COVID-19 heeft een zware impact op de leefomstandigheden en de gezondheid van de daklozen. Ze moeten vechten voor een plek in de overvolle opvangcentra, hebben geen toegang meer tot de voedseloverschotten van de horeca en ook de meeste dagcentra hebben hun deuren gesloten.

Tijdens de eerste COVID-19-golf opende Dokters van de Wereld een dagopvang in de jeugdherberg Jacques Brel. In dit centrum kwamen dagelijks 140 mensen over de vloer om een douche te nemen, iets te eten, even uit te rusten en hun telefoon op te laden. Maar eind juli ging het centrum dicht.

Structureel gebrek aan doorlopende opvang

“Vandaag worden de meeste daklozen elke ochtend opnieuw op straat gezet. In deze fase van de gezondheidscrisis is dit niet verantwoord en zouden de opvangcentra 24/7 open moeten blijven. Daarnaast is er een structureel gebrek aan opvangcapaciteit en zou die met minstens 800 opgetrokken moeten worden. Het is van cruciaal belang dat alle daklozen worden opgevangen om de verspreiding van het virus te verminderen, besmettingen snel op te sporen en de nodige maatregelen te treffen met betrekking tot opvolging, quarantaine en tracering van de contacten”, zegt Michel Genet, algemeen directeur van Dokters van de Wereld België.

Volgens Bruss’Help is er in de opvangcentra momenteel (29 oktober 2020) plaats voor 2.901 mensen, terwijl er volgens de laatste volkstelling in 2018 in Brussel naar schatting meer dan 4.000 mensen dakloos waren. Dat cijfer ligt sinds de epidemie wellicht een stuk hoger.*

Gebrek aan opvang leidt tot menselijke drama’s bij de daklozen

“Agressie, een gevoel van uitsluiting, wanhoop, mentale problemen, druggebruik en -misbruik, zelfmoordpogingen … De lijst van problemen die onze dakloze patiënten ons vertellen door het gebrek aan veilig onderdak, is lang. We stellen dit elke dag vast tijdens de consultaties in ons zorgcentrum of bijvoorbeeld de medibus. We mogen gerust spreken van een menselijk drama onder de daklozenpopulatie”, aldus Salomé Leibner, sociaal assistente van het COZO.

“Hoe moet je je wonden verzorgen als je op straat leeft en geen middelen hebt? Hoe moet je de instructies na een operatie naleven? Voor jezelf zorgen als je aan een verslaving of een psychiatrische stoornis lijdt die niet wordt opgevolgd? Rusten als je overdag op straat moet ronddolen en ‘s nachts amper een oog kan dichtdoen? De angstgevoelens zijn met de komst van COVID-19 nog een stuk aangescherpt.”

Dokters van de Wereld wil het in deze context van de gezondheidscrisis dan ook nogmaals benadrukken: “Iedereen heeft recht op opvang en gezondheidszorg, ook de migranten, daklozen, sekswerkers, druggebruikers, mannen of vrouwen, allemaal”, besluit Michel Genet.

* De resultaten van de laatste telling, die plaatsvond op 9 november 2020, zullen pas in februari 2021 gekend zijn.