt en dat de instanties die onze ogen willen openen en ons willen tonen dat het internet wel degelijk positief kan zijn voor artiesten, meestal dezelfde zijn die de artiesten uitbuiten en de studies laten uitvoeren die zogezegd beweren dat het internet iedereen beter zou maken.”

“Die studies moet men volgens mij met een korreltje zout nemen, net als de studies die de tabaksindustrie indertijd publiceerde om aan te tonen dat er geen oorzakelijk verband is tussen sigaretten en longkanker.”

Is het niet ook de manier van denken die moet veranderen? Moeten gebruikers zich niet opnieuw bewust worden van het feit dat muzikanten ook moeten eten?

“Ik denk niet dat het te maken heeft met de gebruikers. Zolang mensen de mogelijkheid hebben om gratis muziek en films te downloaden, zullen ze ervan blijven profiteren.”

“Het is niet de schuld van de internetgebruiker of van de muzikant, het ligt aan de grote internetbedrijven die honderden miljarden dollar verdienen aan reclame rond muziek en aan het verspreiden van ‘content’. Ze spreken niet over muziek, films of artikels, ze spreken over content. Het doet pijn om, na zo veel werk en moeite, tot content gereduceerd te worden.”

“Veel internetbedrijven trachten de muziek openbaar te maken en daar iets positiefs in te zien, maar waar het eigenlijk op neer komt, is dat zij veel verdienen aan de muziek en de muzikanten niet. Ik zal eerlijk zijn, it sucks.”

Is er dan geen manier om iets te veranderen?

“Jazeker, er is van alles aan het gebeuren. Zo heb je de website thetrichordist.com waar zeer interessante vragen gesteld worden over wie eigenlijk de macht heeft in internetland. David Lowery is er belangrijk en geeft veel lezingen in de VS. Veel muzikanten zijn zich eindelijk ook aan het verenigen. I am hopeful.“

Het interview sloot hij af met een grappige anekdote over hoe hij en zijn band The Jazz Passengers in 1990 een fanfare vormden met oude instrumenten gevonden in de muziekzaal in de Vooruit, die toen nog niet gebruikt werd, om zo het gebouw op stelten te zetten. Later die avond kwamen ze in dezelfde bezetting het podium van de Concertzaal opgewandeld.

Masters of The Internet

Het concert van Ribot was goed, maar eerlijk gezegd, komt hij beter tot zijn recht met een elektrische gitaar en enkele gelijkgezinde muzikanten. Op vraag van Vooruit, werd het een soort folky act op akoestische gitaar en uiteraard, zoals we dat van hem gewoon zijn, met de nodige experimentele uitstapjes, sommige al meer geslaagd dan andere.

Hij bracht onder andere Masters of War van Dylan, uiteraard Bread & Roses, We Are Soldiers en nog wat hymnes van de Amerikaanse burgerrechtenbeweging, maar ook enkele zeer grappige eigen en nog niet op cd verschenen composities met titels als Santa Claus, You’re a Child Molester en White People Find Each Other Attractive.

Het bisnummer bleef mij het meest bij. Het heette Masters of The Internet en de eerste strofe ging als volgt:

“Download this music for free, we like it when you do

We don’t have homes or families to feed

We’re not human like you

We live inside your Ipod

We’re slaves who only live to serve the masters of the internet”