Wetenschappers van het Massachusetts Institute of Technology (MIT) doorploegden twintig jaar gegevens (tussen 1981 en 2000) en ontdekten dat de concentratie fijnstof in het noorden van het land 55 procent hoger lag in vergelijking met het zuiden, een verschil van zo’n 184 microgram per kubieke meter. Door die gegevens te vergelijken met de sterftecijfers in dezelfde jaren, stelden ze een sterk verband vast met overlijdens door hart- en longaandoeningen.

“We kunnen zeggen dat de blootstelling op lange termijn aan vervuiling, met name fijnstof, dramatische gevolgen heeft voor de levensverwachting”, zegt Michael Greenstone, hoogleraar Milieueconomie aan het MIT, die het onderzoek in samenwerking met collega’s in Israël en China leidde.

De wetenschappers wijten de fijnstofconcentratie en de verminderde levensverwachting vooral aan het grootschalige gebruik van steenkool als verwarmingsbron in het noorden van China. Boven de rivier Huai He, die als scheidingslijn gezien wordt tussen Noord- en Zuid-China, leverde de overheid tot 1980 gratis steenkool aan gezinnen.

Die konden zich zo warm houden in de winter, maar met een zware kost voor hun luchtkwaliteit.

“Het is niet zo dat de Chinese overheid dit bewust heeft veroorzaakt”, zegt Greenstone. “Het was het onbedoelde gevolg van een beleid dat in die periode verstandig leek.”

Universeel

De wetenschappers beperken zich in hun conclusie niet tot China. Ze besluiten ook dat algemeen gesteld kan worden dat elke bijkomende 100 microgram aan fijnstof per kubieke meter de levensverwachting bij de geboorte met drie jaar vermindert.

Tussen 1981 en 2001 telde China volgens cijfers van de overheid 400 microgram per kubieke meter, in Beijing op recorddagen zelfs 700 microgram. Luchtvervuiling wordt daarom een belangrijk politiek thema en leidt tot publiek protest.

“Iedereen begrijpt dat het onaangenaam is om in een vervuilde plaats te wonen”, zegt Greenstone. “Maar nu we met enige precisie kunnen zeggen wat de gezondheidskosten zijn, en hoeveel er van de levensverwachting af gaat, is het belang duidelijker van een evenwicht tussen groei en ecologische kwaliteit.”

Greenstone hoopt dat de resultaten een impact zullen hebben in China maar ook in andere groeilanden die hun consumptie van steenkool opdrijven. Naast de klimaatverandering biedt de conclusie een tweede argument om het verbruik van steenkool aan banden te leggen.

“Dit onderzoek toont mee aan dat er onmiddellijke, lokale redenen zijn voor China en andere ontwikkelingslanden om minder fossiele brandstoffen te gebruiken”, zegt hij. “De planeet zal het broeikaseffect niet oplossen zonder de actieve participatie van China. Dit kan ze een reden geven om te ageren.”