“U deed investeringen of u heeft leningen aangegaan om uw zaak verder te laten bloeien, uw leveranciers moeten sneller betaald worden dan dat u het geld van uw klanten ziet (…), u kan de schulden minder vlot afbetalen dan verwacht. (…) U wil bijkomende kredieten en uw bank weigert u verder te helpen? U hoeft niet meer bij de pakken te blijven zitten. Als makelaar in kredieten kunnen wij U daarbij verder helpen.”

Bovenstaande tekst klinkt ondernemers die financieel in de knel zitten ongetwijfeld als muziek in de oren. Nochtans is het de voorbode van (nog meer) miserie. De tekst komt uit een reclameblaadje van Eurasca, een onderaanneming van Credimo.

Woekerrentes

Uit het arrest van het Hof van Cassatie van 9 maart 2012 blijkt dat Credimo de wet omzeilt om woekerrentes aan te rekenen.

Wie zijn lening niet correct afbetaalt, moet rekenen op een verhoging van de interesten door de bank. Om dergelijke verhogingen binnen de perken te houden voorziet de wet dat die interest niet hoger mag zijn dan 0,5 procent per jaar op het verschuldigd gebleven kapitaal.

Credimo weet dit handig te omzeilen door een korting aan te bieden op het percentage dat in de oorspronkelijke leningsakte vermeld wordt. De voorwaarde is echter dat die korting maar gehandhaafd blijft als de lener trouw afbetaalt. Maar ook bij een zogenaamde “verhoging van de rentevoet die door de maatschappij wordt toegepast voor soortgelijke leningen” – zo vermeldt het contract – kan de rente opgetrokken worden naar het niveau dat in de oorspronkelijke akte vermeld wordt.

In de praktijk betekent dit dat Credimo de rente vaak al snel fors optrekt, zelfs bij wie zijn lening trouw afbetaalt. De ondernemer die het financieel sowieso al moeilijk had moet daardoor maandelijks veel meer afbetalen dan hij of zij verwacht had. Het hoeft geen betoog dat de gevolgen hiervan dramatisch kunnen zijn.

Schimmige en misleidende praktijken

Deze wanpraktijken zijn bovendien geen uitzondering. Volgens onze bronnen worden dergelijke schimmige en misleidende constructies regelmatig gehanteerd door kleinere kredietmaatschappijen. Helaas wordt daar weinig ruchtbaarheid aan gegeven. De gedupeerden voelen zich dan ook vaak machteloos.

Nog los van de schaamte die ze voelen over hun ‘mislukking’, hebben ze geen geld om juridische stappen te nemen en zijn ze bang dat de kredietverstrekker de rente nog verder zou verhogen. Bovendien kan wie een faillissement aanvraagt geen klacht meer neerleggen. Dat is de bevoegdheid van de door de rechtbank aangestelde curator die het geld verdeelt onder de schuldeisers en dus verder geen belang heeft bij het aanklagen van wanpraktijken door kredietmaatschappijen.

Ondernemers in de knel

De zaak-Credimo kadert binnen een groter geheel. Het stijgend aantal bedrijven dat over de kop gaat haalt regelmatig het nieuws. De afgelopen tien jaar gingen de faillissementen in België alleen maar in stijgende lijn: van 7094 in 2001 naar 10587 in 2012. Achter deze droge cijfers gaan grote persoonlijke tragedies schuil.

Volgens Pol Vermoere, woordvoerder van vzw Tussenstap, de adviesdienst voor  ondernemers in moeilijkheden opgericht door het sociale verzekeringsfonds Zenito en UNIZO, kan je er vanuit gaan dat ongeveer de helft van die failliete ondernemers niet alleen hun bedrijf maar ook hun huis kwijt raakten.

“Bij praktisch alle faillissementen van eenmanszaken gaat ook het persoonlijk patrimonium verloren. Ook bij vennootschappen gebeurt dat regelmatig, zeker bij de minder kapitaalkrachtige ondernemers. Het financieel beheer van een BVBA vraagt bijvoorbeeld erg veel discipline. En bovendien gebeurt het ook regelmatig dat familieleden borg staan. Bij een faillissement hebben ook zij veel te verliezen.”

Huis kwijt

Kredietmaatschappijen zijn bij faillissementen vaak de hardnekkigste schuldeisers. “Ze dekken zich zeer goed in en dringen er vaak op aan om ook persoonlijk borg te staan. Dat doorbreekt de muur tussen het persoonlijke patrimonium en dat van het bedrijf.”

“Naast de woekerinteresten is een andere algemene praktijk het aanrekenen van een ondoorzichtige en hoge wederbeleggingsvergoeding.” De lener moet immers de gemiste winst van de bank compenseren als hij/zij zijn lening vroeger aflost dan voorzien, wat meestal het geval is bij een faillissement. Tussenstap merkt dat banken regelmatig ondoorzichtige procedures hanteren om dit bedrag te berekenen. “Bovendien blijkt dat het bedrag naar beneden gaat bij mensen die erover onderhandelen, zo strikt is die berekening dus blijkbaar niet,” aldus Vermoere.

De zwaksten zijn de dupe

Het arrest over Credimo toont dus wellicht maar het topje van de ijsberg. Volgens Karel Vanaudenaerde, ook van Tussenstap, zijn de meest kwetsbaren het grootste slachtoffer. “Je kan dat natuurlijk niet bewijzen maar ze richten zich via hun communicatie wel tot een bepaalde doelgroep. De mensen die direct geld nodig hebben en nergens anders nog kredieten krijgen staan meestal al heel zwak.”

Volgens Vanaudenaerde is het daarom van groot belang om ruchtbaarheid te geven aan zaken zoals die tegen Credimo. “De overheid zou mensen ook meer moeten sensibiliseren zodat ze weten dat het een slecht idee is om tegen woekerinteresten te lenen.” Hij voegt daar bovendien aan toe dat de overheid zich wat hem betreft best meer zou moeien met bankenpraktijken.

Pittig detail: bij een Google-zoekopdracht naar de Raad van Bestuur van Credimo duiken de namen Mark Eyskens, Louis Michel en Melchior Wathelet op.