Ondanks COVID-19 klom de totale waarde van de Europese vergunde wapenexport in 2020 ongeveer 30 miljard euro hoger, van 138 miljard in 2019 naar 167 miljard in 2020. En dat ondanks het ontbreken van de Britse uitvoer die in 2019 nog afklokte op een waarde van ongeveer 6 miljard euro. De Belgische wapenuitvoer bleef stabiel rond 2.9 miljard euro in 2020.

Voor Diederik Cops, onderzoeker bij het Vlaams Vredesinstituut zijn die cijfers geen verrassing: “De defensie-industrie werkt met erg langlopende contracten. Een eventuele impact van Covid-19 zal zich dus wellicht pas later in de cijfers laten voelen. Voorlopig lijkt de internationale wapenhandel veel minder te hebben geleden dan de meeste andere economische sectoren.”

Wél merkbaar is de impact van een groeiende Europese consensus omtrent het strenger beoordelen van wapenexport naar het Midden-Oosten. Zo werden er in 2020  nog slechts 220 vergunningen voor uitvoer vanuit de EU naar Saoedi-Arabië afgeleverd. In 2015, voor het begin van de oorlog in Jemen, ging het nog over 835 vergunningen. Enkel Frankrijk, en in (veel) beperktere mate Spanje en Italië, leveren nog substantiële hoeveelheden militair materieel aan de Saoedi’s. Al moet die evolutie zeker in het geval van België genuanceerd worden. Enerzijds vond er geen rechtstreekse uitvoer van vuurwapens en munitie naar Saoedi-Arabië plaats in 2020, mede omdat NGO’s verschillende van deze vergunningen succesvol aanvochten bij de Raad van State. Anderzijds vergunde de Waalse overheid wel nog voor 1,8 miljard euro aan uitvoer van geschutskoepels naar Canada, terwijl deze ook bestemd zijn voor Saoedi-Arabië. Hoewel ook deze vergunningen aanvankelijk geschorst werden door de Raad van State, besliste de Waalse overheid toch deze vergunningen uit te reiken.

Diederik Cops, onderzoeker bij het Vlaams Vredesinstituut: “De uitvoer van geschutskoepels kadert in een langlopend contract dat het Luikse bedrijf Cockerill al in 2015 afsloot met het Canadese General Dynamics, voor een totale waarde van 3.4 miljard euro. De economische en strategische belangen die hierin meespelen zijn groot. Het voorbeeld illustreert ook dat het voor een overheid zeer moeilijk is om contractuele verbintenissen uit het verleden te herzien, zelfs wanneer de toestand in het land van eindgebruik drastisch gewijzigd is. Een goede vergunningsprocedure houdt daarom best niet alleen rekening met de huidige situatie, maar ook met uiteenlopende toekomstscenario’s op het vlak van conflict en vrede in de landen en regio’s van eindgebruik.”