De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

Loontrekkende tewerkstelling piekt weer in 2014

Loontrekkende tewerkstelling piekt weer in 2014

vrijdag 29 mei 2015 16:56
Spread the love

Als effectieve jobcreatie zich verbindt met de wisseling van generaties, dwz hogere uitstroom van de babyboomgeneratie dan instroom jongeren dan heeft tewerkstellingsevolutie minder te maken met beleid en conjunctuur dan men zou (moeten/kunnen) denken.

De opvolging van de loontrekkende tewerkstelling op een zo gedetailleerd mogelijk niveau en dit voor elk leeftijdsjaar in een tijdslijn die nu al tot 2008 teruggaat is dan een minimale must voor elkeen die nog iets over jobcreatie en jobevolutie wil zeggen. Als daarbij het onderscheid kan gemaakt worden tussen de tewerkstelling in de lokale besturen en de anderen dan is dat meegenomen. Desgewenst kunnen ook al deze elementen voor mannen en vrouwen gedifferentieerd.

Deze bijdrage en vooral de grafieken (zie bv deze van het Spoor hierboven) zijn een illustratie vaneen beperkte doortocht in de wondere wereld van de diverse sectoren en hun tewerkstellingsevolutie. De tabellen zijn hier wegens reproductieproblemen niet weerhouden, deze kunnen geconsulteerd in BuG 271.

.Alle loontrekkende tewerkstelling samengeteld, deze van de RSZ en de
RSZ-PPO (lokale besturen) laten opnieuw een piek zien een groei van +0,6%
in 2014: +0,7% voor RSZ-tewerkstelling en -0,4% lokale besturen. De
publieke dienstverlening in de loontrekkende tewerkstelling stijgt van
45,5% tot 45,8% in 2014.
 
Dus voor wie zich graag amuseert met het volgen van de evolutie van de
tewerkstelling is het weer hoogdag. De RSZ-cijfers voor elk van de 916
deelsectoren op 31/12/2014 zijn ter beschikking gekomen zodat de bestaande
tijdsreeks vanaf 20089 kan aangevuld worden. De ontwikkelde formats van de
lokale tewerkstelling (RSZ-PPO) zijn nu ook beschikbaar voor de
RSZ-tewerkstelling en het totaal kan dus gemaakt voor alle loontrekkende
tewerkstelling in België. Hiermee wordt in een oogopslag duidelijk wat de
leeftijdsverdeling is per deelsector, wat de evolutie is van 2013-2014 en
van 2009 tot 2014, waar het verlies of de winst zit en op welke
leeftijden. Maar ook wat de uitstroom eindeloopbaan en wat het
‘vervangingspercentage is, dwz of de aangroei in tewerkstelling groter is
dan de uitstroom eindeloopbaan.
 

Tabel


Tewerkstelling 2009, 2013, 2014, aantal, evolutie
 

Tabel


Loontrekkenden 2008-2014 met detail, subtotalen
  

Tabel

Loontrekkenden en evolutie in aantal en % 2008-2014
 

 
1. Inleiding

Dus voor wie zich
graag amuseert met het volgen van de evolutie van de tewerkstelling is het
weer hoogdag. De RSZ-cijfers voor elk van de 916 deelsectoren op
31/12/2014 zijn ter beschikking gekomen zodat de bestaande tijdsreeks
vanaf 2008 kan aangevuld worden. De ontwikkelde formats van de lokale
tewerkstelling (RSZ-PPO) zijn nu ook beschikbaar voor de
RSZ-tewerkstelling en het totaal kan dus gemaakt voor alle loontrekkende
tewerkstelling in België. Hiermee wordt in een oogopslag duidelijk wat de
leeftijdsverdeling is per deelsector, wat de evolutie is van 2013-2014 en
van 2009 tot 2014, waar het verlies of de winst zit en op welke
leeftijden. Maar ook wat de uitstroom eindeloopbaan en wat het
‘vervangingspercentage is, dwz of de aangroei in tewerkstelling groter is
dan de uitstroom eindeloopbaan.

Het is onmogelijk om al deze tabelletjes en grafieken in beeld te brengen.
Zelfs wie het per sector wil doen is enkele uren zoet. Maar wie nog
ter zake wil meespreken over de economische evolutie kan niet anders dan
dit materiaal ter hand nemen, wil men niet riskeren in de volledige
irrelevantie terecht te komen of zomaar wat te zeggen. Het is dus alles
samen een harde noot om te kraken maar met een wonderzoet resultaat:
inzicht en kennis van zaken.

De tabellen voor lokale besturen (RSZ-PPO), RSZ en het totaal zijn
geïntegreerd als 3 bladzijden in een excel tabel. Door voor elke willekeurige
sector rij, subtotaal of totaal te kopiëren (één muisklik) en te plakken op
de 2de rij van het blad ‘grafieken’, (een 2de muisklik) kan men onmiddellijk
het resultaat zien voor deze sector in 2 tabellen en grafieken.

Voor we in detail gaan voor enkele sectoren illustreren we deze tool
met het totaal voor alle loontrekkenden die werkzaam zijn in België, dus
lokale besturen en RSZ-tewerkstelling samen. Voor alle gegevens zie tabel

Tewerkstelling 2009, 2013, 2014, aantal en evolutie

 
2. Detail loontrekkenden
2008-2014 met opdeling Publieke dienstverlening

In tabel

Loontrekkenden 2008-2014 met detail, subtotalen
kan men gemakkelijk
de deelsectoren opzoeken. Ook vindt men een hergroepering van alle
sectoren in publieke en niet-publieke tewerkstelling/dienstverlening.
Publieke dienstverlening zijn sectoren waar de overheid volledig, of langs
overheidsinstanties in hoofdzaak tussenkomt in de financiering. Voor de
opdeling baseren we ons ondermeer op de indeling van het

Expertenrapport
over de loonkostenevolutie.

De publieke dienstverlening is gestegen van 45,5% van de loontrekkende
tewerkstelling in 2013 naar 45,8% in 2014. In 2008 was de publieke
dienstverlening goed voor 43,5% en 44,6% in 2009 na de crisis. Hiermee
wordt duidelijk dat de publieke tewerkstelling België de crisis heeft doen
overleven, en de verdere uitbouw van de publieke dienstverlening maakt
België meer crisisresistent.
 

3
. Rangschikking deelsectoren naar in- en uitstroom

In tabel

Loontrekkenden en evolutie in aantal en % 2008-2014
is het mogelijk om
alle 916 sectoren te sorteren in opgaande en neergaande zin wat aantal
loontrekkenden, evolutie en evolutie% betreft per jaar en voor de periode
2008-2014. Op deze tabel gaaan we hier niet verder in.

In neergaande zin, dwz volgens vermindering aantal loontrekkende vallen de
Bejaardenhomes ROB op, maar dat is omdat er een omzetting geweest is naar RVT-personeel, zie
+21.650 in de 2de tabel. Elk cijfer kan dus een ander verbergen, maar
meestal is duidelijk waarom er een vermindering of vermeerdering is. Ook
personeel winkels 400-2500m2 vermindert maar er komt meer groei bij
niet-gespecialiseerde winkels van +2500m2.
 
Het betreft hier de evolutie over 5 jaar, maar in de tabel kan op de evolutie
in elk jaar op aantal en % gesorteerd worden evenals op het aantal
loontrekkenden zelf. We geven enkel de sectoren met meer dan -2.000
uitstroom en +2000 instroom.

4. Alle loontrekkenden in Belgie
naar leeftijd, eindeloopbaanvervanging enz.

Zie
Tabel

Tewerkstelling 2009, 2013, 2014, aantal, evolutie

RSZ-tewerkstellling stijgt met 0,7%, de lokale tewerkstelling daalt met
0,4% zodat een positief saldo overblijft van +0,6%. Zoals reeds aangegeven
kan een deel van de ‘achteruitgang’ van lokale tewerkstelling op rekening
geschreven worden van het doorschuiven van een bejaardenhome van publiek naar
een private VZW, het tewerkstellingssaldo dient dus best op globaal niveau
bekeken.
 
Er wordt nagegaan hoeveel van de 55+ van 2013 terug te
vinden zijn als 56+ in 2014. Voor het totaal gegeven is dat -66.101.
Gezien er 20.615 loontrekkende bijgekomen zijn is er een instroom geweest
in de tewerkstelling (vervanging en uitbreiding samen) van 86.716
loontrekkenden, of een vervangings% van 131% tav van wie de arbeidsmarkt
eindeloopbaan verlaten heeft.
   

DeWereldMorgen.be
 
DeWereldMorgen.be
 

In de 2de grafiek wordt
een projectie gemaakt van het % evolutie per leeftijdsjaar van het aantal
loontrekkenden tussen 2013 en 2014. Tot 30 jaar is er instroom en vanaf 51
begint de uitstroom met een piek op 60 jaar.

In een
evolutie op 5 jaar, tussen 2009 en 2014 met een gelijkaardige tabel en
grafieken wordt de impact van het beleid na de crisis van 2008 duidelijk.
  
Niet zozeer de relatieve hoogte van de
werkloosheid is verwonderlijk, wel de jaarlijkse instroom van nieuwe
loontrekkenden, vooral ter vervanging en deels in nieuwe tewerkstelling.
Tussen 2009 en 2014 hebben er 353.184 loontrekkenden van 50+ de
arbeidsmarkt verlaten. Doordat er 73.856 loontrekkenden zijn bijgekomen
betekent dit dat et er 427.041 nieuwe werknemers zijn bijgekomen. De
werknemers die va job verwisselen worden hier niet meegerekend. Van de 100
jobs die een nieuwe werknemer vonden zijn er 83% vervangingsjobs en 17%
nieuwe jobs. De instroom van nieuwe werknemers ter vervanging van wie de
arbeidsmarkt verlaat is met grote voorsprong de grootste
tewerkstellingsleverancier, en dat wordt wel eens vergeten.

In tegenstelling met de laatste 15 jaar verlaten nu meer mensen de actieve
bevolking dan er jongeren op de markt komen, zodat deze
vervangingsdynamiek de komende 25 jaar alsmaar zal versnellen, en zal
aangevuld worden met nieuw gecreëerde tewerkstelling, zodat ook bestaande
werkloosheid zal opgezogen worden.

In het grafische beeld wordt de leeftijdverdeling van 5 jaar geleden, 2009
met 5 jaar doorgeschoven, dwz de lijn wanneer niemand zou bijgekomen zijn
en niemand vertrokken. Daarop wordt de effectieve lijn van 2014 geplakt
zodat onmiddellijk duidelijk wordt welk volume en op welke leeftijd is
weggegaan (onder de donkere lijn) en hoeveel en op welke leeftijd
bijgekomen is, boven de donkere lijn.

   
DeWereldMorgen.be
 
DeWereldMorgen.be

Voortgaande op het algemene beeld van de primaire, secundaire, tertiaire
en quartaire sector wordt ingegaan op enkele deelsectoren.
 
4.1. Primaire sector: de landbouw, een stabiele sector voor 16.617
werknemers

 
DeWereldMorgen.be

De landbouwsector boomt bij de jongeren, er is een sterke verjonging bezig
ook met de vervanging van elke gepensioneerde door 2,5 werknemer de
laatste 5 jaar en een personeelsgroei van 10,4%.

4.2. Secundaire sector: een alsmaar kleiner aandeel in de tewerkstelling

Op een jaar tijd is de tewerkstelling met 2,0% verminderd en is geen
enkele gepensioneerde vervangen.
     
Op vijf jaren tijd is er een daling van de tewerkstelling in de secundaire
sector met 50.900 werknemers of -6,6%. Op 3 gepensioneerden is er maar 1
vervangen.
  

DeWereldMorgen.be

Na 35 jaar begint de uitstoot van werknemers al die vanaf
40 jaar accelereert en op 55 jaar in hoog tempo liquideert. De jobcreatie
en een perspectief voor werklozen zal zeker niet van de secundaire sector
komen, ook al zal deze sector nog voor elke verloren job een veelvoud van
overheidstegemoetkoming, belastingvermindering, betaald educatief verlof,
premies voor nachtarbeid en wat al meer binnenhalen.
 
4.2.1. De industrie, een uitzichtloze weg bergaf

De lastenverminderingen moeten er voor zorgen dat de secundaire sector,
naast de belastingsvrije winsten, nog eens een (laatste) voordeel kan doen
door verminderde sociale bijdragen. Daar heeft de automobielindustrie de
laatste decennia al het voorbeeld voor gegeven. Voor elke verloren
arbeidsplaats in de secundaire sector moet het budget van 4 jobs in de
publieke dienstverlening geïnvesteerd worden, hetzij afgebouwd, hetzij
niet gecreëerd.
 

DeWereldMorgen.be
 
DeWereldMorgen.be

Over 5 jaar beschouwd wordt duidelijk dat werknemers in de industrie vanaf
35 jaar al een vogel voor de kat zijn, na 40 jaar is er een alsmaar
groeiende uitval. Van vervanging van wie met pensioen gaat is nauwelijks
nog sprake. Op 5 jaar beschouwd is dat 1 op 3 werknemers op pensioen, in
2014 was dat maar 1 op 10.

4.2.3. De auto-assemblage

De auto-assemblage is een uitstervende sector met een hoog
ouderdomsgehalte wat personeel betreft en een klein aantal jongere
werknemers. De druk om langs ‘brugpensioen’ hier een mouw aan te passen
zal groot blijven tot de laatste productie is verdwenen. We brengen de
laatste vijf jaar in beeld. Voor elke gepensioneerde ging er nog een
fractie van job bijkomend verloren de laatste 5 jaar.
 

DeWereldMorgen.be

 
Het beeld van werknemers in het ‘toebehoren van auto’s’ geeft een hogere
spreiding van leeftijden, het is daar dat het schoentje van de
werkloosheid zonder perspectief op ‘brugpensioen’ sterker wringt.
    

 Toebehoren
autovoertuigen

DeWereldMorgen.be

4.2.4. Enkele andere onderdelen van de industrie

Voor elk van de deelsectoren kan tot in het kleinste detail nagegaan wat
de evolutie is op één jaar als op 5 jaren, zie tabel

Tewerkstelling 2009, 2013, 2014, aantal, evolutie
.

Voor de chemie bv, een sector met 117.385 werknemers in 2014 en een
verlies van 4% de laatste 5 jaar en een vervanging van 2 van de 3
gepensioneerden ziet de leeftijdsverdeling er als volgt uit:
   

Chemie
DeWereldMorgen.be

 
Ook hier is duidelijk dat de generatiewissel
hard zal toeslaan en veel jongeren nodig zullen zijn de komende 10 jaar om
deze ‘dure’ werknemers met hoge anciënniteit te vervangen. Voor elke
deelsector kan nagegaan worden waar de knooppunten liggen en waar in
opleiding, ook volwassenenopleiding dient voorzien.
 
Om het af te leren nog een beeld van de voedingsnijverheid, goed voor
87.976 werknemers in 2014, met een afname van -1,1% op 5 jaar. Ook hier
het typische beeld van een oudere werknemersgroep en een vervanging van 9
op 10 gepensioneerden. En daaronder de textielnijverheid waar de laatste 5
jaar blijkbaar een ravage gebeurd is, nl een vermindering van 28.018
werknemers naar 21.606 of -22,2% over alle leeftijden heen met een zeer
beperkte instroom van jongeren. Maar ook hier zal het vertrek van de 50+
de komende jaren in de kuiten bijten, ook voor Metaal dat 135.369 mensen
tewerkstelt.
 

Voedingsnijverheid
DeWereldMorgen.be
Textiel
DeWereldMorgen.be
Metaal
DeWereldMorgen.be
Metallurgie, producten van metaal
DeWereldMorgen.be
Vervaardigen machines, apparaten en werktuigen
DeWereldMorgen.be

De Metallurgie stelt in 2014 nog 25.415 werknemers te werk, dat is 15,2%
minder dan in 2009, met een vervangings% voor gepensioneerden van 0%.

33.434 werknemers in de Vervaardiging van machines, -6,2% op 5 jaar geeft
het meest evenwichtige beeld naar leeftijd, pensionering wordt de laatste
5jaar maar met 1 op 2 vervangen maar er is een serieuze instroom van
jongeren, en er komt nog een piekje aan van de babyboom.
 
4.2.5. De Bouwnijverheid

De Bouwnijverheid verliest van haar pluimen met een vermindering van 9.530
bouwvakkers de laatste 5 jaar, waarvan -4.711 in 2014, of -2,3%. Van
vervanging van gepensioneerden is geen sprake meer geweest, voor elke 3
gepensioneerden is in 2014 nog 1 bouwvakker extra weggegaan.
   

DeWereldMorgen.be
 

Ook hier
hetzelfde fenomeen als de industrie, na de leeftijd van 30 jaar is er al
een bouwvlucht die langzaam de gehele leeftijdscurve overspant met een
versterking vanaf 55 jaar. Anders dan bij de overheid is er het laatste
decennium een verjonging gebeurd zodat de -35 jarigen pieken.

4.3. Tertiaire sector

In de tertiaire sector is het te doen, daar wordt de ‘commerce’ gedaan,
daar is de booming business, daar is de jobcreatie, maar daar zal de
automatisering en robotisering volgens de moderne profeten toeslaan. We
geven het beeld over 1 jaar en over 5 jaar beschouwd.
  

DeWereldMorgen.be

  

De evolutie op 1 jaar
toont het belang van de tertiaire sector voor de instroom van jongeren,
ook al is uitstroom eindeloopbaan (nog) erg laag en is er geen
babyboompiek omdat de sector pas de laatste decennia ontwikkeld is. De
piek situeert zich in de kop van de olifant. Voor elke pensionering zijn
er 2 die tewerkgesteld worden.

De laatste 5 jaar is er een tewerkstellingsgroei van 71.014 geweest of
+4,9% in de tertiaire sector, gezien de beperkte pensionering is het
vervangings% 159% of 1,5 werknemer voor elke eindeloopbaan.

 

DeWereldMorgen.be
 

De jongereninstroom piekt
en zal voor de toekomst de ganse carrière meegedragen worden. Vraag is of
de instroom op zo ‘n hoog niveau kan blijven en of er geen
‘concurrentieslag’ komt wanneer andere sectoren omwille van het uitdienst
gaan van de babyboom in werknemersnood gaan komen.
 
4.3.1. Eetgelegenheden met volledige bediening

 
Vraag is welke selectie maken we. Het moet relevant zijn maar het mag ook
eens plezant zijn. Dus maar beginnen met de loontrekkenden in de
“Eetgelegenheden met volledige bediening”. Zoals de”Eetgelegenheden met
beperkte bediening” beleven die het laatste jaar een echte boom.
Blijkbaar hebben de witte kassa’s een ‘wit’ tewerkstellingseffect, en ook
bij “cafés en bar” is de tewerkstellingsvermindering in 2014 gestopt.
  

DeWereldMorgen.be
 
DeWereldMorgen.be

Over de ganse carièrelijn worden in de restaurants werknemers vanaf 27 jaar vervangen
door -17 jarigen. Enkel tussen 45 en 50 jaar is men enigszins ‘veilig’ maar
dat is omdat men allicht ‘baas’ is van de zaak. Nathalie Meskens zit dus
nog een tijdje goed.

Als restaurantpersoneel wordt men niet oud, en wie, als een van de
zeldzamen er met pensioen gaat wordt door 8 jongeren vervangen.

4.3.2. Uitzendkantoren, wat zegt hun thermometer over de economie?

Op pensioen als werknemer van een uitzendkantoor is uitzonderlijk; voor
elke gepensioneerde zijn er 5 vervangers in de jongere
leeftijdscategorieën.
 

DeWereldMorgen.be

De leeftijdsverdeling gelijkt sterk op deze van de horeca, en de nieuwe
technologieën en ondersteunende activiteiten (zie hierboven), alsof ook
deze sectoren maar ‘wegwerp’-sectoren zijn vanaf bepaalde leeftijd. Op 
5 jaar tijd is het aantal werknemers in de uitzendsector met 18,3%
gestegen tot 125.933. Als enkel naar het laatste jaar gekeken wordt is
deze stijging nog +10%
  

DeWereldMorgen.be
 

4.3.3.
Dienstencheques-tewerkstelling: een tewerkstellingsmachine voor alle
leeftijden

Hier wordt enkel een beeld opgehangen van de
dienstenchequestewerkstelling zoals door de RSZ is samengebracht onder de
codenummer 81.120, nl de  Algemene reiniging gebouwen. Deze is te
onderscheiden van code 81.220, Overige reiniging en Industriële reiniging.
Ook ontbreekt hier dienstenchequestewerkstelling in de lokale besturen
(RSZ-PPO) die geen aparte code meegekregen hebben. Toch komt op basis van
code 81.120 een beeld tot stand dat 85%van de
dienstenchequestewerkstelling betreft. Het geeft meteen ook een beeld van
85% van deze dienstenchequestewerkstelling in het algemeen.

Op 5 jaar tijd is dit segment met 48,4% gegroeid tot 103.949 werknemers.
Er is begrijpelijk nog praktisch geen sprake van pensionering, voor elke
gepensioneerde zijn er 10 die bijgekomen zijn de laatste 5 jaar.
 

DeWereldMorgen.be

De bijkomende werknemers spreiden zich uit over de ganse leeftijdscurve
tot 58 jaar, een unicum wat tewerkstellingsinput betreft, met daarbij nog
een piek op 45 jaar. Het betreft hier dus de bij de RSZ- aangegeven
dienstenchequesjobs, zonder de tewerkstelling van
dienstenchequeswerknemers bij de lokale besturen die allicht een
gelijkaardige leeftijdscurve zouden laten zien.
  
4.3.4. Het
Spoor voor de grote uitloop

Het vervangingspercentage is bij het spoor toch nog bijna 2 op 3. De
komende jaren zal dat drastisch moeten verhogen wil het spoorvervoer niet
ten onder gaan.
 

DeWereldMorgen.be
 
DeWereldMorgen.be

Binnen 5 à 10 jaar is meer dan de helft van het spoorwegpersoneel
verdwenen, vooral de huidige 40-50 jarigen staan dan met de billen bloot
en de verjonging wordt maar met mondjesmaat doorgevoerd, of in feite niet
doorgevoerd. Waar moet dat eindigen.

4.3.5. De
Post na de grote uitloop – Een beeld over 5 jaar

Van de 33.424 postmannen in 2009 zijn er 7.537 uit dienst. Tegenover de
8.959 die met pensioen gingen zijn er maar 1.421 nieuwe bijgekomen zodat
het negatief saldo uiteindelijk 7.537 geworden is, of een vervanging van
16% of 1 op 5.
  

DeWereldMorgen.be

De piek van 55-60 jarigen is uit de postdienst
verdwenen zodat de uitstroom van de huidige 55-60 jarigen maar met
mondjesmaat zal gebeuren. De recente verjonging die maar met mondjesmaat
op gang is gekomen zal alleszins moeten versterken wil ook hier een
‘postramp’ vermeden worden.

De ‘uitdaging’ die Thijs, voorzover hij wat met NMBS zal te maken
hebben, te wachten staat bij het spoor is evenwel van een
ander kaliber. Daar is het te verwachten dat er een uitverkoop zal

gebeuren aan private maatschappijen. Niet voor niets worden spoor
en post
bij de ‘voor winst marktdiensten‘ gerekend in de Europese
classificaties
 
4.3.6. Enkele geselecteerde sectoren
 
Voor enkele sectoren geven we het grafische beeld van de evolutie over
5 jaar

Een bijna volgroeide sector is de groot- en detailhandel, met een recente
jonge input en een uitstroom langs pensionering die nog een 10 jaar 
op zich zal laten wachten. Informatica en communicatie is in opbouw met
een forse uitstroom op 60 jaar van wie in overheidsbedrijven werkt. Als
enkel Computer en Internet genomen wordt ontstaat een ander beeld. Voor de
papieren dragers is er een uitval op alle leeftijden, en een beperkte
instroom van jongeren.

Groot- en
Detailhandel – 483.823 werknemers, +1,9% op 5 jaar

DeWereldMorgen.be
Informatie en communicatie – 94.016 werknemers, -1,1% op 5 jaar
DeWereldMorgen.be
Computer en internet – 49.464 – +12,8% op 5 jaar
DeWereldMorgen.be
Papieren dragers – 9.467 werknemers, -11,2% op 5 jaar
DeWereldMorgen.be

Een andere rayon zijn de financiële activiteiten en
verzekeringen. Vanaf 60 jaar gaat deze goed verdienende sector met
pensioen. De instroom bij financiële activiteiten is de laatste 15 jaar
afgezwakt. De vervanging van wie met pensioen gaat is dan ook maar 1 op 3.
Een onderdeel van de financiële activiteiten zijn de holdings waarbij de
leeftijdspiek uit 40-tigers bestaat. Zij zijn vooral actief geworden bij
de ontmanteling van de ASLK, hetgeen de weg heeft vrijgemaakt voor de
wilde dromen die uiteindelijk tot de bankencrisis geleid hebben. Zij
leiden vooralsnog altijd de Holdings die de experten leveren voor
belastingontduiking, woekerwinsten en het pluimen van de (rechts)staat.
Wie grafieken kan lezen kan het land besturen zonder in het zak gezet te
worden. Bij de verzekeringen is het nog altijd goed toeven met een
stabiele leeftijdsverdeling over de gehele carrière en een volledige
vervanging van wie met pensioen gaat .De verzekeringssector benadert uit
dat oogpunt het onderwijs (zie verder).
  

Financiële
activiteiten – 74.107 werknemers, -8,6% op 5 jaar

DeWereldMorgen.be
Holdings – 11.202 werknemers, -6,7% op 5 jaar
DeWereldMorgen.be

Verzekeringen – 50.980 werknemers, +1,5% op 5 jaar

DeWereldMorgen.be
 

Werknemers bij vrije
beroepen, wetenschappelijke en technische activiteiten, oa boekhouders,
147.714 werknemers, +9,9% op 5 jaar. Een jonge sector met nog altijd een
alsmaar verjongende instroom. Ook hier zal de concurrentie vergroten
wanneer de babyboom op volle snelheid zal uitstromen en moet vervangen
worden. En zien of men op 30 jaar al niet opgebrand is en weggeworpen
wordt zoals duidelijk zichtbaar is voor de 30-40 jarigen, enkel vanaf
40-60 jarigen is er enige stabiliteit.

 Werknemers bij
vrije beroepen, wetensch. en techn. activiteiten

DeWereldMorgen.be

Private beveiligingsdiensten, die zoals nu gevorderd worden voor de
beveiliging en controles van het justitiepaleis in Brussel, zullen aan
belang winnen; in tegenstelling tot de gevangenisbewaking (zie verder)
zijn het diensten met meer jongeren en een grotere diversiteit, maar ook
met een grotere wisseling van personeel over alle leeftijden, met toch nog
een tewerkstellingsstijging van 3% over 5 jaar.
   

Private
Beveiligingsdiensten

DeWereldMorgen.be

4.4. Quartaire sector – Overheden, onderwijs en de niet
voor winst marktdiensten
 
De quartaire sector is op 5 jaar gegroeid met 52.176 of +3,7% tot
1.476.977(spoor, post, vervoer enz worden hier dus niet meegeteld als
publieke tewerkstelling).
    

DeWereldMorgen.be

De quartaire sector is een ‘volgroeide’ sector met een babyboompiek die
voor 134% vervangen wordt, dwz dat voor elke uitstroom er 1,3 nieuwe
aanwerving is. Toch belangrijk om op te merken is dat er de laatste vijf
jaar 154.118 werknemers in de quartaire sector met pensioen gegaan zijn en
dat er naast hun vervanging nog eens 52.176 werknemers bijkomend in dienst
gekomen zijn. De laatste vijf jaar was de quartaire sector in staat om
206.294 nieuwe mensen tewerk te stellen.

Ter vergelijking, in de Tertiaire sector stroomden 119.563 werknemers uit
door pensionering en zij werden aan 1,5 werknemer vervangen, dwz er kwamen
nog eens 71.014 werknemers bij, of een stijging van 4,9% tot 1.530.429. In
totaal moest de tertiaire sector dus 190.577 nieuwe werknemers zoeken op 5
jaar tijd. Dat is minder dan de quartaire sector waar er meer
pensioneringen waren. Maar ook in de tertiaire sector zullen de
pensioneringen toenemen en voor een grotere ‘strijd om de werknemer’
zorgen.
 
4.4.1. Openbaar bestuur, defensie, sociale verzekeringen
 

Onder de sectie, Overheidsbestuur staan in 2014 377.5890 ambtenaren
ingeschreven, dat is 12.984 minder dan in 2009 of -3,3%. Tegenover de
53.378 met pensioenstellingen staan 40.394 aanverwerving of een
vervangings% van meer dan 2 op 3.
   

DeWereldMorgen.be

 
4.4.1.1. Federale ambtenaren
 
Bij de
gemeentelijke ambtenaren zagen we een vervangings% van 2 op 3. Hoe zit het
bij de federale ambtenaren, dwz ambtenaren die in het overheidsbestuur
zijn ingeschakeld?
    
1.297 federale ambtenaren overheidsbestuur zijn met pensioen gegaan
in 2014 maar het personeel is maar
verminderd met 590 zodat er toch nog 707 in vervanging gekomen zijn of
1 op 2 in 2014.

Evolutie over 5 jaar:
 

DeWereldMorgen.be

Van de 37.323 federale ambtenaren in 2009 worden er in 2014 nog 33.127
geteld, dwz een vermindering met 4.127 of -11,1%. 6.971 ambtenaren zijn
met pensioenn gegaan en er zijn maar 2.844 werknemers bijgekomen, of een
vervangin,gspercentage van 1 op 3 op 5 jaar.
 
4.4.1.2. Overheidsbestuur mbt Buitenlandse zaken, bedrijfsleven,
maatschappelijk leven

Ook hier een
inkrimping van 10,2% van de 31.792 ambtenaren in 2009. Dwz een uit dienst
gaan eindeloopbaan van 4.837 en een input van 1.602 ambtenaren betekent
dit een vermindering van 3.235 ambtenaren op 5 jaar tijd.
 

DeWereldMorgen.be

4.4.1.3. Federale politie (zonder de lokale politie)

De uitstroom van gepensioneerden met 433 federaal politiepersoneel wordt
verhoogd met een uitstroom van 173 eenheden in 2014
zodat er een personeelsvermindering is van -606 of -3,9%. Dat wordt
enigszins gecompenseerd door een verhoging van 106 bij de lokale politie
maar het saldo blijft toch -500  op een korps dat in 2013 nog 49.342
eenheden telde. Als aandacht voor de veiligheid kan dat tellen.
 
Bij de federale politie is het dus zo dat voor elke 2 politiemannen die
met pensioen gaan er nog 1 is die uit dienst is gegaan 2014.

4.4.1.4. Personeel van de strafinrichtingen – schandaalsector wat
verjonging betreft

Overal waar verjonging zich aandient en waar er een ‘bult’ van veroudering
van personeel is, slagen deze oudere werknemers er in om de ‘migranten’,
de ‘vreemden’ de ‘bruin’ om niets ergers te noemen, buiten te houden en
liever nog hun zielige stakingen zonder minimumdiensten te houden dan een
personeelsbeleid te voeren dat echt voor een diversiteit zorgt, niet
alleen zoals men vaststelt in het publiek van de gevangenissen maar ook in
de bewaking.

 

DeWereldMorgen.be

Ook hier maakt een grafiek duidelijk met welk een achterlijkheid het
personeelsbeleid gevoerd wordt in het gevangeniswezen, allicht ook met
legitimatie door vakbonden die het nog altijd niet begrepen hebben. Maar
ook hier zal de generatiewisseling zware bressen slaan in dit
uniformberoep bij uitstek en de weg vrijmaken voor de diversiteit en
tewerkstellingskansen voor iedereen.

4.4.1.5. Verplichte sociale verzekeringen, sociale zekerheid enz

Sociale
verzekeringen – 31.733 werknemers, -2,2% op 5 jaar
DeWereldMorgen.be

 
Uit de grafiek kan opgemaakt worden dat 15 jaar geleden  er een
herneming geweest is van de aanwervingen. Momenteel is er een evenwicht in
de instroom jongeren en uitstroom langs pensionering. Maar ook hier zal de
komende 10 jaar een gat geslagen worden door de babyboomgeneratie die
vertrekt.
 
De ambtenaren die met pensioen, ziekteverzekering, werkloosheid, leefloon
enz begaan zijn is ook het “grote vaatje” waarin voor het basisinkomen de
financies zouden moeten gevonden worden om het te financieren. Zo te zien
mogen zij het basisinkomen dan wel vergeten.
 
4.4.2.

Onderwijs, en geoliede zelfoplossende werkmachine

Omdat het drie verschillende profielen zijn onderscheiden we het onderwijs
in kleuter/lager/secundair onderwijs, het hoger onderwijs en de
beroepsopleiding. In het algemeen is het onderwijs bij uitstek de sector
die zich in alle omstandigheden zelf heeft kunnen bedruipen wat personele
behoeften betreft. 25 jaar geleden was er een tijdelijke boom en sinds 15
jaar kunnen alle nieuwe behoeften voldaan met een instroom die altijd
vanuit het niets opduikt maar er altijd wel staat. Alleen de
wiskundeleraars klagen nu dat er maar 20% wiskunde-masters voor de klas
staan. Dat kan enkel gecorrigeerd worden als er meer scholieren voor
wiskunde-masteropleiding kiezen natuurlijk.
  

Kleuter, lager,
secundair – 328.881 werknemers, -0,4% op 5 jaar

DeWereldMorgen.be

In de “Wonderlijke vermenigvuldiging van de leerkrachten” hebben we er
reeds op gewezen, zie
BuG
234
. In tegenstelling tot de vermeende vaststelling dat jonge
leerkrachten na vijf jaar het nogal eens voor bekeken houden zijn het
vooral de 30-35 jarigen die de leeftijdspiek vormen, dwz de jongeren van
de laatste 5 jaar, die in grotere getale dan zij weggaan terugkomen. Met
een kleine babyboompiek zal er nog wat druk komen op de instroom van
onderwijspersoneel maar dat heeft zich ook de laatste 15 jaar geluidloos
opgelost in het onderwijs tot secundair niveau. In 2014 was er een
stijging met 0,7% tav 2013.

Vrij Hoger Onderwijs
– 23.907 werknemers, +13,8% op 5 jaar

DeWereldMorgen.be
Officieel hoger Onderwijs – 18.141 werknemers, +13,6% op
5 jaar

DeWereldMorgen.be

Het was aantrekkelijk om de beide netten eens naast elkaar te leggen, met
toch wel verrassend, een erg gelijke leeftijdsopbouw en piek bij de 27
jarigen, zonder een grote uitstroom van gepensioneerden, ook de babyboom
is hier volledig afwezig. Les geven in het hoger onderwijs is een gegeerde
zaak voor ambitieuze jongeren. Als dat niet alleen kan afstralen op de
kwaliteit en diversiteit van het hoger onderwijs, maar ook op de kwaliteit
van het onderzoek en de maatschappelijke relevantie ervan, dan moet het
beste nog komen. Ook hier leren grafieken veel over wat de toekomst zal
bieden.

De beroepsopleiding toont een gelijke spreiding over de leeftijden met een
uitval vanaf 50 jaar en een gelijke instroom tot 35 jaar,. De
beroepsopleiding betrfet een toch niet onbelangrijke groep van lesgevers.
Zeker ook omdat de beroepsopleiding het komende decennium sterk aan belang
zal winnen omwille van de krapte op de arbeidsmarkt en de
generatiewisseling. De verder uitbouw van de beroepsopleiding en een
grotere afstemming van het reguliere onderwijs op volwassenen zal
noodzakelijk blijken.
  


Beroepsopleiding – 12.572 werknemers, -1,0% op 5 jaar

DeWereldMorgen.be
 

4.4.3. Welzijns- en gezondheidszorg, een wissel op de toekomst

Met 576.853 werknemers in 2014 zijn de Gezondsheidszorg en
Maatschappelijke dienstverlening een coherente sector met het grootste
gewicht in de economie van België.Het met pensioen gaan is beetje bij
beetje op gang gekomen en dezen worden meer dan vervangen, er is een
gestadige groei in de instroom van jongere werknemers zodat er een
tewerkstellingsaangroei met 54.433 of +10,4% op 5 jaar is gebeurd. De
tewerkstellingscreatie is in feite 93.138 eenheden groot maar hiervan
dienen de 38.705 afgetrokken die met pensioen zijn gegaan.
   


DeWereldMorgen.be

4.4.3.1. Gezondheidszorg

Omwille van het onderscheid Gezondheidszorg als federale materie en
Welzijnszorg als in hoofdzaak gemeenschapsmaterie (Bejaardenhomes zijn
hier ondergebracht en worden pas in 2015 gecommunautariseerd) brengen we
ze hier ook apart in beeld, met de evolutie over vijf jaar.

Een stijging met 9,5% in de Gezondheidszorg tot 241.582 werknemers,
waarbij voor elke eindeloopbaanuitstroom 2 werknemers in dienst komen.
Opmerkelijk is dat tot de leeftijd van 55 jaar er een surplus is in de
aanwerving en dit over de ganse leeftijdscurve met een piek tussen 25 en
28 jaar en een terugval omwille van de procreatie op 30 jaar. De
stabiliteit van deze tewerkstelling geeft haar een grote
aantrekkingskracht en de aankomende uitstroom van de babyboomgeneratie zal
deze aantrekkelijkheid nog verhogen en de strijd om de beste werknemers in
alle hevigheid doen uitbarsten.

DeWereldMorgen.be
 

4.4.3.2.
Maatschappelijke dienstverlening (Welzijnszorg)

In de
Maatschappelijke dienstverlening of Welzjnssectoren is het niet anders. Een groei van 11,1% of +53.172 de
laatste 5 jaar tot 335.271 werknemers. 19.669 stroomden uit door
eindeloopbaan en werden vervangen en nog eens 33.503 kwamen erbij.
    

DeWereldMorgen.be

  
Hier is uitdrukkelijker een babyboompiek aanwezig die de komende 15 jaar
zal uitstromen zodat ook voor de jongereninstroom er zich een piek zal
vormen. De welzijnszorg is’ the place to be’ voor wie zich wil verzekeren
van een kwaliteitsvol werk, goed betaald met tweejaarlijkse
anciënniteitsverhogingen, een loonspanning binnen barema van 1.78,
eindeloopbaandagen bijkomend aan het normaal verlof van +12 dagen op 45
jaar, +24 op 50 jaar en +36op 55 jaar. Vandaar dat de uitstroom maar
begint ver in de 60-jarigen. En vakbonden die klaar staan om elke ingreep
op deze arbeidsvoorwaarden onmiddellijk af te straffen.

Voor het
beeld van de bejaardenhomes dienen ROB en RVT samengeteld omdat een aantal
‘bedden’ van ROB in RVT zijn omgezet. 98.818 werken in 2014 in
Bejaardenhomes, 10,6% meer dan in 2009. En dat terwijl in Brussel en
Wallonië het aantal bedden in bejaardenhomes afneemt. De groei gebeurt dus
vooral langs Vlaamse kant.
 

DeWereldMorgen.be

Ook hier is er continue instroom van
werknemers tot 52 jaar en blijft een goed deel van de werknemers actief na
60 jaar, en dit als gevolg van de eindeloopbaanregeling in de
Non-Profitsectoren. Dat Peter Mertens dit niet als een ‘briljant’ idee
weerhoudt is moeilijk te begrijpen, of is het gemakkelijker om voor een
vooralsnog onhaalbare 30-uren week te pleiten. Terwijl al vanaf 2000 een
werkbaar en door vakbonden van de Non-Profit sector eindeloopbaanregeling
van toepassing is dat ten goede komt aan meer dan een half miljoen
werknemers. Een uitbreiding van deze regeling of een toepassing waarbij 58
jarigen bv 12 extra verlofdagen krijgen, 60 jarigen 24 dagen en 62 jarigen
36 dagen extra verlof, voor alle werknemers zou voor een echte doorbraak
kunnen zorgen, zonder daarom de bestaande SWT-toeslag af te korten. Hoe is
de negatie van deze effectieve en aan de werknemer tegemoetkomende
eindeloopbaanregeling te begrijpen. Vandenbroucke, de bedenker nochtans,
moet er niet van weten omdat het ook voor deeltijdsen van toepassing is,
het ACV omdat het blijkbaar de jaloersheid heeft opgewekt van andere
sectoren, die van de Non-Profit moeten zo al niet ‘werken’ en dan
krijgen ze nog 36 verlofdagen cadeau op 55 jaar
. Begrijpe wie kan.
 
Merk de hoge tewerkstelling na 60 jaar die pas na 62 jaar echt begint af
te kalven. Er is al aangetoond, en dat wordt met deze cijfers en grafieken
bevestigd, dat de uitstroom na 55jaar en ook na 60 jaar in de welzijns- en
gezondheidssectoren maar 1/3 is van deze van elke andere sector. En let
wel, hier is de tewerkstelling in OCMW ziekenhuizen en rusthuizen nog
meegerekend waar meestal op 60 jaar gestopt wordt.
 
Als enkel de RSZ-tewerkstelling in de Bejaardenhomes (private, zowel vzw
als commercieel) wordt in beeld gebracht ziet men dat pas na 58 jaar een
zekere uitstroom. In de publieke homes is de terugval op 60 jaar
loodrecht. Duidelijk is ook dat de publieke sector 1/3 van de
bejaardenhomes runt.
  

Private
bejaardenhomes – 63.562 werknemers, +13,5% op 5 jaar

DeWereldMorgen.be
Publieke bejaardenhomes – 35.166 werknemers, +5,7% op 5 jaar

DeWereldMorgen.be

4.4.3.3. Niet-Residentiële welzijnszorg tav bejaarden, gehandicapten,
kinderen


Eerst geven we het globale overzicht van de niet-residentiële zorg met
daarna het onderscheid thuiszorg voor bejaarden en de kinderopvang. Alle
tendensen van de vorige sectoren worden hier nog versterkt. Met het
uitwuiven van de babyboompiek kan ook hier voor secundair geschoolden de
strijd om de jobs verder gevoerd worden.

Niet-Residentieel –
94.933 werknemers, +20,8% op 5 jaar

DeWereldMorgen.be
Gezins- en bejaardenhulp –
47.993 werknemers, +15,4% op 5 jaar
DeWereldMorgen.be
Kinderopvang – 26.890 werknemers, +11,7% op 5 jaar
DeWereldMorgen.be

Deze drie grafieken illustreren dat een
samenvattend overzicht grote verschillen kan maskeren. In de Gezins- en
bejaardenhulp zijn vele oudere werknemers actief met een piek op 51 jaar,
die binnen 10 à 15 jaar de actieve bevolking zullen verlaten zonder dat er
al een potentieel jongere werknemers gevormd is. Dat wordt een ware
uitdaging waar ook de meisjes en vrouwen uit de migratie, met hoofddoek
als ze dat wensen, een cruciale rol in zullen spelen.

Voor de kinderopvang is er maar een kleine babyboompiek maar hier is de
uitbouw van de sector vooral gebeurd door jongeren, de piek van 24 jarigen
zal nog groeien en de behoeften zullen niet kleiner worden. Ook de
kinderverzorgsters zullen zich, ook al omwille van hun polyvalentie,
richten naar degenen met de beste arbeidsvoorwaarden en het strikte
nakomen van de CAO’s in de sector.

De GATTs, Bolkensteins en andere TIPP’s zullen onder het waakzaam oog van
de vakbonden in de Non-Profitsectoren, niet moeten raken aan de
basisverwezenlijkingen van het begin van deze eeuw.

4.4.3.4. Beschutte en Sociale Tewerkstelling

Omwille van haar specifieke plaats in het tewerkstellingslandschap ook een
beeld van de Beschutte en sociale tewerkstelling.

DeWereldMorgen.be

De instroom van jonge gehandicapten of sociaal behoeftigen is de laatste 2
decennia sterk verminderd en de beschutte/sociale tewerkstelling is vooral
een zaak van de babyboomers met speciale behoeften, die de komende 10 à 15
jaar uit de arbeidsmarkt zullen verdwijnen. De vraag is of voor -45
jarigen en voor de instromers alternatieven kunnen of moeten gevonden,
zonder hen over te leveren aan de markt waar zij zich, met een rugzakje,
tegen een bepaalde prijs kunnen verkopen?

Nog aangeven dat, mede onder stimulans van de vakbonden, ook de gasten van
de beschutte en sociale werkplaatsen de eindeloopbaanregeling kennen,
hetgeen ook af te lezen is uit de lichtblauwe lijn op deze grafiek.

4.4.4. Kunst, Amusement en Recreatie – een niet te verwaarlozen tewerkstellingsbron

Cultuur levert een tewerkstellingssurplus op van 2,7% de laatste 5
jaar en stelt in 2014 47.318 mensen te werk. Het met pensioen gaan van
werknemers wordt voor 134% vervangen. Er is een aanzienlijke verjongen van
de sector aan de gang. De cultuursector loopt als het ware wat voorop in
de generatiewissel.
    

DeWereldMorgen.be

4.4.4.1. Kunst en cultuur/Bibliotheek,
musea en natuur/Sport, recreatie en ontspanning.

Onder drie titels volgt een korte doorgang in de rubriekcultuur: Kunst en
cultuur, Bibliotheek, musea en natuur en tenslotte Sport, recreatie en
ontspanning.
   

Kunst
en Cultuur – 13.187 werknemers, +8,6% op 5 jaar
DeWereldMorgen.be
Bibliotheek, Musea en Natuur – 12.386 werknemers, +1,1% op  jaar
DeWereldMorgen.be
Sport, Recreatie en Ontspanning – 21.745 werknemers, +0,4% op 5 jaar
DeWereldMorgen.be

Verjonging
bij Kunst, Cultuur en Sport, Recreatie en Ontspanning is volop aan de
gang. De van de gemeenten afhankelijke bibliotheken, musea en natuur met
een oudere personeelsbezetting mogen zich in de haren krabben, zeker met
de grotere autonomie die aan de gemeenten is geboden. Ook neemt de
procreatie bij sport en ontspanning een goed deel van het
personeelsbestand in beslag. Voor een verder detail binnen elke subtitel
zie de betreffende tabel.

4.4.4.2 De verenigingen: een vaste waarde die blijft

Het typevoorbeeld van een ‘gezonde’ leeftijdsverdeling, een leeuw, met
wapperende manen op een fiere kop wat wijst op een jeugdige instroom, een
afgeplatte nek en rug voor de procreatie door de vrouwen en
ouderschapsverloven, en een niet te grote kont zodat de babyboom
gemakkelijk(er) kan opgevangen worden als ze de arbeidsmarkt verlaat. De
staart mag wat naar omhoog staan, wat wijst op een lange carrière, over de
60 jaar heen. Ook hier hebben een aantal deelsectoren recht op de  
eindeloopbaanregeling van de Non-Profit.
   


Verenigingen van alle slag – 43.617 werknemers, +2,2% op 5 jaar
DeWereldMorgen.be

 
Daar zullen we het maar bij houden. Alle verdere detail is terug te vinden
in de tabellen, die eigenlijk een speeltuin zijn voor wie wijzer wil
worden, een toetssteen voor voorbij, huidig en toekomstig beleid, een
richtsnoer voor wie de wereld beter wil maken voor werkenden en werklozen,
of het nu vakbonden zijn, Hart boven Hard of de communisten. Wie deze
gegevensstocks wil overnemen, er zich op inwerken of wil weten hoe ze te
verkrijgen kan het altijd laten weten. Niet alleen de kennis is vergankelijk.

Tabellen
 
Tabel


Tewerkstelling 2009, 2013, 2014, aantal, evolutie
 

Tabel


Loontrekkenden 2008-2014 met detail, subtotalen

Tabel

Loontrekkenden en evolutie in aantal en % 2008-2014

 
Jan Hertogen, socioloog
www.npdata.be

take down
the paywall
steun ons nu!