Foto: Flats!, Flickr / CC BY-NC-SA 2.0 (More information about the rights of this work, see below article)

Open brief - Anaktisi VZW, IMLandelijk VZW, Over De Grenzen Heen VZW .

Lotgenotengroepen slachtoffers na seksueel geweld schrijven open brief aan Dalle

Vlaams minister Benjamin Dalle stelde eind maart voor om voor bepaalde nieuwe medewerkers bij jeugdwerkorganisaties een uitzondering in te voeren op de controle van een uittreksel uit het strafregister. Lotgenotenorganisaties van slachtoffers na seksueel geweld zijn geschokt en schreven deze open brief.

donderdag 5 mei 2022 12:50

Spread the love

Geachte aangeschrevenen,

Wij, lotgenotengroepen seksueel geweld, werden via de besluiten van de Vlaamse regering op de hoogte gebracht van de intentieverklaring van Minister Dalle tot het verkrijgen van een uitzondering betreffende het opvragen van een attest goed gedrag en zeden (model 2) voor elke nieuwe medewerker en vrijwilliger binnen jeugdwerk.

We reageren verontrust en verbaasd op het advies van de Vlaamse Jeugdraad [i] aan Minister Dalle die terughoudend werkzaam reageert op het invoeren van deze administratieve verplichting, waarbij “de beoogde doelstelling niet onverdeeld opweegt tegen de mogelijke nadelen van de verplichte opvraging”. Nochtans krijgen wij van onze leden vaak de ervaring terug dat, zelfs nadat hun misbruiker veroordeeld is voor zedenfeiten op minderjarigen, deze simpelweg opnieuw aan de slag gaat bij een andere jeugdwerking.

Een uniform waakzaam beleid

Het onderzoek ‘Geweld, gemeten en geteld’ van UC Leuven Limburg [ii] peilde naar de omgeving waarin kinderen en jongeren met seksueel grensoverschrijdend gedrag te maken krijgen. Zeker 7,8% van de kinderen en jongeren in de jeugdbeweging (5,8% van de meisjes en 9,4% van de jongens) en 6,8% van de kinderen en jongeren in de sportclub (4,3% van de meisjes en 8,8% van de jongens), heeft het afgelopen jaar minstens één vorm van seksueel grensoverschrijdend gedrag ervaren. Ook uit de cijfers binnen het jaarverslag van de Zorgcentra Seksueel Geweld blijkt 35% van de aanmelders minderjarigen te zijn.

Het decreet betreffende de verplichting tot opvragen van het attest goed gedrag en zeden, model 2, wordt door Kabinet Dalle aanvaard in de sportwereld doch niet in het jeugdwerk. Deze verplichting niet toepassen in het jeugdwerk lijkt ons weinig logisch, gezien er volgens onderzoeken meer slachtoffers vertegenwoordigd zijn binnen jeugd dan binnen sport.

Vals gevoel van veiligheid

Als slachtoffers van seksueel grensoverschrijdend gedrag en/of seksueel geweld zijn we ons erg bewust van een vals gevoel van veiligheid. Het opvragen van model 2 aan alle meerderjarige medewerkers en vrijwilligers binnen jeugd lijkt ons net geen vals gevoel van veiligheid. Het bewijst enkel een waakzaam beleid over de veiligheid van onze jongeren.

Wij volgen de kritiek die Minne De Boeck van het Universitair Forensisch Centrum brengt in de media [iii]. Ze geeft terecht aan dat een attest goed gedrag en zeden (model 2) geen absolute zekerheid of waarheid is.[iii] Door een verscheidenheid aan factoren klopt het dat bijzonder weinig 18-jarigen geen blanco strafblad heeft. Doch zijn ze er, de personen die op hun 18-jarige leeftijd reeds aan opgelegde juridische voorwaarden dienen te voldoen. Deze opgelegde juridische voorwaarden mogen niet zomaar genegeerd worden wil justitie hun slagkracht behouden. Daarnaast wensen ook wij als slachtofferorganisaties dat het model 2 in België veel sneller kan worden geactualiseerd na een veroordeling, en bijgevolg efficiënter werkt.

Bovendien is niet elke medewerker binnen de jeugdwerking een jongere. Zo zijn er kookouders op kamp, personen voor vervoer en logistiek, personen die opleidingen geven, enz. Het attest goed gedrag en zeden (model 2) niet opvragen aan deze personen is wat ons betreft nalatig. De veiligheid van kinderen en jongeren beschermen kan niet stilzwijgend.

Liesbeth Noens, advocate gespecialiseerd in zedenfeiten, geeft aan dat het niet is omdat je een probleem niet volledig kunt oplossen, je niet moet nalaten de bres in de dijk te dichten. [iii] Dat is een van de redenen waarom ook het Centrum voor Ethiek in de Sport (ICES) adviseert om het document op te vragen.

Dit advies is gevolgd door minister Weyts van Sport. ‘Die zedenpleger kan ook zijn kans wagen bij een andere federatie of in een ander maatschappelijk domein. Om die reden moeten we tot een uniforme regeling komen voor de verschillende beleidsdomeinen want ook in de jeugdsector zijn de afspraken niet altijd duidelijk. Een gestroomlijnde aanpak is hier op zijn plaats.’

Het vermijden van recidive

Een tot zedenfeiten veroordeelde persoon kan, al dan niet in het kader van een voorwaardelijke vrijlating, als voorwaarde “een nuttige vrijetijdsbesteding” opgelegd krijgen. Het is dus mogelijk dat een persoon die veroordeeld is voor zedenfeiten op minderjarigen in het kader van zijn justitiële voorwaarden tot vervroegde vrijlating, lid kan worden van een jeugdwerking. We stellen daarom dat, wanneer enkel de organisaties onder het beleidsdomein jeugd nalaten het attest goed gedrag en zeden model 2 op te vragen, dit voor een aanzuigeffect zal zorgen van net die groep personen die vanuit andere motivaties dan het welzijn van onze kinderen de toenadering tot onze jongeren opzoeken.

Wij beweren niet dat personen die veroordeeld zijn voor zedenfeiten geen tweede kans verdienen. Als slachtofferorganisaties erkennen en waarderen wij de inzet van daderhulp. Het opvragen van een attest goed gedrag en zeden (model 2) betekent voor ons niet dat de personen die ooit werden veroordeeld voor zedenfeiten automatisch dienen geweerd te worden uit de vrijetijdsbeleving van hun keuze. Deze personen hebben het recht om kansen te krijgen binnen hun (maatschappelijk) herstel en re-integratie, dit door in alle openheid te kunnen communiceren met de mensen in hun sociale omgeving. Door open kaart te spelen zal de kans dat een persoon recidiveert aanzienlijk dalen, blijkt uit studies ter zake.

Educatie en vorming

Samen met de Vlaamse Jeugdraad geloven wij sterk in de meerwaarde van campagnes, vormingen en educatief materiaal betreffende seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld. Wij zetten hier als organisaties dan ook al jarenlang op in en staan open tot een samenwerking. Onze ervaringsdeskundigheid kan voor velen een meerwaarde zijn.

Waar Onderwijs, Sport, het Kinderrechtencommissariaat, … , het opvragen van model 2 reeds als automatisme in hun werkingen heeft ingebouwd, wenst de Vlaamse Jeugdraad en kabinet Dalle hier net van af te stappen. Hierin negeert de Vlaamse regering niet enkel de ervaringsdeskundigheid van ons, de lotgenotenorganisaties seksueel geweld, maar ook de expertise van het middenveld en gespecialiseerde advocatuur, en de vele academische bevindingen ter zake.

Preventie vergt waakzaamheid. Waakzaamheid vergt educatie en vorming. Een uniforme regeling die even waakzaam blijkt in jeugd als o.a. sport is geen optie, het is een noodzaak.

Onze visie

Vanuit onze visie als slachtofferorganisaties rond seksueel grensoverschrijdend gedrag en/of seksueel geweld lijkt het opvragen van een uittreksel uit het strafregister als vermeld in artikel 596, tweede lid van het Wetboek voor Strafvordering bij nieuwe of bestaande medewerkers, weinig nadelen op te leveren. Het bespreekbaar maken van seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld is altijd te prefereren over een stilzwijgen. Dit niet enkel vanuit slachtofferperspectief, maar ook vanuit daderhulp.

Door het toevoegen van deze relatief kleine administratieve verplichting bij het aanstellen van een nieuwe vrijwilliger of medewerker, verzekert men niet enkel een open dialoog over seksueel grensoverschrijdend gedrag en/of seksueel geweld, het is ook de ideale kans om via deze verplichting in te zetten op die educatie en vorming waar zowel wijzelf als de Vlaamse Jeugdraad toe oproepen.

Het wegstappen van een uniforme waakzaamheid in de strijd tegen seksueel grensoverschrijdend gedrag en/of seksueel geweld zou een bres slaan in die dijk. Waar men binnen jeugd vandaag een hogere prevalentie telt inzake seksueel grensoverschrijdend gedrag dan in sport, zou net deze eerste nalaten alle mogelijke middelen in te zetten om die bres te dichten. Waakzaamheid nalaten kan zorgen voor een aanzuigeffect van personen die met andere intenties dan het welzijn van onze kinderen, het jeugdwerk opzoeken.

Wij vragen dan ook met aandrang om structureel nieuwe slachtoffers van seksueel grensoverschrijdend gedrag en/of seksueel geweld te vermijden door het opeisen van het attest goed gedrag en zeden (model 2) aan elke (nieuwe) meerderjarige medewerker en vrijwilliger die actief is in een organisatie dat werkt met minderjarigen, en dit ongeacht het beleidsdomein waaronder die (jeugd)werking resulteert.

Hoogachtend,

Floor Verhamme – Anaktisi VZW

Marleen Achtergaele – IMLandelijk VZW

Marijn Depraetere – Over De Grenzen Heen VZW