De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

© Ministerio de Defensa del Perú

Manke gezondheidszorg is dodelijk in Peru

vrijdag 3 juli 2020 11:58
Spread the love

Peru behoort tot de landen met de hoogste ‘oversterfte’ ter wereld wegens covid-19, al meer dan 30.000 doden extra sinds midden maart. En dit ondanks een strenge noodtoestand en quarantaine. Waar liep het fout? De 70% in de informele sector, die de straat optrok om de dagelijkse boterham te verdienen, is een belangrijke reden. Maar het zwakke en gefragmenteerde gezondheidssysteem zeker ook.

José Luís Tovar (68) is nog in rehabilitatie en weet dus nog niet dat de privé-kliniek San Felipe zijn familie een gepeperde rekening voorschotelde van liefst 180 000 euro voor 60 dagen behandeling tegen corona op de spoedafdeling. De helft van de rekening bestaat uit geneesmiddelen, hoewel er momenteel geen enkel echt effectief is tegen covid-19. De familie kan dit onmogelijk betalen. Tovar droeg 30 jaar lang bij aan de sociale zekerheid (EsSalud), maar zijn familie kreeg hem in geen enkel hospitaal van EsSalud binnen, allemaal volzet. Uit wanhoop klopten ze aan bij San Felipe, die hem opnam na een voorschot van 4000 euro, dat snel opliep tot 40.000 euro. Bovendien vroeg de privé-kliniek hen om zelf voor een zuurstoffles te zorgen.

Dit is zeker geen uitzondering. Susy Medina heeft al haar huisinterieur verkocht, om de rekening van 55 000 euro te betalen voor 18 dagen behandeling tegen covid-19 van haar echtgenoot Eusebio Castillo in de privé-kliniek San Pablo. Maar ze komt nog altijd 30.000 euro te kort. Ook Eusebio raakte nergens binnen bij EsSalud, dus moest zijn vrouw 10.000 euro voorschot afdokken om hem binnen te krijgen in San Pablo.

“De openbare hospitalen worden totaal overspoeld door de epidemie, dus horen de privé-klinieken de kassa rinkelen”

Johan Vilchez (42) ligt al 66 dagen in San Pablo en zijn familie zag de rekening oplopen tot 130 000 euro. Zijn familie kan niet meer dan 35 000 euro betalen. De dochter van William Perez (60) kreeg een rekening van 85 000 euro gepresenteerd van San Pablo op de dag dat haar vader overleed. En zo kunnen we nog een tijdje doorgaan. Sommige privé-klinieken dreigen zelfs om de patiënt in volle behandeling op straat te zetten als de familie niet betaalt, of weigeren bij overlijden het lijk vrij te geven.

De openbare hospitalen worden totaal overspoeld door de epidemie, dus horen de privé-klinieken de kassa rinkelen. Niet enkel voor de behandeling zelf rekenen ze stevig door, maar ook voor onderzoeken en geneesmiddelen. Zo bood San Pablo deze week haar excuses aan dat ze “wegens een fout” 40 euro aanrekent voor het geneesmiddel Omeprazol, dat in een apotheek 40 eurocent kost, 100 keer minder. Er was ook een groot schandaal omdat privé-klinieken de covid-testen aanrekenen die een openbaar instituut gratis voor hen uitvoert.

© Ministerio de Defensa del Perú

President Martin Vizcarra kondigde op 24 juni aan dat hij de privé-klinieken tijdelijk zou onteigenen, indien die niet binnen de 48 uur een redelijk tarief aanboden dat de overheid zou betalen. Nog dezelfde avond kwamen beide partijen een “all in” tarief van 18 000 euro overeen voor een covid-behandeling, nadat de privé-klinieken tevergeefs aandrongen op 28 000 euro. Ze zijn echter niet verplicht om patiënten op te nemen aan “een tarief dat onze kosten niet dekt”, indien ze beweren volzet te zijn.

Alle rechtse politici en media reageerden wel furieus op het ultimatum van “communist” Vizcarra, die de vrije markt ondermijnt. Ze vinden dat de wet van vraag en aanbod ook moet spelen tijdens de corona-crisis. “De gezondheidszorg in de openbare hospitalen is een ramp, en nu wil de overheid ook privé-klinieken besturen? Als je het comfort van een privé-kliniek wil, betaal er dan ook voor”, merkte journaliste Rosa Palacios cynisch op. Waarbij ze vergeet dat het een kwestie van leven of dood is voor wanhopige families.

Liberale denkers zien in de corona-crisis het ultieme bewijs dat openbare gezondheidszorg tot mislukken gedoemd is en dus best helemaal geprivatiseerd wordt, desnoods via Publiek Private Partnerschappen. Ze zeggen er niet bij dat 30 jaar neo-liberale regeringen in Peru de gezondheidszorg doelbewust uitgekleed hebben, op bevel van de Wereldbank en USAID, met een hopeloos gefragmenteerd systeem als gevolg en een schrijnend tekort aan personeel, infrastructuur, uitrusting en geneesmiddelen.

Harde cijfers

De harde cijfers lijken het failliet van de Peruaanse gezondheidszorg te bevestigen. Peru schommelt nu al twee maand rond de piek van besmettingen en doden, een daling is nog niet in zicht. Het haalde het Belgische nieuws toen het midden juni zelfs Italië voorbij stak en staat nu al zevende wereldwijd met 288 477 besmettingen, waarvan 176 000 in de hoofdstad Lima. Het zou zelfs al vijfde staan, indien het de jongste weken niet de wijze raad van Donald Trump had opgevolgd: minder testen is minder besmettingen.

Het officiële dodental is intussen opgelopen tot 9677 (71% mannen), met een dodencijfer dat gans juni rond de piek van 200 per dag schommelde. Maar dit gaat enkel om personen die na een positieve test in een ziekenhuis sterven. In werkelijkheid overlijden er zo’n 500 personen per dag aan corona. Met nu al maanden lang drie keer zo veel sterfgevallen als normaal, komt de “oversterfte” intussen al op meer dan 30 000 uit, wat tot de hoogste ter wereld behoort (met Ecuador).

De overheid beweert al enkele weken dat de daling ingezet is, maar de realiteit is dat alle hospitalen nog altijd bomvol liggen met 11 049 patiënten, en de spoedafdelingen met 1 185 die kunstmatig beademd worden. Die cijfers stijgen nog elke dag. De media overstelpen ons met foto’s van oudjes die scheef weggezakt zitten in hun rolstoel (geen bed), onder een tentzeil op de kille winderige parking van een hospitaal, in de hoop daar ooit binnen te raken. De meesten met een zuurstoffles naast zich.

De media verhalen ook over de wanhopige zoektocht van families naar een nieuwe zuurstoffles voor hun zieke patiënt, die na 4 tot 12 uur al weer leeg is. Velen sterven omdat die fles te laat komt. De hospitalen kampen met een schrijnend gebrek hieraan, omdat een wet van president Alan Garcia in 2010 leidde tot het monopolie hierop van een Amerikaans bedrijf, dat de vraag niet kan volgen. Nog een duidelijk voorbeeld hoe dodelijk de marktlogica in de gezondheidszorg is.

Uiteraard had de regering met betere preventie en eerstelijnsgezondheidszorg veel ellende kunnen voorkomen. Maar huisartsen bestaan niet in Peru, iedereen trekt met de minste kwaal direct naar een hospitaal. De regering ondernam veel te laat een schuchtere poging om enkele medische teams de straat op te sturen die patiënten thuis verzorgen, maar hun bereik blijft erg gering. De telefonische noodlijn blijft onderbemand en overspoeld. Dus gaan veel zieken over tot zelfmedicatie, met nefaste gevolgen.

Seksuele rechten

De gezondheidsorganisaties Promsex, waar FOS mee samenwerkt, lanceerde het “Burgerplatform voor een openbaar gezondheidsbeleid met oog voor mensenrechten”. Dat platform kreeg heel wat politieke en media-aandacht met een door ruim 600 personen ondertekende klacht tegen de hierboven vermelde misbruiken van de privé-klinieken, en droeg zo zijn steentje bij tot het akkoord met de regering. Het vindt ook steeds meer gehoor bij de overheid voor haar voorstel om de eerstelijnsgezondheidszorg te versterken met participatie van basisgemeenschappen en gezondheidspromotors, wat ze in enkele volkswijken als proefproject wil opstarten. Het platform vecht tegelijk voor een efficiënte aanpak van de corona-crisis nu en een beter gezondheidssysteem later.

Op 30 juni kwam er een eind aan 107 dagen quarantaine. Al liepen de straten en (super)markten de voorbije weken ook al redelijk vol en gingen duizenden straatverkopers opnieuw aan de slag. De regering wil de economie in juli aan 95% laten draaien. Thuiswerk blijft het voorrecht van een beperkte elite, dus krijgen we opnieuw overvolle bussen als broeihaard van besmetting, ook al zal de overheid gezichtsmaskers (groter dan mondmaskers) verplichten. Winkels en restaurants gaan opnieuw open, terwijl besmettingen en doden nog aan hun piek zitten. Iedereen houdt zijn hart vast.

Scholen en universiteiten blijven nog in virtuele modus tot december. Weinigen staan stil welke ernstige psychologische gevolgen dit heeft voor kinderen, die trouwens na opheffing van de quarantaine nog altijd niet verder dan 500 meter hun huis uit mogen. Het is ook een probleem voor de ouders (vaak alleenstaande moeders) die weer aan het werk gaan, maar intussen ook op hun kinderen moeten letten. De mentale gezondheid blijft voorlopig een grote blinde vlek in deze corona-crisis, maar psychologen signaleren al een sterke toename van depressies en angstaanvallen.

Economie

Daarbovenop komt nog de sociaal-economische puinhoop. Enkel in Lima gingen van maart tot mei al meer dan 2,3 miljoen jobs verloren op een totaal van 4,9 miljoen. Vooral de verwerkende en bouwindustrie, de kmo’s en de jongere beroepsbevolking werd zwaar getroffen. Die cijfers vallen gelijk uit in de rest van Peru, waarmee we op een dramatisch verlies van zo’n 7,5 miljoen jobs in gans het land uitkomen. En dit terwijl er in Peru geen (tijdelijke) werkloosheidssteun bestaat.

De eenmalige subsidie van 200 euro voor 75% van de werknemers en gezinnen in de informele sector heeft na 3,5 maand quarantaine nog altijd niet de volledige doelgroep bereikt, wegens allerlei problemen bij de uitbetaling. De kritiek neemt intussen toe op de noodleningen die de regering via banken toekent, omdat 80% daarvan naar grote bedrijven met reuzenwinsten gaat, terwijl de kmo’s in de kou blijven staan.

De economie stuikte in april met liefst 40,5% in elkaar, omdat ze toen maar op 44% van haar normale kracht draaide. In maart was er ook al een terugval van 16,3%, en voor mei en juni wordt ook al een drastische daling verwacht. De Wereldbank voorspelt een recessie van 12% voor de Peruaanse economie over gans 2020, het Internationaal Monetair Fonds spreekt zelfs van 14%. Bovendien wordt geen snelle recuperatie verwacht tot 2023, bij gebrek aan consumptie en toerisme. Het einde van alle ellende is nog lang niet in zicht.

Auteur: Felix De Witte

Creative Commons

take down
the paywall
steun ons nu!