Dirk Draulans schreef al eens een kwaad stukje over Séralini, de Franse wetenschapper die met zijn onderzoek de veiligheid van gemanipuleerd voedsel ter discussie stelt en bekend werd door foto’s van ratten met kankergezwellen. Draulans deed in dat stukje al flink zijn best om de lezer ervan te overtuigen dat Séralini een ‘onbetrouwbaar sujet’ is.

Nu trekt hij opnieuw van leer, tapt nog maar eens uit hetzelfde vaatje, en doet er nog een schep bovenop: Séralini is een ‘driftkikker’, ‘ideologisch verblind’ ook. Hij zou zelfs veroordeeld moeten worden voor dierenmishandeling, die arme ratten zo laten afzien. Dierenbeul!

Misschien kan Draulans, zoals we van een wetenschapsjournalist toch mogen verwachten, zonder al die emotionele praatjes, gewoon aan de lezer uitleggen wat er mis was met die proeven en de implicaties ervan? Blijkbaar geeft hij de voorkeur aan drama en het cultiveren van een mediagenieke ‘botsting’. De verkoopcijfers van Knack zijn nu eenmaal in vrije val. Het valt wel te vrezen dat dit wetenschapspopulisme van het onderste knoopsgat de aftocht aan lezers eerder versnelt dan afremt.

Draulans ‘vergeet’ vanalles

Ook in het nieuwe stukje gaat deze huisjournalist van Knack voorbij aan het feit dat de proeven van Séralini iets bijzonder belangrijks aantoonden: de internationale wetenschappelijke gemeenschap, of toch de dik betaalde onderzoekscentra, waren er als de kippen bij om uit te leggen dat het onderzoek van Séralini niet voldeed aan wat zij als ‘de wetenschappelijke vereisten’ voorop stelden. De lat zou hoger liggen.

Het cruciale is nu dat daarmee indirect ook benadrukt werd dat heel veel pro-GGO onderzoek, dat de veiligheid van die lucratieve experimenten zou moet aantonen, toch niet bepaald onbelangrijk, eveneens een onvoldoende krijgt. Dat betekent dat politici en justitie de GGO-technologie streng moeten bewaken en de publieke productie ervan verbieden uitgaande van het levensnoodzakelijke voorzorgsprincipe. De implicaties van Séralini’s onderzoek zijn dus zonder meer ingrijpend.

Draulans piept daar niet over, houdt zich liever van den domme. Enige voorzichtigheid is hem helaas vreemd, hoewel het wel over zoiets essentieel gaat als onze volksgezondheid. We kunnen hier helaas alleen maar uit besluiten dat wij er alle belang bij hebben uiterst sceptisch te zijn ten opzichte van deze technologie en hun propagandamachine, omdat weer eens blijkt dat de voorstanders ervan, in naam van de wetenschap, er zo baldadig mee omgaan. Dat schept totaal geen vertrouwen. De ‘experts’ doen hun uiterste best om op een arrogante wijze hun gelijk te halen. Zij voeren daarom het hoge woord in plaats van nuchter en genuanceerd over deze materie te berichten, inclusief de vele onzekerheden, gevaren en tekortkomingen.

Onze gezondheid is dus helaas niet in goede, waakzame en bezorgde handen. Iets dat we normaal wel met de autoriteit van wetenschap associëren, zeker als die met publiek geld gesteund wordt. Dat is erg, en je zou verwachten dat mediagenieke wetenschapsjournalisten die zich graag als ‘kritische geesten’ profileren, dit net op de korrel nemen.

Niet dus. Het omgekeerde is het geval. Greenpeace en ‘andere organisaties’ – Draulans specificeert niet welke, de insinuatie mag volstaan – worden herhaaldelijk gestigmatiseerd en gecriminaliseerd. Wetenschappers met een andere mening worden afgeschoten als verdachte gekken, staatsgevaarlijk zelfs. Het feit alleen al dat Draulans de behoefte voelt om zo tekeer te gaan, is helaas al veelzeggend.

Simplistisch zwart-wit discours

Het tweede essentiële punt dat Draulans in zijn bijeengeschreven stukje wetenschap ‘vergeet’, is dat de discussie niet gaat over een simplistische ‘voor-of-tegen’. Genetische manipulatie kan vanalles zijn, van een kleine ingreep tot uitermate ingrijpend kunst en vliegwerk waarbij men op goed geluk tracht dierengenen in planten in te planten. Het gaat er dus niet om of een of ander experiment misschien wel tot positieve resultaten zou kunnen leiden, waarmee dan de kous af zou zijn, genre: GGO’s zijn schatjes, kritiek is achterhaald!

Het gaat om het feit dat deze biotechnologie in handen is van uiterst commerciële bedrijven die zich als psychopaten gedragen, zolang ze hun winstaandeel en monopolies maar kunnen vergroten. Blijkbaar moet het tot vervelens toe herhaald worden dat het die bedrijven alleen gaat om de eigendom op natuur, via patenten, om die te kunnen uitbuiten. Draulans gaat daar compleet aan voorbij. Die eenzijdigheid in zijn kortzichtige denkwereld is stuitend. Want er is zo goed als geen controle op deze multinationals, we mogen hopen dat hij dat toch weet?

Via wikileaks weten we bijvoorbeeld wel dat Amerikaanse diplomaten druk doende zijn om namens Monsanto de ‘weerstand’ in Europa tegen GGO’s neer te slaan en ‘wraak’ moeten nemen (zie video hier). Wat zou Draulans daarvan vinden? Iets voor een stukje in Knack?

Draulans vindt het daarentegen wel nodig om er met een flinke scheut cynisme op te wijzen dat de waarde van de aandelen van Monsanto is gestegen. Dat komt volgens hem door het onderzoek van Séralini: speculanten zouden door deze tegenstand begrepen hebben dat het nu nog moeilijker wordt om GGO’s op de markt te brengen, waardoor de monopoliepositie van grote bedrijven versterkt zou worden. Kortom, volgens de waarzeggerij van Draulans zou Séralini tragisch genoeg de uitbouw van monopolies in de hand werken.

Misschien is het Draulans ontgaan, maar die aandelen gingen wellicht omhoog omdat speculanten merkten dat de grootschalige, publieke poging in Californië om GGO-voedsel verplicht te labellen (de zogenaamde proposition 37) door driest gelobby van de biotechindustrie vakkundig werd gesaboteerd. Die stemming haalde het begin november helaas nipt niet, hoewel het toch een elementair consumentenrecht is om te weten wat men precies koopt.

Na de presidentsverkiezingen bleek ook hoe positief Obama in zijn nieuwe termijn als president zich ten opzichte van de biotechindustrie wil opstellen. (Hoewel zijn eigen vrouw eist dat er thuis alleen organisch voedsel op het menu staat…). Het zijn deze factoren waardoor de speculanten geld geroken hebben. Kortom, Draulans is er zo op gebrand om de negatieve pers van Séralini te maken dat hij zich verliest in zijn eigen fantasie.

Draulans: 4 lessen in propaganda

Wat ook leerrijk is,  is de wijze waarop Draulans de Knack-lezer een rad voor de ogen probeert te draaien.

1_Zo is de ondertoon van zijn stuk dat iedereen die kritische bedenkingen maakt bij de GGO-industrie zich schuldig maakt aan bangmakerij. Maar is het dan niet een wezenlijke eigenschap van wetenschap en bij uitbreiding een publiek debat over de toepassingen ervan, om discussie te voeren, met argumenten pro- en contra? Is iemand die een andere mening toegedaan is dan al meteen een demagoog? Of is het de persoon die kritiek al onmiddellijk afschiet, via de flinke spreekbuis die de reguliere media hem biedt, niet eerder diegene die uitschuift in volksverlakkerij?

2_Tevens vernemen we dat de meeste mensen GGO’s al prima zouden vinden. Dat is wishful thinking. Draulans reikt bovendien zelf onbedoeld argumenten aan die dat aantonen: hij verwijst namelijk naar een experiment in Zwitserland waar er GGO-brood in markstalletjes werd verkocht en waar één op vijf mensen geen vragen zouden gesteld hebben bij het gemanipuleerd voedsel dat daar te koop werd aangeboden. Tja, één op vijf, dat betekent dat 80 procent dus wel bedenkingen had. Draulans zegt er overigens nog bij dat het niet duidelijk is of alle kopers naar de labels hadden gekeken. Het is dus aannemelijk te veronderstellen dat er meer dan vier op vijf mensen bedenkingen hadden.

Overigens vergeet Draulans dat die vermeende onbezorgdheid van de Zwitserse burger ook met het vertrouwen te maken heeft ten aanzien van hun overheid, die het aanbieden van voedsel doorgaans streng reguleert, eerder dan met een ‘vertrouwen’ in de GGO-industrie. Bovendien, het is niet omdat mensen zich geen zorgen maken, dat het voedsel prima is. Een verwijzing naar de hoeveelheden fastfood die dagelijks binnengeduwd worden kan daarbij volstaan.

3_Draulans begint zijn tekstje eigenlijk al met een scheeftrekking van formaat. Er is een nieuw onderzoek dat zou aantonen dat sommige gemanipuleerde tomaten een positief effect hebben. Hij is verontwaardigd dat dit niet meteen in de media wordt rond getoeterd, wat wel het geval was met de proeven ven Séralini. Nochtans vermeldt Draulans zelf dat dit nieuw onderzoek nog maar gedeeltelijk publiek beschikbaar is. Hij zoekt dus duidelijk een pretext om zijn vooringenomenheid nog eens aan de man te brengen. 

Bovendien is het helemaal geen wereldnieuws dat GGO-onderzoek soms wel positieve labo-proeven aflevert, hoewel het een vraag blijft wat die onderzoeken waard zijn en of er naast die postieve ook negatieve effecten zijn die men ‘over het hoofd ziet’. De helft van de wereld eet dat GGO-spul al, dus als dit de eerste keer zou zijn dat men tot die positieve bevindingen komt, dan zou het helemaal absurd zijn. De proeven van Séralini waren daarentegen wel opzienbarend omdat ze niet zozeer aantoonden dat GGO’s eigenlijk weinig of geen voordeel bieden, iets dat anders wel steeds wordt beweerd, maar dat ze daarentegen uitermate levensbedreigend waren. Logisch toch dat deze proeven meer aandacht krijgen? Het onderzoek van Séralini heeft men intussen publiekelijk ‘onschadelijk’ gemaakt. Maar het bewijs dat die maïs wel veilig is, ontbreekt naar mijn weten nog steeds.

4_Ook frappant: om zijn pleidooi pro-GGO compleet te maken, vermeldt Draulans ter afronding nog op een belerende wetenschappelijk toon dat er tegen midden deze eeuw twee miljard mensen extra gevoed moeten worden, en dat het nog moet blijken of GGO’s de honger uit de wereld zullen kunnen helpen. ‘Maar als we het goed voor hebben met de toekomst van de mensheid, zullen we niet anders kunnen dan technologische ontwikkelingen koesteren’. Wat een platitude! Zullen we atoombomen, drones en chemische wapens dan ook maar meteen koesteren? En heeft iedereen die bedenkingen maakt bij de impact en het misbruik van technologie het dan niet goed voor ‘met de toekomst van de mensheid’?  

Draulans dramt nog wat verder door:  ‘Met biologische landbouw alleen zullen we er niet komen, dat is ondertussen wel duidelijk’. Dat is dus letterlijk en figuurlijk boerenbedrog. Graag toch enige argumentatie waarom de lezer zou moeten geloven dat niet-biotech landbouw ontoereikend zou zijn. De hongersnoden van de afgelopen decennia zijn niet het gevolg van een tekort aan oogstopbrengst maar wel van economisch en politiek wanbeheer. Amartya Sen kreeg voor dat inzicht al in 1998 de Nobelprijs voor economie. Over de tonnen voedsel die worden vernietigd in het belang van de Westerse prijspolitiek hoeven we het dan nog niet eens te hebben. Of is dat allemaal maar bangmakerij?