Op 12 juli 2015 stelde het federale Parlement een internationaal voorbeeld door unaniem een wet tegen de aasgierfondsen goed te keuren. Twee jaar later is de strijd van België tegen deze financiële roofdieren niet beëindigd, ook al wordt deze wet ondersteund door de VN, door meer dan 80 organisaties van het maatschappelijk middenveld en door meer dan 60 persoonlijkheden uit de academische, parlementaire, syndicale wereld en uit maatschappelijke organisaties.
NML Capital is een aasgierfonds geregistreerd op de Kaaimaneilanden onder leiding van een miljardair met de naam Paul Singer. Die heeft beroep ingediend bij het Grondwettelijk Hof om deze wet te laten schrappen. Zo toont hij aan dat deze wettelijke regulering van aasgierfondsen effectief werkt.
Aasgierfondsen zijn privé-bedrijven die uitstaande schulden overkopen aan dumpingprijzen van landen met betalingsproblemen en die vervolgens de uitbetaling eisen aan 100 procent van de oorspronkelijke waarde van de uitstaande rente en boetes voor achterstallige betalingen. Zij buiten de financiële noodtoestand in die landen uit om megawinsten te boeken die gemiddeld drie tot twintig maal het bedrag opbrengen van hun eigen investering, wat neerkomt op winstvoeten van 300 tot 2000 procent (voor meer informatie zie ons Dossier Aasgierfondsen).
Reeds twintig jaar maken deze aasgierfondsen honderden miljoenen slachtoffers onder de bevolking van staten zo verscheiden als de Democratische Republiek Congo (Kinshasa), Argentinië, Zambia, Vietnam, Liberia en Griekenland.
Zo heeft bijvoorbeeld Zambia 17,4 miljoen dollar betaald aan het aasgierfonds Donegal voor een schuld die dat bedrijf had overgekocht aan slechts 3 miljoen dollar. Het bedrag dat Zambia moest betalen vertegenwoordigt driekwart van het jaarbudget voor de aanwerving van leerkrachten. NML Capital, het aasgierfonds dat de Belgische wet weg wil, heeft in Argentinië de jackpot gewonnen door een winst te boeken van 1270 procent op de rug van de bevolking, waardoor de uitstaande schuld van dat land nog is vergroot.
België is zelf nooit rechtsreeks het slachtoffer geweest van aanvallen door deze aasgierfondsen, maar is nu wel het middelpunt van hun acties. Rechtbanken in Brussel moesten al meermaals reageren op eisen van aasgierfondsen, omdat ze via België poogden vonnissen van buitenlandse rechtbanken te laten uitvoeren. Zo werd Peru veroordeeld door een rechtbank in New York om aan het aasgierfonds Elliot (een filiaal van NML Capital) 58 miljoen dollar te betalen voor een schuld die Elliot had overgekocht aan slechts 11 miljoen dollar. België werd in 2007 zijdelings betrokken bij deze praktijken toen een ander aasgierfonds van Paul Singer beslag liet leggen op Belgisch geld voor ontwikkelingssamenwerking bestemd voor de Republiek Congo (Brazzaville), eveneens op basis van een vonnis van een rechtbank in de VS.
Deze immorele praktijken ontnemen essentiële geldsommen aan bevolkingen die ze nodig hebben om een waardig leven te leiden. Het is daarom dat het Belgisch parlement deze wet heeft goedgekeurd om zo een limiet op te leggen aan de bedragen die aasgierfondsen kunnen ontvangen via Belgische rechtbanken. Daarmee gaat de Belgische wetgever in op meerdere aanbevelingen van de VN en andere instellingen, zoals de Parlementaire Assemblee van de Raad van Europa en van de EU.
Concreet kunnen de aasgierfondsen volgens de bepalingen van deze wet niet meer geld opeisen dan de som dat ze werkelijk hebben betaald voor de overname van deze staatsschuld, zelfs als ze een vonnis in hun voordeel hebben bekomen van een buitenlandse rechtbank.
Het beoordelingscriterium van deze wet is het bestaan van een ‘manifeste wanverhouding’ tussen de prijs betaald door het aasgierfonds en de som die het fonds opeist, zoals in het geval van Argentinië. Daar heeft NML Capital 2.426 miljard dollar binnengerijfd voor een schuld die ze aan slechts 177 miljoen dollar had overgekocht.
Naast dit verplichte criterium moet de rechter nog het bestaan vaststellen van een aantal andere voorwaarden die worden gepreciseerd in deze wet. Die voorwaarden typeren de werkwijze van aasgierfondsen:
- ze weigeren deel te nemen aan een schuldherschikking;
- ze kopen schulden op van staten op het ogenblik dat ze hun schulden niet langer kunnen afbetalen of op het punt staan dat niet meer te kunnen;
- ze zijn gevestigd in een fiscaal paradijs;
- de geëiste bedragen bedreigen de levensstandaard van de bevolking.
Deze wet is beperkt tot het Belgisch grondgebied en is dus overduidelijk onvoldoende om de aasgierfondsen volledig te blokkeren. Hun aanvallen op staten zullen nog toenemen omdat alarmsignalen een nieuwe schuldencrisis in het Zuiden aankondigen… tenzij andere landen snel overgaan tot het goedkeuren van gelijkaardige wetten.
Het is precies dat wat de ondertekenaars van deze internationale oproep eisen: de verdediging en internationalisering van de Belgische wet tegen de aasgierfondsen.
Belgische ondertekenaars van deze oproep zijn, naast de organisatie CADTM1, FGTB (Franstalige ABVV), CNE (Franstalige LBC), Oxfam-Magasins du Monde, Liga voor de Mensenrechten, Fairfin, CNCD en 11.11.11, Quinoa, Equipes Populaires, Bruxelles Laïque en de Interfédération des Centres d’Insertin Socioprofessionelle en Wallonie. Internationale persoonlijkheden die de oproep mee ondertekenden zijn onder meer Antoine Deltour (initiatiefnemer van de oproep), Susan George, Adolfo Pérez Esquivel (Nobelprijs Vrede 1980), Pierre Galand, Jean Ziegler, Eva Joly, Marie-Christine Vergiat, Zoé Konstantopoulou (voormalig voorzitter van het Griekse parlement), Thomas Piketty en James K. Galbraith.
België heeft nog een belangrijke rol te spelen, door het promoten van deze wet bij de VN en de EU. Dat doet de Belgische regering tot nu niet. Erger nog, de vertegenwoordigers van de Belgische staat bij de VN onthouden zich of stemmen tegen VN-Resoluties die de aasgierfondsen aanpakken. Deze dubbelzinnige hypocrisie moet stoppen!
Renaud Vivien, jurist bij het CADTM
Vertaling Lode Vanoost. Overname van deze vertaling kan voor niet-commerciële doeleinden, mits verwijzing naar deze vertaling en naar het origineel. De oproep International Call to Support and Internationalize the Belgian Law on Vulture Funds kan hier ondertekend worden.
1 Het Comité pour l’abolition des dettes illégitimes (Comité voor de afschaffing van niet-legitieme schulden – de afkorting CADTM is gebaseerd op de oude benaming Comité pour l’Abolition des Dettes du Tiers Monde).
