Wij gingen naar het openingsconcert op zaterdagmiddag en dat was meteen een voltreffer. In het unieke kader van de neogotische kapel van het Monasterium Poortackere aan de Oude Houtlei presenteerden acht muzikanten een breed en subtiel programma met Latijn als de rode draad.

Voor de meeste mensen ligt die dode taal ver van hun bed. Maar het is de verdienste van het Moralia-programma dat ze teksten van tweeduizend jaar geleden combineert met oude renaissancemuziek – muziek van 400 jaar terug – en hedendaagse kamerfolk. 

De combine van het vocaal ensemble Polyfoon (vier mannenstemmen onder leiding van Lieven Deroo) en de groep Eléonor met pianist Florejan Verschueren, cellist Lode Vercampt, violist/arrangeur Wouter Vandenabeele en zangeres/componiste Elly Aerden zorgde voor een geheel aparte en soms adembenemende belevenis.

Als van vandaag

Het vocaal ensemble nam –soms samen met Aerden – werk van de Sloveense componist Jacobus Gallus voor de rekening. De stemmen pasten perfect in het kader van de lichtjes vergane religieuze glorie, maar de teksten van onder meer Vergillius, Catullus, Ausonius en Martialis gingen over vriendschap, liefde, geluk, vrijheid, geld, hoogmoed, de muze… Het fijne was dat al dat Latijn ook een vertaling meekreeg en meteen viel de tijdloosheid ervan op. Als je het niet beter wist, dan zou je zweren dat ze vandaag waren geschreven of wat te denken van een fragment als: ‘Op aarde is vandaag geld de opperste koning, (…) zonder geld is niemand geliefd.’ 

De muziek van Gallus herinnert aan die van de Vlaamse polyfonist Orlandus Lassus, maar is tegelijk moderner en vraagt van de zangers een grote discipline. Toch klinkt ze vloeiend en uiterst melodieus. Gallus is vooral bekend door de vele religieuze composities, maar hij schreef voor zijn vrienden ook meer dan 100 luchtige moraliserende Latijnse stukjes waaruit hier geput werd. 

Wisselwerking

Mocht het programma louter uit deze oude prachtmuziek bestaan hebben, dan kon het evengoed in de Bijloke geplaatst worden, maar het was de afwisseling met de groep Eléonor die het geheel extra speciaal maakte. 

Elly Aerden en de andere groepsleden van Eléonor hebben namelijk een aantal Latijnse stukken als tekst aangewend voor nieuwe muziek. Die laat zich het best omschrijven als rijke kamerfolk met raakpunten aan de moorse muziek (te horen in het sublieme spel van violist Wouter Vandenabeele, bekend van Ambrozijn en Olla Vogola), fado, pop en chanson. Naast de fijne sound die de groep hanteert, is er de heerlijke stem van Elly Aerden (haar kennen we dan weer van bij Bodixel, Mairan, AmoRRoma…) die de luisteraar diep raakt. Dat effect bereikt ze niet door te overdrijven, maar op ingehouden wijze te zingen. Het resultaat is dat het Latijn niet klinkt als een oude, dode taal, maar als eentje die je niet kent. Als luisteraar kan je haast niet vermijden om aan de fadobenadering van grootheden als Mariza en Dulce Pontes te denken. 

Een hoogtepunt was een tekstfragment van Catullus dat eerst in de versie van Gallus door Polyfoon en daarna door Eleonor werd gebracht. De woorden ‘Odi et amo. Quare id faciam fortasse requiris. Nescio, sed fieri sentio et excrucior’ (‘Ik haat je en ik hou van je. Je vraagt je wellicht af waarom. Ik weet het niet. Maar ik voel het gebeuren en ik lijd eronder’) bleven lang hangen, net als de beide composities waartussen nochtans eeuwen liggen. Dat gevoel van tijdloosheid was dan ook één van de grote troeven van dit gedurfd en geslaagd concept. 

Alvast een mooie start van een welkom nieuw podium dat de toeschouwer het geraas en de regen van buiten volledig doet vergeten. 

info

De aperitiefconcerten (om 12 uur) met het Moraliaconcept zijn nog te zien volgend weekend, terwijl deze week op de middag telkens een concert van AmoRRoma te zien valt en er verder avondoptredens van onder meer Hans Mortelmans & Groep, Ellil, Lupa Luna, Lieven Tavernier, Oasama Abdulrasol en Trio Perdu. Alle info over dit mooi initiatief vindt u op Musicaliamusic.be