Op 3 januari 2021 bombardeerde de Franse luchtmacht een groep mensen in Midden-Mali, ten noorden van het dorp Bounti. Volgens het Franse leger ging het om islamistische strijders, een veertigtal volwassen mannen, waarvan er een dertigtal gedood werden. Maar de lokale bevolking zegt dat een bruiloft werd aangevallen, met 19 civiele slachtoffers als gevolg…
Drie inwoners van Bounti verklaarden onafhankelijk van elkaar aan Human Rights Watch (HRW) dat er een bruiloftsviering bezig was met gasten uit de wijde omtrek. ‘Opeens hoorden we het geluid van een straalvliegtuig en alles gebeurde toen heel snel’, vertelde een 68-jarige man uit Bounti aan HRW. ‘Ik hoorde een krachtige explosie, boem, en dan nog een ontploffing. Ik verloor het bewustzijn gedurende een paar minuten en toen ik weer wakker werd, was mijn voet aan het bloeden door een scherf en overal rond mij lagen er gekwetsten en dode lichamen.’ Een andere man, een veertiger, die erbij was, zei dat de eerste bom ontplofte en 17 mensen doodde, terwijl de tweede negen mensen verwondde, waarvan er een later overleed. (…)’ ( 1 )
DE FRANSE VERSIE VAN DE GEBEURTENISSEN
Volgens de Franse strijdmacht was er helemaal geen bruiloft en was de luchtaanval van 3 januari gericht tegen een gewapende islamistische groep die al dagenlang gevolgd werd. Maar dezelfde strijdmacht verklaarde ook dat de gebombardeerde groep maar een uur voor de aanval geviseerd werd toen een Reaper drone een moto met twee personen naar de groep zag rijden. De beelden van de drone lieten zien dat er geen vrouwen of kinderen aanwezig waren en samen met de eerder gedane observaties was het voor de Fransen duidelijk dat het hier ging om een gewapende islamistische groep.
GETUIGENVERKLARINGEN AAN HRW
De drie getuigen die HRW hoorde, legden uit dat de mannen apart van de vrouwen met de kinderen bijeenkwamen op de bruiloft omdat gewapende islamisten uit de omgeving scheiding van de seksen opleggen. Artsen zonder Grenzen berichtte dat acht gewonden waren binnengebracht, de meesten bejaard. Een ambulance met drie zwaargekwetsten werd urenlang tegengehouden door gewapende mannen, een van de gekwetsten overleefde de overbrenging niet..
HRW drong aan op een snel onderzoek naar de juiste toedracht. Als het inderdaad om civiele slachtoffers gaat, moeten gekwetsten en nabestaanden aanspraak kunnen maken op een vergoeding voor het aangedane leed.
Er zijn nu verschillende instanties bezig met een onderzoek, zowel het Malinese als het Franse leger en MINUSMA, de vredesmacht van de VN in de regio. Het is duidelijk dat deze kwestie de Malinese gemoederen verhit en de afkeer van de Franse troepenmacht versterkt.
NIET DE EERSTE KEER
De Franse troepen hebben al eerder burgers gedood, onder andere een jongen van tien op 30 november 2016. De Fransen gaven dit toe, maar zeiden dat het om een verkenner van jihadi’s ging. (2) Het probleem is natuurlijk dat het moeilijk is om vanuit de lucht te bepalen wat de mensen op de grond zijn. Volgens welke criteria kan je bepalen of je te maken hebt met gewone burgers of met gewapende rebellen? Dat ze met een moto rijden? Dat mannen bij elkaar zitten zonder vrouwen of kinderen erbij?
Bovendien vond de luchtaanval van 3 januari plaats nadat kort tevoren twee Franse legervoertuigen waren opgeblazen, waarbij 5 Franse militairen het leven verloren. In die omstandigheden kan het agressiepeil van de luchtmacht en de behoefte om terug te slaan de nuchtere evaluatie van de situatie op de grond vertroebeld hebben.
