Interview, Nieuws, Europa, Economie, België, ACV, Turkije, Vakbondsrechten, Luc Cortebeeck, ILO-conventies -

Luc Cortebeeck bezorgd over vakbondsrechten in Turkije

BRUSSEL - Van 2 tot 5 maart was ACV-voorzitter Luc Cortebeeck in Turkije aan het hoofd van een missie van de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO). De missie kwam er omdat de Turkse regering het niet zo nauw neemt met fundamentele bepalingen uit de IAO-conventies. DeWereldMorgen.be had een gesprek met Luc Cortebeeck over zijn Turkse ervaringen.

vrijdag 12 maart 2010 10:07
Spread the love

De Turkse regering neemt het niet bepaald erg nauw met fundamentele bepalingen uit de IAO-conventies. Vooral IAO-conventie 87 over de vrijheid van vereniging en de vakbondsvrijheid ligt zwaar onder vuur. Hoewel Turkije deze conventie al in 1993 ratificeerde, blijven er herhaalde klachten binnenlopen.

In juni vorig jaar besliste de voltallige IAO-conferentie in Genève dat het hoog tijd werd dat experts de toestand op het terrein zouden gaan onderzoeken. Cortebeeck, die op een grote internationale expertise kan bogen, leidde de missie als vertegenwoordiger van de werknemersorganisaties. Ed Potter (VS) vertegenwoordigde de werkgeversorganisaties.

De Turkse regering was niet erg opgetogen met het bezoek van de IAO-missie. Wat was er aan de hand?

Luc Cortebeeck: “De missie heeft pas nu kunnen plaatsvinden – na stevige diplomatieke druk – omdat de Turkse overheid niet stond te springen om ons te ontvangen. Gewoonlijk kan zo’n missie op het einde een gesprek aangaan met de premier of zelfs met de president van een land, maar in Turkije moesten wij het stellen met de viceminister van Arbeid. Verder zijn we niet gekomen.”

“Nochtans had de Turkse regering in 2008 een opening gemaakt. Werkgevers en vakbonden hadden na dagen onderhandelen in Bursa een akkoord bereikt over de vakbondsvrijheid en het sociaal overleg. De toenmalige minister van Arbeid leek oprecht te willen sleutelen aan enkele fundamentele tekorten en zette het akkoord om in een wetsontwerp dat werd ingediend bij het parlement. Het akkoord was nog niet helemaal in overeenstemming met de IAO-nomen, maar er was toch een stevige stap vooruit gezet.”

“Maar om onduidelijke redenen verdween de minister van het toneel en zijn opvolger heeft het wetsontwerp ingetrokken. Zijn nieuwe voorstel beantwoordt helemaal niet aan de minimale IAO-criteria. Vooral Conventie 87 over de vakbondsvrijheid wordt met voeten getreden. De toestand is ondertussen echt onhoudbaar geworden en de regering in Ankara houdt het been stijf. Daarom besliste de IAO-Conferentie vorig jaar om een missie te sturen. Eerder was ik al betrokken bij dergelijke missies naar Colombia en Guatemala. Maar dit keer was het echt moeizaam.”
 
De sociale partners, ook de Turkse werkgevers, zijn dus wel bereid om tot een akkoord te komen dat meer in de lijn ligt van de IAO-conventies?
 
“Inderdaad, zowel de drie grote Turkse vakbondskoepels van de openbare diensten als uit de privésector, als de werkgeversorganisaties zijn vragende partij voor grondige veranderingen.”

“Met hen hebben we uitgebreide en vruchtbare gesprekken gevoerd. Wij bezochten de drie vakbonden van de openbare sector. Dat deden we ook bij de drie confederaties van de privésector. Turk-is is de meer conservatieve, oudste en grootste vakbond en vertegenwoordigt twee miljoen leden. Hak-is werd opgericht als een islamitisch-ideologische vakbond en vertegenwoordigt 310.000 leden. Ze onderhoudt goede relaties met de AKP van premier Erdogan. Disk is een veeleer links-progressieve vakbond. Ze scheurde af van Turk-is en telt 376.000 leden.”

“Maar het is duidelijk de regering die van geen akkoord wil weten. Het eindgesprek met de viceminister van Arbeid verliep heel moeilijk. Wij deelden hem mee dat alle sociale partners opnieuw bereid waren om een Bursa-overleg te organiseren, zoals in 2008. Dat zou dan de basis kunnen vormen van een nieuwe wetgeving. De IAO biedt daarbij de nodige ondersteuning aan om alle resterende problemen op te lossen.”

“Ook de grootste vakorganisatie zoals Turk-is en de werkgevers, die nog voordeel kunnen halen uit de huidige regeling, verklaarden zich bereid die voordelen op te geven. Ze beseffen zeer goed dat indien Turkije bij de Europese Unie wil komen, ze in de toekomst toch niet houdbaar blijven. De viceminister zei dat dit niet kon en liet onmiddellijk de sociale partners bellen. Een gemeenschappelijk afsluitend gesprek met werkgevers, werknemers en regering bleek onmogelijk. De regering zou de sociale partners na maanden van radiostilte toch uitnodigen. Maar ze wilde dus duidelijk geen pottenkijkers …”

Is de situatie van de duizenden TEKEL-werknemers, die al maanden staken en actievoeren tegen de privatisering of sluiting van hun bedrijven, ook ter sprake gekomen in de onderhandelingen?
 
“Wij hebben de toestand van de TEKEL-arbeiders aangekaart bij de IAO-vertegenwoordiger in Ankara. Duizenden werknemers dreigen hun werk te verliezen of in een veel ongunstiger statuut terecht te komen door de privatisering van het vroegere staatsbedrijf. De acties van de werknemers worden door de regering als ‘terroristisch’ afgeschilderd. En met ‘terroristen’ praat je niet, daar stuur je de politie of het leger op af. Dat is ook de houding in de Koerdische kwestie en zo raken de zaken maar niet opgelost.”

“Typisch voor Turkije is het grote aandeel van mensen die werken in de informele sector. Dat aantal is zelfs groter dan de officieel geregistreerde werknemers. Bovendien kent Turkije een grote openbare sector, die nu wel wordt geprivatiseerd. Een proces dat niet van een leien dakje loopt. Mensen verliezen hun voordelig statuut.”

“In de openbare sector is het officieel niet toegelaten te staken. Deelnemen aan niet toegelaten acties kan tot gevangenisstraffen leiden. Meer dan 450.000 ambtenaren mogen zich niet aansluiten bij een vakbond. Ze kunnen niet over alle arbeidsvoorwaarden onderhandelen. In de privésector mogen werknemers met een tijdelijk contract – en dat zijn er heel veel – niet toetreden tot een vakbond.”
  
Turkije is kandidaat om lid te worden van de Europese Unie en de regering-Erdogan wil werk maken van de nodige hervormingen. Maar het rapport van jullie missie zal die toetreding niet vergemakkelijken?

“In ons eindverslag kunnen we enkel aangeven dat er ondanks de vroegere en de huidige missie, ondanks de geboden technische ondersteuning, op geen enkele wijze vooruitgang werd geboekt. Het ziet ernaar uit dat Turkije in juni opnieuw ter verantwoording zal worden geroepen tijdens de IAO-conferentie in Genève wegens schending van Conventie 87.”

“Wij zullen ons verslag ook overmaken aan de Europese Unie. De opening van de onderhandelingen over het Social Chapter 19, één van de vele belangrijke voorwaarden voor toetreding tot de EU, zal voorlopig wellicht onmogelijk zijn. Het is echt jammer dat de regering zich zo hardnekking blijft verzetten in deze kwestie.”

“Het is mijn persoonlijke overtuiging dat Turkije het best bij de EU zou komen. Dat is zeker positief voor de belangen van de werknemers, maar dan moet het land natuurlijk eerst aan alle voorwaarden voldoen. Al onze gesprekspartners verwachten veel van een eventueel Turks lidmaatschap. Mensen zien dat als een hefboom om dingen ten goede te kunnen veranderen.”

“Volgens de voorzitter van TISK, de werkgeversfederatie, moet Turkije dringend evolueren naar het Europees sociaal model en moet de sociale regelgeving conform de IAO-normen en het Europees sociaal charter worden gewijzigd. Hij is een groot voorstander van Turks lidmaatschap van de EU.”
 
Heeft u enig idee waarom de regering zich zo hard opstelt? Gebeurt dat onder druk van het leger?
 
“De spanningen tussen de AKP-regering van premier Erdogan en het leger lopen de laatste weken alleszins weer hoog op. Turkije is een complex land met verschillende machtsniveaus. Ik heb de indruk dat ze schrik hebben dat ze te veel macht uit handen geven. Ook de verharde houding tegenover de PKK in de Koerdische kwestie past daarin.”

“Vrije vakbondsorganisaties die aan de controle van de regering ontsnappen en zich misschien zelfs politiek zouden gaan uiten, worden als een bedreiging gezien. Het is een land met een zeer autoritaire traditie en een enorm sterk uitgebouwd staatsapparaat en overheidssector.”

“A disaster for Turkey and the Turkish people and workers, zo verwoordden wij ten aanzien van elkaar onze gevoelens aan het einde van de missie. Echt een gemiste kans. Wij kunnen enkel hopen dat door ons verslag de ogen worden geopend en dat het een startpunt kan zijn voor de verbetering van de situatie van de werknemers.”

“De druk vanuit Europa kan daartoe zeker bijdragen. De Belgische ambassadeur in Ankara bracht ons in contact met de permanente vertegenwoordiging van de Europese Unie in Turkije. Dit was bijzonder interessant voor onze delegatie. De EU toonde zich op haar beurt erg geïnteresseerd in ons verslag. Bovendien zal het verslag ook dienstig zijn voor het toekomstig Belgisch voorzitterschap van de Europese Raad.”

take down
the paywall
steun ons nu!