Federale parlementsleden van de zes coalitiepartijen plus Groen en Ecolo dienden een wetsvoorstel in rond de beroepserkenning van klinisch psychologen en psychotherapeuten binnen de gezondheidszorg. Dat is op zich een zeer goede zaak. Een wettelijke regeling van deze beroepen is, zowel voor de gebruikers als voor de beroepsbeoefenaars, essentieel om de kwaliteit van de hulp te garanderen. Helaas miskent het wetsvoorstel in één beweging andere gezondheidszorgberoepen. Eén daarvan is de orthopedagogiek, een discipline die gespecialiseerd is in de preventie, diagnostiek en interventie bij problematische opvoedingssituaties, wetenschappelijk onderbouwd is en een grote bijdrage levert aan de (geestelijke) gezondheidszorg in Vlaanderen.
De afgelopen 20 jaar hebben vertegenwoordigers van de universiteiten en van de Vlaamse Vereniging van Orthopedagogen (V.V.O.) constructief meegewerkt aan het voorstel van erkenning van bijkomende gezondheidszorgberoepen. Daarbij was er een consensus gegroeid rond de noodzaak om naast de klinisch psychologen ook de masters in de orthopedagogiek als gezondheidszorgberoep te erkennen. De teksten waren klaar, met een inhoudelijke omschrijving van de beide beroepen en in consensus met de Vlaamse én Waalse universiteiten, de Belgische Federatie van Psychologen en de V.V.O.
Groot was dan ook onze verbazing toen bleek dat de orthopedagogen niet werden opgenomen in het uiteindelijke wetsvoorstel. De verklaring daarvoor ligt in het feit dat men in Wallonië de opleiding orthopedagogiek organiseert als een afstudeerrichting binnen psychologie en niet, zoals aan de universiteiten van Leuven en Gent, als een afstudeerrichting binnen de pedagogische wetenschappen. Het is ontstellend om vast te stellen dat de vier Vlaamse partijen hun Waalse collega’s niet hebben kunnen overtuigen van het belang van deze erkenning voor de Vlaamse gezondheidszorg. Het opnemen van deze beroepsgroep in het wetsvoorstel houdt geen enkel nadeel in voor de Waalse orthopedagogen, die als klinisch psycholoog erkend worden. Het niet opnemen van de orthopedagogen betekent wél een regelrechte discriminatie van de Vlaamse orthopedagogen. De verontwaardiging wordt nog groter als we in krantenberichten lezen dat ‘Leuven en Gent zich moeten conformeren aan het Franstalig model dat hen inpast in de psychologie’ (De Standaard, 5 november 2013). Het uitsluiten van de (Vlaamse) orthopedagogen getuigt van een totaal gebrek aan kennis van en respect voor de eigenheid van de Vlaamse opleiding orthopedagogiek.
Het wetsvoorstel wil de orthopedagogen tegemoet komen met enkele overgangsmaatregelen: de huidige orthopedagogen en de huidige studenten zouden erkend worden als klinisch psycholoog. Toekomstige orthopedagogen vallen uit de boot. Zij zullen nochtans dezelfde opleiding genoten hebben en hetzelfde beroep uitoefenen, maar toch worden zij niet meer erkend. Dit is inhoudelijk niet te verantwoorden en kan enkel gestoeld zijn op politieke argumenten. Voor de huidige orthopedagogen is dit een oplossing, voor de toekomstige studenten en voor de discipline is dit dramatisch. Onze concurrentiepositie ten aanzien van klinisch psychologen zal grondig aangetast worden. We zien daar op dit moment al de eerste tekenen van. Verschillende directies van groepspraktijken geven aan dat, waar zij vroeger vacatures uitschreven voor ‘klinisch psycholoog / orthopedagoog’, zij zich nu beperken tot ‘klinisch psycholoog’. In de praktijk hangt een niet-erkenning immers samen met bijvoorbeeld geen vrijstelling van btw-plicht genieten en niet worden opgenomen in de terugbetalingsmodaliteiten van de mutualiteiten. Daardoor worden orthopedagogen heel wat minder aantrekkelijk op de arbeidsmarkt.
Tot slot denken de politici dat het hier slechts om een kleine groep gaat, maar jaarlijks studeren in Gent en Leuven toch zo’n 250 studenten af als orthopedagoog. Het gaat hier dus wel degelijk om een substantiële groep die door dit wetsvoorstel in de kou wordt gezet. Bovendien zal een niet-erkenning van orthopedagogen als beroepsgroep op lange termijn ongetwijfeld een effect hebben op de studiekeuze van nieuwe studenten en bijzonder nadelig zijn voor de orthopedagogen het werkveld.
We willen de Vlaamse politici dan ook met aandrang oproepen om de steun die ze tot voor kort uitspraken voor de erkenning van de orthopedagogen als specifiek gezondheidszorgberoep ook daadwerkelijk waar te maken en de masters in de orthopedagogiek alsnog mee op te nemen in hun wetsvoorstel. Op die manier kunnen ze de dreigende discriminatie vermijden.
Bea Maes, Pol Ghesquière, Ilse Noens, Bert De Smedt, Karla Van Leeuwen, Guy Bosmans, Dieter Baeyens, Katja Petry
Eric Broekaert, Geert Van Hove, Wouter Vanderplasschen, Stijn Vandevelde, Jos Van Loon, Franky D’Oosterlinck
Professoren verantwoordelijk voor de opleidingen Orthopedagogiek van de KU Leuven en de Universiteit Gent
