Leerkrachten in spe gebuisd voor algemene kennis: wat nu?
Hervorming onderwijs, Lerarenopleiding -

Leerkrachten in spe gebuisd voor algemene kennis: wat nu?

donderdag 24 januari 2013 15:05
Spread the love

Jan Swerts en Kurt Monten, twee docenten van de Katholieke Hogeschool Limburg, ervaren dat hun studenten veel moeite hebben om een kritische en gefundeerde mening te vormen over de actualiteit. Daarom voerden ze een onderzoek uit bij bijna duizend studenten van de lerarenopleiding aan acht Vlaamse hogescholen. Ze peilden naar hun politieke, economische, historische en geografische kennis. De test wees uit dat de algemene kennis van deze studenten ondermaats is.

De oorzaak ligt volgens Swerts en Monten in het secundair onderwijs. Het probleem is niet dat er te weinig encyclopedische kennis wordt overgedragen: “Onderwijs moet inzichten aanreiken om te weten hoe de wereld werkt en om gefundeerde meningen te vormen”.[1]

Dit onderzoek is opnieuw een teken aan de wand dat een hervorming van het Vlaamse secundair onderwijs broodnodig is. Niet enkel bestendigen de schotten tussen aso, tso, bso en kso sociale ongelijkheid, lopen onze technische scholen leeg en zijn er steeds meer bissers en schoolverlaters.[2] Ook wat de professionaliteit van leerkrachten betreft is er duidelijk werk aan de winkel.

Het blijft echter wachten op de lang beloofde onderwijsvernieuwing. In Vlaanderen geloven velen niet dat het mogelijk is om in te zetten op gelijke onderwijskansen én kwalitatief onderwijs. Er heerst angst voor niveaudaling, nivellering en ontscholing.[3] Nochtans bewijst Finland dat het kan.

Anders en beter: Finland

Menig onderwijsdeskundige verwijst naar Finland als voorbeeld van hoe het anders kan. Het land behoort qua onderwijsprestaties al jaren tot de wereldtop, zo bewijzen de internationale PISA-testen. In de jaren ’80 en ’90 werd het onderwijs grondig hervormd en gedecentraliseerd, waardoor scholen en leerkrachten zeer autonoom kunnen werken. Het oogmerk van deze vernieuwing was om gelijke onderwijskansen voor elk kind mogelijk te maken.[4]

De Vlaamse documentaire Exit Concentratie toont hoe het Finse onderwijs inzet op gelijke kansen door middel van differentiatie, individuele begeleiding en lessen in de thuistaal. Dit is enkel mogelijk in kleine klasgroepen of klassen met meerdere leerkrachten. Gemiddeld zijn er 12 leerlingen per leraar. “Duur?” vraagt u zich af. Het Finse onderwijssysteem is goedkoper dan het Belgische. Enerzijds omdat er bijna geen falers en zittenblijvers zijn. Anderzijds omdat het loon van Finse leerkrachten minder groeit naarmate hun anciënniteit.[5]

Maar één van de belangrijkste factoren voor het Finse succesverhaal is de lerarenopleiding. Alle leerkrachten, zowel in lager als in secundair onderwijs, hebben een master diploma. Het leerkrachtenberoep staat hoog aangeschreven en de opleidingen zijn erg populair. Enkel de beste studenten slagen voor de strenge toelatingsproeven. Zowel algemene kennis, inzicht in onderwijskunde en wiskunde als sociale vaardigheden komen hierin aan bod.

De Finse leraren in spe krijgen begeleiding van ‘senior teachers’. Ze lopen stage in scholen die gelinkt zijn aan de universiteiten en zo fungeren als laboratoria voor onderzoeksprojecten. De focus ligt niet zozeer op kennisoverdracht maar op de onderwijspsychologische aspecten van het leerproces. Eens in het werkveld krijgen leraren veel vrijheid en vertrouwen om autonoom te werken, wat hun zelfrespect positief beïnvloedt. Ook de Finse jongeren varen er wel bij: maar liefst 63% van hen behaalt een universitair diploma.[6]

Het Finse schoolsysteem bewijst dat het mogelijk is om in te zetten op gelijke kansen én kwalitatief hoogstaand onderwijs, met tevreden en goed opgeleide leerkrachten en leerlingen als resultaat. Wanneer zetten we in Vlaanderen de eerste stap?

Voetnoten

take down
the paywall
steun ons nu!