Dat de sabotage van reactor Doel 4 als een bom insloeg in de
Wetstraat, daar kunnen we nog inkomen. Maar dat de scheurtjesreactoren
Doel 3 en Tihange 2 waarschijnlijk nooit meer opengaan, mag geen
verrassing heten. Hebben de onderhandelaars niets geleerd van het
verleden?

Scheurtjes

We schrijven mei 2013. De directeur van nucleaire controle in België
heeft net beslist dat de scheurtjesreactoren Doel 3 en Tihange 2 terug
open mogen. Het lijkt allemaal niet zo erg. Zonder echt te begrijpen wat
er aan de hand is met die scheurtjes gaat het controleorgaan ervan uit
dat ze er al inzaten van bij het begin toen de stalen vaten gemaakt
werden in Rotterdam. Bij het plaatsen in Doel en Tihange had men dat
blijkbaar over het hoofd gezien, maar geen erg, waarschijnlijk scheurt
de reactor niet verder en kan men zorgeloos de reactoren blijven
gebruiken. En om te bewijzen hoe streng ze wel zijn bij de nucleaire
controle vraagt men vriendelijk aan Electrabel om nog enkele bijkomende
testen uit te voeren, vooral om de bevolking gerust te stellen.

In de Wetstraat intussen slaken onze politici een diepe zucht. De
voorbije winter van 2012 was er maar net genoeg elektriciteit om het
land te bevoorraden. Als die twee reactoren opnieuw zouden draaien, is
het probleem van de baan en kunnen we terugkeren naar business as
usual.

Erger dan Fukushima

Het draait even anders uit. De testen tonen aan dat er een ernstig
probleem is. Als de reactor onverwacht stilgelegd moet worden, en er
veel koud water ingepompt wordt, is het niet uitgesloten dat het
reactorvat het zou begeven. Zoiets zou tot een ongeval kunnen leiden
erger dan wat de Japanners in Fukushima hebben meegemaakt. Gevolg: Doel 3
en Tihange 2 gaan opnieuw dicht. De kans dat de reactoren ooit nog
draaien, wordt binnen de sector als bijzonder klein gezien, al wil men
dat niet publiek gezegd hebben.

Ook in de Wetstraat stijgt de spanning. Als in augustus dit jaar dan
ook nog de Doel 4 uitvalt door een daad van sabotage, slaat de spanning
om in paniek. Dit had men écht niet zien aankomen. De politici spreken
van een “niet te voorziene situatie”. Dat de sabotage niet voorzien was
kunnen we nog aannemen, maar van de scheurtjesreactoren hadden
specialisten al van bij de aanvang ernstige twijfels. Alleen wie de
waarheid niet onder ogen wou zien, kon nog echt verrast worden.

Nieuwe kerncentrale?

Terug naar september 2014. De onderhandelaars van MR, N-VA, CD&V
en Open VLD zitten al weken te onderhandelen over een federaal
regeerakkoord.  De elektriciteitsbevoorrading is uiteraard een hot
topic en twee partijen pleiten – hoe onwaarschijnlijk het ook moge
klinken – voor meer kernenergie: MR en N-VA. Bij de N-VA blijken de
stoppen helemaal door te slaan, met pleidooi voor een nieuwe
kerncentrale, ongeacht de kostprijs. De partij heeft duidelijk meer
verstand van het land splitsen dan van atomen splitsen. 

Maar harde feiten of cijfers blijken van geen belang bij de politieke
onderhandelingen en de pronucleaire partijen lijken vandaag hun slag
thuis te halen, op z’n minst gedeeltelijk dan toch. Om de bevoorrading
de komende winters te verzekeren, zou de volgende regering de stokoude
reactoren Doel 1 en Doel 2 met minstens drie jaar langer openhouden.

Geen splijtstof

Enkele simpele feiten: er is geen nieuwe splijtstof om in Doel 1 en
Doel 2 te gebruiken, en het fabriceren van die splijtstof duurt minstens
achttien maanden. Het lijkt dus uitgesloten dat die reactoren de
komende jaren van precaire elektriciteitsbevoorrading ook maar iets
zullen bijdragen. Bovendien heeft het nucleaire controleorgaan – nu iets
voorzichtiger geworden dan in 2013 – al duidelijk aangegeven dat de
vergunning voor het langer openhouden een proces is van nog onbepaalde
termijn… Misschien kan het controleorgaan ook even nagaan of de
problemen van de scheurtjesreactoren geen gevolgen hebben voor de nog
tien jaar oudere reactoren van Doel 1 en Doel 2?

Intussen lijken de federale onderhandelaars weeral even een zucht van
opluchting te laten: kernenergie zal het probleem van de bevoorrading
wel oplossen.

Wordt het geen tijd dat we ze gaan wakker schudden?

Jan Vande Putte is energiespecialist bij Greenpeace België. Meer informatie vind je hier.