In 2016 nam het ziekteverzuimpercentage (in vergelijking met 2015) met meer dan 16 procent toe. De personeelsleden uit de sectoren die in het rapport onder de loep genomen worden, namelijk het basisonderwijs, het secundair onderwijs, het deeltijds kunstonderwijs, het volwassenenonderwijs en de centra voor leerlingenbegeleiding waren gemiddeld bijna 19 dagen ziek. Ook het aantal afwezigheden wegens ziekte voor één dag nam met 6,42 procent toe. Eén derde van het personeel dat in onderwijs werkt, maakte in 2016 gebruik van het eendagsziekteverlof. Het nulverzuimpercentage (percentage personeelsleden dat niet ziek is geweest) daalde tot 42 procent. Het ziekteverzuimpercentage steeg bovendien in alle leeftijdscategorieën. Wat COC nog het meest zorgen baart, is de grote stijging in de middengroep (tussen de 26 en 55 jaar) waar het ziekteverzuimpercentage met meer dan 15 procent is toegenomen. Een duidelijke indicatie dat het werk ook voor deze groep (naast de 55+’ers) niet langer werkbaar is.
Maar het rapport is geen verrassing. COC ontvangt al enige tijd alarmsignalen vanuit diverse onderwijshoeken. Mensen vragen actie om het tij te keren want de druk wordt onhoudbaar. Zo meldt een scholengemeenschap dat interimopdrachten in de loop van een schooljaar niet meer ingevuld kunnen worden. Er zijn geen vervangers meer beschikbaar op de arbeidsmarkt. En dat is niet alleen het geval voor praktijkvakken, wiskunde of Frans, maar voor alle vakken. In die scholengemeenschap hebben leerlingen het voorbije semester door een gebrek aan beschikbare vervangers bijna 1.000 oningevulde lesuren gehad! De doelstellingen van leerplannen en eindtermen zullen voor de betrokken vakken dit schooljaar niet meer gerealiseerd kunnen worden. Andere leraren hebben er daarnaast heel wat vervanguren bijgenomen als overuren. Maar ook dat kan niet ongestraft blijven gebeuren. Het leidt tot een overbevraagd lerarenkorps. En wanneer ook die leraren op hun beurt ziek worden, komen de scholen helemaal in een vicieuze cirkel terecht.
Een echte herwaardering van het lerarenberoep, is dan ook heel dringend nodig. Jongeren moeten terug voor leraar willen studeren. Ze mogen de job niet vroegtijdig verlaten. Leraren mogen niet opvallend veel ziek worden. Het tijdsbestedingsonderzoek start nu. De minister wil de resultaten afwachten om het debat over de opdracht van de leraar opnieuw op te starten. Maar de Vlaamse Regering kan niet langer om de feiten heen. De cijfers liggen op tafel. Voor COC is het duidelijk. Er moeten dringend maatregelen genomen worden om goed gekwalificeerde mensen aan te trekken en te behouden. Mensen die niet naar adem moeten happen en uitvallen maar ruimte krijgen om hun job kwalitatief uit te voeren. Met een haalbare opdracht, gefocust op kerntaken. In een job die langer werken mogelijk maakt en waarbij een verlofstelsel geen noodgedwongen afrit is. Alleen dan kan het fundamentele recht op kwaliteitsvol onderwijs voor alle leerlingen gegarandeerd blijven.
Koen Van Kerkhoven is secretaris-generaal COC.
