Parfois résister c'est rester, parfois résister c'est partir. Par fidélité à soi, à nous. Pour le dernier mot à l'éthique et au droit. ChT

— Christiane Taubira (@ChTaubira) January 27, 2016

“Soms is je verzetten blijven, soms is je verzetten vertrekken. Om trouw te blijven aan jezelf. Zodat de ethiek en het recht het laatste woord kan krijgen.”

Met deze tweet neemt de Franse minister van Justitie Christiane Taubira na vier jaar ontslag uit de regering van premier Manuel Valls. Ze doet dat op de dag dat het parlement begint te debatteren over de herziening van de grondwet en het afnemen van de Franse nationaliteit van veroordeelde terroristen die de dubbele nationaliteit hebben.

Valls had enkele dagen geleden al bekend gemaakt dat zijn eigen minister van Justitie het regeringsproject dat voorligt niet steunt. Zelf had zij gezegd dat de regering de hervorming zou laten vallen. Zowel Valls als president Hollande hadden dat meteen ontkend. De positie van Taubira was daardoor onhoudbaar geworden.

Taubira wordt vervangen door Jean-Jacques Urvoas, een een vertrouweling van Valls. Als voorzitter van de parlementscommissie die de wetten voorbereid heeft hij de hervorming hard gesteund. Het gaat onder meer ook over een uitbreiding van de bevoegdheden van de veiligheidsdiensten waar verschillende mensenrechtenorganisaties zich hevig tegen verzetten.

Christiane Taubira was lange tijd het linkse geweten van de socialistische regering-Valls. Ze werd een icoon van de progressieven toen ze er het homohuwelijk ondanks heel veel verzet van rechts er door kreeg. De groene senatrice Esther Benbassa reageerde op Twitter: “Taubira vertrokken. Er is dus geen linkse minister meer in de regering?”

Senatoren van de Communistische partij lieten weten dat met Taubira “het laatste symbool van de hoop op verandering van 2012” vertrekt.

Onzichtbaar

Sinds de aanslagen van november in Parijs was Taubira ontzichtbaar geworden, schrijft de Franse nieuwssite Mediapart. Ze konden zich niet vinden in de forse reactie van de regering-Valls en in de maatregelen die geleend werden bij rechts en extreemrechts.

De regering vroeg onder meer aan de Raad van State om te onderzoeken of mensen die in de gaten worden gehouden door de veiligheidsdiensten preventief kunnen vastgehouden worden. Dagelijks worden er huiszoekingen gedaan zonder dat er een rechter aan te pas komt. Eerder had de voorzitter van een denktank van juristen die dicht bij de PS staat al ontslag genomen. In zijn ontslagbrief schreef hij dat de regering uit electorale overwegingen de vrijheid opofferde aan de noodtoestand.

Tegenstanders van Taubira reageren euforisch. De organisatoren van de homofobe Manif Pour Tous hopen dat de wet op het homohuwelijk geschrapt wordt. De vice-algemeen secretaris van Les Républicains, de partij van Sarkozy, tweette: “Ik verheug me over het ontslag van Taubira die het einde moet betekenen van de laxistische ontsporing van onze justitie sinds 2012”.

Taubira werd meermaals het slachtoffer van racisme tijdens haar mandaat. Vorige jaar vergeleek een FN-politicus haar met een aap. Een extreemrechtse site werd in 2013 veroordeeld voor hetzelfde feit.