Ry Cooder mag dan misschien te boek staan als een groot gitarist en archivaris van de Amerikaanse muziekstijlen, in zijn werk zat er altijd een sociale dimensie. Denken we maar aan een vroege opname als Blind Alfred Reeds ‘How Can a Poor Man Stand Such Times and Live?’, te vinden op Cooders eerste plaat uit 1970.

Een ander voorbeeld is Leadbelly’s  ‘The Bourgeois Blues’ dat Cooders bekendste plaat Chicken Skin Music opent. Covers van fantastische nummers, dat wel, maar als Ryland Peter Cooder een klassieke redneck was geweest, dan had hij beslist songs met dergelijke begeesterde sociale commentaar achterwege gelaten. Ook de door hem gelanceerde en geproducete Buena Vista Social Club in Cuba was een duidelijk politiek standpunt dat hem in zijn thuisland door bepaalde media niet in dank werd afgenomen.

Met ‘rednecks’ (‘rode nekken’) werden oorspronkelijk blanke ongeschoolde boeren in de zuidelijke staten van de VS bedoeld, die nauwelijks verstaanbaar Engels spraken. De ‘rode nek’ slaat letterlijk op de zonverbrande rode nek na een dag hard werken op het veld onder een blakende zon. Later werd de term gebruikt om reactionaire racisten te omschrijven die zich tegen de moderne stedelijke maatschappij bleven verzetten. De laatste jaren wordt de term meer en meer als een geuzenterm geclaimd door dit soort mensen, die zich zelf redneck gaan noemen om voor hun rechtse opinies uit te komen, nvdr.

Waar Cooder in de eerste decennia van zijn carrière vooral oude songs uit de vergetelheid haalde, laat hij sinds 2005 en de plaat Chavez Ravine zijn eigen ideeën horen. In feite doet hij zo het omgekeerde van veel van zijn leeftijdgenoten. Cooder is 65 en maakte eerst naam door op een aantal Rolling Stonesnummers en op de eerste platen van Randy Newman te spelen. Waar oudere acts op hogere leeftijd het steeds lastiger vinden om zelf nieuwe nummers te schrijven, lijkt Cooder het laatste decennium net goed op dreef te komen.

Zijn cd van vorig jaar Pull Up Some Dust And Sit Down gaf het al aan: deze gitarist uit Santa Monica heeft belangrijke dingen te zeggen en kan die ook nog in een excellente vorm gieten. De nood moet immers hoog zitten, want Cooder maakt nu een volledig politieke plaat waarin hij niet kiest voor preken, maar gewoon voor een reeks van portretten die de politiek en de pregnante situatie in de VS voor de gewone man schetsen.

Een voorbeeldje: in de opener ‘Mutt Romney Blues’ (een ‘mutt’ is wat wij een straathond zouden noemen, een hond van onbepaald ras) vertelt de hond van een fabrieksbaas (niet moeilijk te raden wie dat is) hoe hij door zijn baasje op de bagagedrager op het dak van de auto gebonden wordt. Het verhaal is gebaseerd op een eerder dit jaar gelekt feit dat Mitt Romney bij een familietripje net dat had gedaan…

In het tweede nummer ‘Brother Is Gone’ kruipt hij in de huid van miljonair Charles Koch, de gezworen vijand van Barack Obama (en samen met zijn broer de grootste financiers van de Tea Party beweging, nvdr). Hierin verkopen Koch en zijn broer hun ziel aan de duivel. De song is tevens het muzikaal hoogtepunt van de plaat en een van de beste nummers die hij tot nu toe schreef.

En zo gaat het maar door. Cooder laat de president van de VS aan het woord in de blues ‘Cold Cold Feeling’, vertelt in ‘Kool-Aid’ het verhaal van een jongeman die door de regering-Bush overtuigd wordt dat ‘oorlog rechtvaardig is’ en in dienst gaat, om bij zijn terugkeer te ontdekken dat hij alles kwijt is.

Een andere titel ‘The 90 and the 9’ geeft ook goed aan waar Cooder staat, terwijl hij in de afsluiter ‘Take Your Hands Off It’ — een rauwe rocksong — keihard uitvaart tegen het sociaal onrecht.

Election Special heeft de lengte van een ouderwetse LP met zijn 38 minuten, maar is door de muzikale variatie en de intelligentie van de songs (Randy Newman mag gerust als referentiepunt aangehaald worden) heel wat indrukwekkender dan de meeste andere platen van tegenwoordig.

En dat, beste lezer, heeft niets met politiek te maken, maar alles met empathie en medemenselijkheid.

Koen De Meester

Ry Cooder, Election Special, Nonesuch Records)

Beoordeling: ++++