‘La guerre est déclarée’ is geen film over kanker, wel over een jong stel en wat zo’n ziekte van je kind met die relatie doet. Een beproeving dus, en hoe je daar overheen komt. Het antwoord van Donzelli en Elkaïm is heel simpel: met veel levenskracht. En het verbazende is hoe die straalt uit de opgewekte toon en de frisse vorm van de film zelf.
De manier waarop het eigentijdse stel wordt getekend, de vinnige montage van korte vignetten, het spel met close-ups van voorwerpen en lichaamsdelen, de zooms en de travellings, en de commentaren van drie verschillende voice-over-stemmen; het doet allemaal heel erg aan Truffaut denken.
Regisseur Donzelli – vooral bekend als actrice – spreidt een verfrissende vormelijke vrijheid ten toon, nooit overdadig en verbazend trefzeker, zodat de film constant lijkt voort te tuimelen. Op een cruciaal moment gaat het zelfs de kant van Jacques Demy op.
Juliette heeft net in Marseille de tragische diagnose vernomen van hun zoon Adam, en Roméo komt totaal overstuur vanuit Parijs overgereisd: op afstand van elkaar zingen ze toch samen in splitscreen een duet, een pittige liefdesverklaring à la Gainsbourg.
En tegelijk barst de film van de waarachtigheid, met een bijna documentaire inslag. Je ziet dat dit echte ziekenhuisgangen zijn, en talloze figuranten zijn duidelijk gewoon echte mensen ter plaatse.
Cruciaal is uiteraard de herkenbare waarachtigheid van de emoties. En dat zit al heel snel raak, nog voor er enig vermoeden is van die kanker. Elke ouder zal herkennen hoe een baby de man-vrouw-relatie kan omgooien: de grenzeloos beschikbare moeder die de baby overvoedt, de minder geduldige vader die vindt dat baby een strakker patroon nodig heeft.
Niet spectaculair, heel gewoon maar wel zeer precies getekend, die twijfels, die ontreddering, dat gevoel van mislukking, die dispuutjes, die ironische blikken van de pediater. En dan gaat het knagen, die tekens dat er meer aan de hand is, dat mijn kind niet normaal is. De diagnose valt: kanker.
Operaties, behandelingen, ziekenhuizen, dokters, onbegrijpelijke medische hypotheses volgen elkaar op. En dan komt het erop aan om stand te houden. “Waarom overkomt dit net ons?” “Omdat wij het aankunnen”.
De enige keuze is de permanente vlucht vooruit, altijd op het positieve focussen. Donzelli spreekt terecht van een soort actiefilm, een avontuur, een oorlogsfilm waarin je moet zien te overleven door permanente actie. Mooi hoe dat visueel wordt vertaald. In een vinnige montage zien we de eindeloos herhaalde tocht van de ouders door diezelfde ziekenhuisgang, in het begin bedrukt en aarzelend, daarna gezwind en met een vrolijke groet voor iedereen, want ze zijn er kind aan huis.
Op dezelfde manier gaan ze joggen, eerst op sukkeldraf, daarna getraind als atleten. Ze stoeien nog in de sneeuw en gaan naar de kermis. Ze spelen een hilarisch opbodspelletje van wat er allemaal nog erger zou kunnen zijn met hun kind.
De diverse muziektracks leveren vaak ironisch commentaar, van Vivaldi tot Laurie Anderson met ‘O Superman, O Mom and Dad’. Vitaal en optimistisch dus, maar toch voldoende realistisch om te laten zien hoe uitputtend het is om die energie te blijven opbrengen, hoe je van de wereld geïsoleerd raakt – op een gegeven moment wonen ze zelfs in het ziekenhuis.
“La réalité les a ratrappé”, zegt de voice-over. De relatie overleeft het niet, het kind wel: Adam geneest. Met eenzelfde wrang optimisme besluit de arts: “Hij heeft nu weer net evenveel kans als iedereen om een tumor te ontwikkelen”.
drama / reg. Valérie Donzelli / sce. Valérie Donzelli & Jérémie Elkaïm / fot. Sébastien Buchmann / mon. Pauline Gaillard / act. Valérie Donzelli (Juliette), Jérémie Elkaïm (Roméo), César Desseix (Adam, 18 maanden), Gabriel Elkaïm (Adam, 8 jaar), Brigitte Sy (Claudia) / pro. Edouard Weil voor Rectangle Productions / FR / 2011 / 100’ / dis. Cinéart
‘La Guerre est déclarée’ komt vanaf woensdag 31 augustus in de Belgische bioscopen.
