Waarom een congres over transitie?

Caroline Copers: “Vier jaar geleden hadden we het op ons vorige congres al over duurzame economie. Maar nu kan je het niet zo maar meer over duurzaamheid hebben, zonder ook rekening te houden met de disruptie en de snelle veranderingen om ons heen. De overgang naar een ander soort samenleving is volop bezig en van al die veranderingen worden werknemers niet noodzakelijk beter. Er zijn bedreigingen en kansen. Wij willen er als vakbond voor zorgen dat we iedereen aan boord houden. Dat betekent dat er keuzes moeten gemaakt worden en dat het zal moeten gaan over de kostprijs.”

Over de kostprijs van bedrijfswagens bijvoorbeeld. Hebben jullie daar de knoop over doorgehakt?

“Het huidige systeem is omgekeerd herverdelend. Prioritair is dat de mobiliteit duurzaam wordt. Dat is echter niet alleen de verantwoordelijkheid van de werknemers. Ook de werkgever moet daarvan wakker liggen en de overheid moet niet alleen facturen doorschuiven. Dus ja, we willen het aantal bedrijfswagens verminderen, maar daar moet dan wel tegenover staan dat er meer en beter openbaar vervoer komt.”

Jullie maken ook een onderscheid tussen deeleconomie en platformkapitalisme.

“Volgens minister De Croo is alles deeleconomie. Deeleconomie is volgens ons: mensen die afspraken maken via Facebook of websites om dingen te delen. Iemand heeft een grasmachine en ruilt die met iemand die een boormachine heeft. Dat bouwt verder op het oude coöperatieve idee. Burgers die zich organiseren, los van de commerciële markt. Dat is natuurlijk iets helemaal anders dan de Ubers en Deliveroos van deze wereld die rijk worden doordat ze een monopolie hebben en die de grijze zones opzoeken van de arbeidsvoorwaarden en fiscale regels. De deeleconomie moet volledig ondersteund worden. Voor het platformkapitalisme moeten er regels komen.”

Sommigen dromen van een nieuw statuut voor het platformkapitalisme, iets tussen werknemers en freelancers in.

“Dat is helemaal niet nodig. De huidige regelgeving volstaat. Wie maaltijden rondbrengt voor één opdrachtgever is een werknemer. En elk uur moet tellen, zoals Crombez naar aanleiding van 1 mei zei.”

En toch gaan jullie het voortaan ook opnemen voor freelancers.

“Daar is helemaal geen tegenspraak. Veel freelancers zijn eigenlijk schijnzelfstandigen. Ze hebben vaak slechts één echte opdrachtgever. Bovendien zijn er 140.000 freelancers in Vlaanderen. Wij gaan de komende tijd nadenken welke rol wij kunnen spelen voor hen. Daar was veel discussie over op ons congres. Dus gaan we dat grondig aanpakken en onderzoeken hoe we onze dienstverlening kunnen openstellen voor freelancers.”

Eén van de voorstellen waar u mee uitpakte in de slottoespraak was de éénoudertoets. Wat is dat?

“Jaren hebben we geijverd voor de armoedetoets. Bij elke maatregel moet onderzocht worden welk effect die heeft op de armoedecijfers. Zo’n toets moet er ook komen voor éénoudergezinnen. Hogere facturen, maatregelen rond opleiding en stages, … Bekijk al die dingen door de bril van éénoudergezinnen. Het kan zijn dat zo’n toets een lege doos wordt, maar daarom willen we die ook vormgeven met ervaringsdeskundigen.”

Het hoofdstuk in de congresteksten over arbeidsduurvermindering is omvangrijk. Er staat dat het ABVV voorstander blijft van individuele systemen als tijdskrediet en toch ook een meer collectieve arbeidsduurvermindering wil.

“Tijdskrediet blijft waardevol, hoe hard het ook al afgebouwd werd door deze regering. Wij geloven niet in een algemene, uniforme arbeidsduurvermindering. Elke sector zal zelf moeten onderzoeken wat de beste manier is. Maar er is wel een actuele nood. De digitalisering kost jobs en tegelijk moeten mensen almaar langer en flexibeler werken. Wij omarmen die digitalisering en zeggen: laat de robots voor ons werken. Zo kunnen we ademruimte creëren voor werknemers. Dat kan bijvoorbeeld door een robottaks te heffen waarvan de opbrengst ten goede komt van de collectieve maatregelen inzake arbeidsduurvermindering en herverdeling van de arbeidsduur.”

Zullen er de komende jaren stappen gezet worden in de richting van minder werken?

“We gaan ruimte geven aan sectoren om stappen te zetten in het kader van het sociaal overleg. We gaan daar ook een goed onderbouwde campagne rond voeren. Ik denk dat we daar ook de publieke opinie rond kunnen winnen. Mensen die nu tegelijk zowel voor hun kleinkinderen als voor hun zieke ouders moeten zorgen, moet je niet uitleggen dat wat minder werken een oplossing kan zijn. Kijk ook naar de alarmerende cijfers over langdurig zieken. Jobs moeten werkbaar worden en dat kan onder meer door arbeid te herverdelen.”

De teksten van het congres vindt u hier.