De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

Lincoln, ‘that slavehound from Illinois’ (Wendell Philips)

Lincoln, ‘that slavehound from Illinois’ (Wendell Philips)

zaterdag 16 februari 2013 16:17
Spread the love

Hollywood doet nogmaal eens waar het goed in is : het verdraaien van de historische waarheid om een goed verkoopbaar product te leveren. Steven Spielberg volgt deze logica dan ook heel getrouw met zijn nieuwe film ‘Lincoln’. Hierin wordt Lincoln ongenuanceerd voorgesteld als de afschaffer van de slavernij. De geschiedenis toont wel een ander beeld[1]

Het slavensysteem in de VSA was ontstaan in Virginia, waar tabaksplanters nood hadden aan goedkope en goed controleerbare werkkrachten. Van daaruit breidde het systeem zich uit naar de Zuidelijke staten, waar vooral katoenplantages er gebruik van maakten. Dat betekende ook dat, terwijl de Noordelijke Staten zich steeds meer industrialiseerden, het Zuiden vooral steunde op landbouwproducten. Gevolg hiervan was dat het Noorden aanstuurde op vrijhandel voor zijn economische expansie, terwijl het Zuiden juist op protectionisme rekende voor zijn economie. En daar ligt de echte oorzaak van de burgeroorlog, de slaaf was enkel ‘a pawn in the game’.

In 1808 was slaveninvoer officieel illegaal verklaard. Maar John Hope Franklin schatte in zijn boek ‘From Slavery to Freedom’ dat er nog zowat 250.000 slaven illegaal werden ingevoerd “The prospects of huge profits were too much for the American merchants’.

Eind de jaren 1840 begin de jaren 1850 begonnen zwarten in het Noorden, en met hen ook sommmige blanken (bvb Lloyd Garrison) op te komen tegen het slavensysteem (‘The Liberator’ was de spreekbuis van deze blanken). In het Zuiden waren er al enkele slavenopstanden geweest Nat Turner, Dan Vesey) maar ze werden bloedig onderdrukt.  In 1850 werd de Fugitive Act goedgekeurd, die slaveneigenaars toeliet hun slaven overal in het land terug gevangen te nemen. Dit stuitte uiteraard op nog meer verzet in het Noorden, en er werden ‘Freedom rides’ georganiseerd (weghalen van slaven uit het Zuiden die dan als vrije zwarten in het Noorden konden blijven).

In 1859 ging een blanke nog een stap verder en deed een poging om door een overval op een munitiedepot genoeg wapens te verzamelen voor een totale opstand van de zwarten. Maar het project van John Brown was totaal onrealistisch, en hij en zijn medestanders werden overmeesterd – John Brown werd later opgehangen. In zijn laatste verklaring zei hij “I, John Brown, am quite certain that the crimes of this guilty land will never be purged away but by blood”.

Profetische woorden … Voor zijn verkiezing tot president (1860) was Lincoln erg terughoudend geweest over de slavenkwestie. In het Noorden verklaarde hij zich wel (vaag) tot tegenstander van slavernij op morele gronden, maar in de Zuidelijke Staten verdedigde hij openlijk de superioriteit van de blanken.

Maar met de verkiezing van Lincoln kwam het tot een open conflict tussen de Noordelijke en Zuidelijke staten (een clash die steunde op de economische tegenstellingen tussen beide delen van het land). Zeven zuidelijke staten scheurden zich af van de ‘Union’. Toen Lincoln probeerde de federale basis in Fort Sumter, South Carolina, te heroveren, scheurden nog vier andere staten zich af en vormden de Confederate States, ze benoemden Davis tot president, en de burgeroorlog was zo een feit.

In het begin was Lincoln nog erg gematigd tov de Secessie-staten: “I have no purpose, directly or indirectly, to interfere with the institution of slavery in the States where it exists. I believe I have no lawful right to do so, and I have no inclination to do so”. Toen de oorlog vier maanden oud was, verklaarde generaal John C. Fremont in Mississipi dat slaven van planters die de Verenigde Staten vijandig waren vrij waren. Lincoln schafte deze maatregel meteen af.

Maar de oorlog eiste steeds meer slachtoffers, en de tegenstand in het Noorden werd steeds groter. Lincoln kwam steeds meer onder druk te staan om het slavensysteem te beëindigen. Wendell Philips (een blanke abolitionist) : “If Lincoln was able to grow, it is because we watered him”. Maar ook het Congres sprak zich in een resolutie in de zomer van 1861 nog als volgt uit “This war is not waged for any purpose of overthrowing or interfering with the rights of established institutions of those states …. but to save the Union”. Lincoln deelde dit standpunt, hij was niet zozeer tegen de slavernij, maar hij wou kost wat kost de Unie bewaren.

De burgeroorlog was een heel bloedige oorlog (John Brown’s verklaring bleek heel juist), zowat 600.000 soldaten sneuvelden aan beide kanten. Maar terwijl in het begin de Confederates aan de winnende hand leken, keerde het tij langzaam, het Noorden beschikte over veel meer middelen, en stilaan werden de toevoerlijnen voor de Confederates afgesneden.

In september 1862 verklaarde Lincoln dan in de ‘Emancipation Proclamation’ : “that on the first of January 1863 all persons held as slaves within any State or designated part of a state the people whereoff shall then in rebellion against the United States shall be then, thereforward and forever free”. Met andere woorden, de slaven in de staten die rebelleerden tegen de Verenigde Staten zouden op 1 januari 1863 hun vrijheid bekomen. Over slaven in de getrouwe staten werd met geen woord gerept. Wat volgende commentaar ontlokte in The London Spectator : ” The principle is not that a human being cannot justly own another, but that he cannot own him unless he is loyal to the United States”.

In april 1864 keurde de senaat dan het dertiende amendement goed, dat een einde maakte aan slavernij. In januari 1865 volgde het Huis van Afgevaardigden. Intussen was de toestand voor de Zuidelijken steeds wanhopiger geworden, en in het voorjaar, na de nederlaag bij Appomatox, gaf generaal Lee (van de Zuidelijken) zich over.

De slavernij was officieel voorbij… Maar algauw bleek dat alle land, alle andere bezittingen in handen bleven van de blanken, de neger was officieel geen slaaf meer, maar bleef afhankelijk van blanke meesters – pas in de jaren 1960 (bijna honderd jaar later) zou de eigenlijke emancipatie van de zwarten een feit worden…

Voetnoten

  • [1]Hiervoor heb ik me hoofdzakelijk gebaseerd op wat Howard Zinn in zijn boek ‘A people’s history of the United States’ heeft geschreven over Abraham Lincoln, vooral vanuit het oogpunt van slaven en abolitionists (tegenstanders van slavernij)

take down
the paywall
steun ons nu!