Heeft de Franse luchtmacht in het plaatsje Bounti in Midden-Mali per vergissing burgers gebombardeerd die bijeen waren voor een bruiloft? Was er rond dezelfde tijd een andere aanval door het Malinese leger op een dorp 15 km verder? Wat ook de juiste toedracht van dit alles is, de verhalen hierover versterken de tendens om te zeggen: ‘Fransen weg uit Afrika!’ Zowel in Afrika als in Frankrijk. (1)
De Franse EMA (Generale Staf van de Strijdkrachten) wijkt niet af van zijn eerdere verklaring dat twee Mirages op 3 januari een bombardement uitvoerden op jihadi’s die al enkele uren in het oog werden gehouden via een drone, en zegt daarbij een dertigtal strijders uitgeschakeld te hebben. (2) Inwoners van Bounti verklaarden dat er een bruiloft gehouden werd, die gebombardeerd werd, met 19 doden en meerdere gewonden als gevolg. (3)
Duidelijkheid hierover zou heel waarschijnlijk geschapen worden als het leger de exacte vluchtgegevens en de coördinaten van het bombardement zou voorleggen. Er moet ook beeldmateriaal zijn dat vanuit de drone en vanuit de bommenwerpers gemaakt is, zowel voor als na de aanval. De voorzitter van de Senaatscommissie voor Buitenlandse Zaken en Defensie heeft de Minister van Defensie, Florence Parly, gevraagd naar foto’s van de interventie, maar die weigerde: ‘Beelden tonen, dat is onze vijanden tonen wat wij van hen zien. Dat is heel het probleem. (…) Het zou veel eenvoudiger zijn bepaalde beelden en video’s te tonen, maar de gevolgen van die publieke bekendmaking zouden belangrijk zijn voor het doorvoeren van onze operaties op het slagveld.’ Maar, zo merkt Libération op, in juni 2020 toonde de Generale Staf aan de pers wel een video van een raid tegen de jihadistische leider Droukdel, en daarna ook foto’s. Dat was om een succes van de strijdkrachten te illustreren. Nu gaat het om een ‘bavure’, een stommiteit. (4)
Er bestaat sinds 2015, zo vult Libération aan, een mogelijkheid voor sommige parlementariërs om een beroep te doen op een commissie voor het geheim van de landsverdediging, een onafhankelijke instantie die een advies kan geven over het vrijgeven van geheime militaire gegevens, rekening houdend met het nationaal belang en het nut van het kennen van de waarheid. De voorzitter van de Senaatscommissie tracht nu deze instelling in te schakelen.
De kwestie van de luchtaanval is nog gecompliceerder geworden doordat gebleken is dat er twee aanvallen geweest moeten zijn, want in Kikara, zo’n 15 km westelijk van Bounti, zouden ook burgers beschoten zijn, vanuit helikopters. Artsen zonder Grenzen kreeg inderdaad twee soorten gewonden binnen, personen die gekwetst waren door een explosie, en anderen die schotwonden vertoonden. Het Franse leger ontkent de inzet van helikopters op die plaats en dat tijdstip, zodat die van het Malinese leger zouden moeten geweest zijn. Maar het Malinese leger hult zich in stilzwijgen. Het is nu wachten op het rapport van de MINUSMA, de VN-vredesmacht, die een onafhankelijk onderzoek moet instellen.
Vandaag stond de Franse operatie Barkhane in Mali op de agenda van de Senaat, waarbij zowel Minister van Defensie Parly als Minister van Buitenlandse Zaken Le Drian aanwezig zouden zijn. De kwestie van de bruiloft in Bounti hangt als een donkere schaduw over de besprekingen, die natuurlijk veel meer raken. Het gaat vooral om de vraag hoe het verder moet met de Franse aanwezigheid in Afrika.
Le Monde Diplomatique van deze maand brengt een uitgebreid artikel over de vraag: ‘Moet het Franse leger weg uit de Sahel?’ Macron vindt van niet, hij gaat binnenkort in Afrika uitleggen hoe het Franse optreden daar bijgestuurd zal worden. Dat is hoognodig, want het Franse ‘engagement’ kost pakken geld (een miljard euro per jaar, volgens Le Monde Diplomatique), en dat Franse militairen sneuvelen valt heel slecht bij de Franse bevolking, waarvan nu nog maar de helft achter de Franse aanwezigheid in Mali staat. Macron wil de Franse greep op de Françafrique natuurlijk niet opgeven, dus moet hij zoveel mogelijk militaire taken doorgeven aan andere landen of instanties, die hun eigen budget gebruiken. Ondertussen wordt er tegenwind voor hem gecreëerd: zaterdag a.s. is er in Toulouse een manifestatie van linkse organisaties met de slogan: ‘Franse troepen weg uit de Sahel en uit Afrika!’. (1)
‘Le dimanche 3 janvier dans l’après-midi, s’appuyant sur une manœuvre renseignement s’étalant sur plusieurs jours, la Force Barkhane a opéré dans la région de Douentza, zone caractérisée par la présence et l’action de groupes armés terroristes (GAT). Ce secteur abrite des éléments de la katiba SERMA. Le groupe y dispose d’emprises logistiques qui servent également à l’instruction, au maniement des armes et à la confection d’engins explosifs improvisés. Ces GAT y commettent régulièrement des actes terroristes à l’encontre des FAMa (forces armées maliennes) et des populations civiles.
Dans cette zone, plus d’une heure avant la frappe, un drone REAPER a détecté une moto avec 2 individus au nord de la RN16. Le véhicule a rejoint un groupe d’une quarantaine d’hommes adultes dans une zone isolée. L’ensemble des éléments renseignement et temps réel ont alors permis de caractériser et d’identifier formellement ce groupe comme appartenant à un GAT. L’observation de la zone pendant plus d’une heure et demie a également permis d’exclure la présence de femmes ou d’enfants.
Compte tenu du comportement des individus, des matériels identifiés ainsi que du recoupement des renseignements collectés, il a été ordonné à une patrouille d’avions de chasse – alors en vol – de procéder à une frappe ciblée à 15h00 locale.
La frappe (trois bombes) est localisée en 30 PWB 4436 83140, à plus d’un kilomètre au nord des premières habitations de Bounti. Il s’agit d’un espace ouvert et semi-boisé.
Cette action de combat mettant en œuvre un drone REAPER et une patrouille de deux Mirage 2000 a permis de neutraliser une trentaine de GAT. Les éléments disponibles, qu’il s’agisse de l’analyse de la zone avant et après la frappe, comme de la robustesse du processus de ciblage, permettent d’exclure la possibilité d’un dommage collatéral.’
(3) https://www.liberation.fr/planete/2021/01/21/frappe-francaise-au-mali-les-appels-a-la-transparence-se-multiplient_1818164/
