Ter gelegenheid van de nationale feestdag hoort men regelmatig :De monarchie is een restant uit het ancien regime. Absolute vorsten erfden hun titel en oefenden alle macht uit dit met of zonder een parlement dat ze onder controle hadden. Ze voelden zich uitverkoren want niet zelden vond hun kroning plaats in een kathedraal of kerk.

De “moderne” monarchieën in West Europa zijn veranderd en moeten rekening houden met sterke grondwettelijke beperkingen.

Hoe zit dat bij ons in België?

De revolutie in september 1830 was een liberale omwenteling. Liberaal staat hier voor  een systeem dat geïnspireerd is door de verlichting. Koning Willem 1 moest omwille van zijn despotisme weg. De burger, toen beperkt tot de hogere burgerij, wou medezeggenschap. De revolutionairen waren volbloed republikeinen, met de absolute macht van het staatshoofd hadden ze het gehad.

Daar het onafhankelijke België moest erkend worden door o.a. Frankrijk en Engeland met aan de top gekroonde hoofden zou een republiek geen lang leven beschoren zijn. Ook toen waren de Belgen reeds creatief met het uitschrijven van wetten en dan zeker de grondwet.

Zo noemt men het staatshoofd koning DER Belgen en niet VAN België want dit laatste zou kunnen geïnterpreteerd worden als eigenaar van het land zoals dit bij de koningin van Engeland in feite het geval is. De koning wordt niet gekroond in een kerk maar aangesteld door de verenigde kamers. Daarom noemt men België soms de gekroonde republiek.

Ze kozen voor een koning die goede relaties had met de Europese hoven maar kenden hem zeer weinig macht toe.  

Er werd een grondwet uitgeschreven die republikeins was. Alle macht gaat uit van de natie was het moto. Alle rechten en vrijheden werden uitgeschreven. De koning kan geen enkele politieke daad stellen zonder akkoord van een minister die op zijn beurt verantwoording aan het parlement verantwoording verschuldigd is. De bijna enige invloed die de koning heeft het initiatiefrecht bij een regeringsvorming. Ook hier zijn de mogelijkheden sterk begrenst. Hij kan geen formateur aanduiden die krachtens de verkiezingsuitslag weinig kans op slagen heeft, anders zou hij zich hopeloos belachelijk maken. Hij moet ook de wetten ondertekenen, hij kan zich geen tweede Boudewijn-uitschuiver veroorloven.

Waarom houden we dit ondemocratisch systeem in stand? In feite is onze monarchie niet zo ondemocratisch als men dat zou denken. Via een herziening van de grondwet kan men een andere koning aanstellen , eender wie. Ook kan men de artikelen die het over de koning hebben veranderen in de presidentsbevoegdheden en de mogelijkheid tot verkiezen. Uiteraard moet daar een democratisch draagvlak voor bestaan. Men moet met een gewone meerderheid het parlement ontbinden met een opsomming van de te wijzigen artikels en na de verkiezingen met tweederde meerderheid de artikels aanpassen. De verkiezingen zouden dan per definitie over de staatsvorm gaan. In Theorie kan België zich transformern in een andere staatsvorm binnen een tijdsbestek van een paar maanden.

Blijkbaar is voor een verandering van deze artikelen geen draagvlak in België en blijft het onverkozen staatshoofd democratisch legitiem zetelen.

Dit wijst erop dat er vandaag belangrijker zaken zijn dan de staatsvorm. Zolang Koning Filip zich strikt houdt aan de geldende regels is er geen probleem. Zijn enige taak is het doen functioneren van de instellingen zeker ten tijde van crisis, zo zorgt hij voor de continuïteit in het bestuur zonder zelf aan de stuurknuppel te zitten. Hij heeft er alle belang bij dat de staat goed functioneert , dit belang deelt hij met alle Belgen.