De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

(c) Lieven Nollet

Langdurig zieken: voorstel tot integratie van de cijfers in de sociale balans (of in een aparte ‘gezondheidsbalans’)

dinsdag 28 september 2021 07:15
Spread the love

In een heel recent rapport van het Rekenhof wordt gehekeld dat de overheid over te weinig informatie beschikt inzake de langdurig zieken. Minister Frank Vandenbroucke sluit zich aan bij de kritiek en stelt dat er een omslag nodig is. Hierna wordt terzake een origineel en concreet voorstel geformuleerd, onderbouwd met meerdere gefundeerde argumenten. 

Recent verschenen er twee artikels in De Standaard over de aanpak van de langdurig zieken. Deze artikels waren ronduit vernietigend. In het eerste artikel[1] wordt geciteerd uit het rapport van het Rekenhof, dat stelt dat de overheid over gebrekkige informatie beschikt: “Om het beleid te evalueren en bij te sturen ontbreekt het de overheid aan de meest elementaire informatie’. En verder: “Geen enkele instantie werd belast met het verzamelen, bijhouden en ter beschikking stellen van gegevens met het oog op evaluatie”. In een reactie hierop [2] wijst Minister Frank Vandenbroucke op de noodzaak aan een omslag.  Hierna gaat een concreet voorstel dat terdege kan gefundeerd worden en verder kan ingepast worden in een ruimere, langzaam ontluikende duurzame evolutie.

Eerst het voorstel. Bij bedrijven bestaat er momenteel zoiets als een “sociale balans”. Deze geeft inzicht geeft in de evolutie van het personeelsbestand, en moet door de meerdere bedrijven neergelegd worden naast de normale boekhoudkundige balans en resultatenrekening. Er wordt aldus voorgestel om in de sociale balans de evolutie van de langdurig zieken te integreren, hetzij zou er een afzonderlijke “gezondheidsbalans” kunnen komen, en dit naast de sociale balans.

Er zijn voor dit voorstel verder meerdere argumenten aan te halen.

Een boekhouding van een bedrijf moet een getrouw beeld geven van de realiteit: men noemt dit de “true and fair”-viewbeginsel van de boekhouding. Daarnaast geldt ook het zogenaamde “volledigheidsbeginsel” van de boekhouding. Zij bieden samen perspectieven en zouden de opstap of rechtsgrond kunnen zijn om bedrijven te verplichten om ook te rapporteren in de boekhouding over de realiteit van de langdurig zieken.  Deze rapportering zou  – eventuele toekomstige – werknemers ten goede kunnen komen, want op die wijze  zouden zij een  getrouw beeld kunnen krijgen over het bedrijf waarbij zij solliciteren; en ook de overheid zou hiermee over de nodige informatie kunnen beschikken. De maatschappij zou duidelijk winnen met dergelijke rapportering.

Deze benadering past in een veel ruimer, modern en universeel denkkader, de zogenaamde ‘multi-bronnen-benadering’. Er zijn aanwijzingen dat zij geleidelijk aan insijpelt in de maatschappelijke organisatie. Zij streeft naar evenwicht en stelt dat er, als slotsom van een redenering,  bij de benadering van de realiteit niet alleen rekening moet gehouden worden met de (zuiver boekhoudkundige) “bron” van het financieel kapitaal (wat nu gebeurt in het kapitalisme), maar ook met de (levens)bronnen van mens en natuur, zodat deze kunnen doorgegeven worden aan toekomstige generaties. Zij is heel praktisch en doeltreffend want zij vertrekt van wat aanzien wordt als de kern van het kapitalisme: de dubbele boekhouding.  De benadering biedt meerdere concrete, praktische omslag-mogelijkheden, ook op maatschappelijk vlak.

Een duidelijke toepassing van deze benadering is terug te vinden in het recente sedert nieuwe goederenrecht dat sedert 01 september 2021 van kracht is. Hierin wordt het volgende gesteld [3]:

Gemene voorwerpen, zoals lucht, licht of grondwater, moeten ­‘worden gebruikt in het algemeen belang, met inbegrip van het belang van toekomstige generaties’.

De multi-bronnen-benadering sluit ook aan op het standpunt van Marx. Hij stelde in 1866 in een brief aan Engels dat het kapitaal de arbeiders uitbuit en de vruchtbaarheidsbron van de natuur uitput. Ik citeer:

“De kapitalistische productie … verstoort de circulatiestroom van de materie tussen de mens en de bodem: dat wil zeggen dat ze de terugkeer naar de bodem verhindert van wat de mens consumeert om zich te voeden en zich te kleden; bijgevolg verstoort ze met geweld de noodzakelijke regeling om tot een duurzame vruchtbaarheid van de bodem te komen… Daarenboven betekent iedere vooruitgang van de kapitalistische landbouw een vooruitgang in de kunst om de arbeider uit te schudden, maar ook in de kunst om de aarde te verarmen: iedere tijdelijke verbetering van de vruchtbaarheid van de bodems brengt een definitieve ondergang van deze vruchtbaarheidsbronnen dichterbij” (Marx, Lettre de 1866). (eigen nadruk en cursief).

De multi-bronnen-benadering sluit tenslotte ook aan bij een recent standpunt van Noam Chomsky  in een recent interview  gepubliceerd in de De Wereld Morgen [4]:

“Er bestaat een variëteit aan soorten kapitalisme. Als je teruggaat naar de pre-neoliberale periode – de periode van zogenoemd aan regels geboden kapitalisme – en binnen dit kader van ernstige regeringscontrole over de destructieve uitspattingen van het ongebreidelde kapitalisme, dan heb je een kans om stappen vooruit te zetten.”

Iedere dag zijn er toepassingen bij van de duurzame multi-bronnen-benadering. Gezien de noodzaak van dringende veranderingen dringt zich misschien wel de noodzaak op van een ruime juridische universele verankering van deze benadering. Geen revolutie maar de versnelling van een evolutie.

Dit zou dan uiteindelijk kunnen uitlopen op een nieuwe, duurzame multi-bronnen-rechtsorde, ter vervanging van de huidige “mono-bron”-rechtsorde, waarin het financieel kapitaal, als een ‘boekhoudkundige bron’ heerst over de levensbronnen van mens en natuur.

Hans Vanhaesebroeck

Hans Vanhaesebroeck (°1964) is jurist en speciaal licentiaat fiscaliteit en boekhouden (Vlerick). Hij is reeds meer dan 25 jaar ambtenaar bij de FOD Financiën (AABBi) en wordt dagelijks in deze functie geconfronteerd met het denksysteem van het dubbel boekhouden en het gebruik (of misbruik) van vennootschappen. Hij wendt als ‘civll servant’ zijn inzichten op dit vlak aan voor een origineel voorstel voor de duurzame benadering en bijsturing van de maatschappij. Volgens hem is de maatschappij één grote kapitalistische vennootschap geworden, die best zou evolueren naar een duurzame, sociale en coöperatieve vennootschap, waarbij deze vennootschap dan ook streeft naar maatschappelijke winst. Hij stond verder mee aan de wieg van de ‘Verklaring van 30 november 2019’, een initiatief van Hans Claus (voor meer info, zie de website: www.novemberverklaring.eu), waarin de nadruk wordt gelegd op een globale maatschappelijke transitie en de verbinding van ideeën, mensen en organisaties. Op het internet zijn verder meerdere artikels terug te vinden onder de zoekterm “multi-bronnen-benadering”, met verwijzing naar meerdere, mogelijke concrete toepassingen op maatschappelijk vlak, ook bijvoorbeeld in COVID-tijden.

[1] dS 24.09.2021: “Rekenhof vernietigend over aanpak langdurig zieken”

[2] dS 25.09.2021: “Langdurig zieken. Vandenbroucke reageert op vernietigende audit: ‘Bevestiging van nood aan omslag’

[3] dS 30.08.201: “Modern, groen, begrijpelijk: wat verandert er aan het goederenrecht?”

[4] De Wereld Morgen dd 29.06.2021: Noam Chomsky: “Elites voeren altijd een gemene klassenoorlog” (het interview “Noam Chomsky: The Elites Are Fighting a Vicious Class War All the Time” door Ana Kasparian and Nando Villa verscheen in Jacobin Magazine op 10 juni 2021 en werd vertaald door Roos De Witte).

Creative Commons

take down
the paywall
steun ons nu!